گزارش «فارین پالیسی» از روش پیچیده روسیه برای نفوذ در امور داخلی آمریکا از طریق اینستاگرام: از «کفش زنانه» آغاز کردند تا به «انتخابات» برسند
الیاس گرول در فارین پالیسی نوشت: در ژوئن ۲۰۱۷، هشت ماه پس از روی کار آمدن دولت ترامپ، عملیات کرملین برای مداخله دیجیتالی در امور سیاسی آمریکا، با ارسال یک پیام اینستاگرامی به موفقیت چشمگیری دست یافت. این پست توسط حساب کاربری @blackstagram منتشر شد که متعلق به یک شرکت اینترنتی وابسته به کرملین است و به گفته مقامات آمریکایی در انتخابات سال ۲۰۱۶ به نفع ترامپ در انتخابات فعالیت می‌کرده است. این پست با ۲۴۵۰۰۰ لایک و هفت هزار کامنت همراه شده که موفقیتی برای کمپین کرملین محسوب می‌شود.
به گزارش بازتاب، در ادامه این مطلب آمده است: اما مسأله عجیب این است که پست مذکور حاوی پیام‌های سیاسی نیست. این پست حاوی عکسی تبلیغاتی از کفش‌های زنانه رنگارنک است که توسط زنانی با رنگ پوست‌های مختلف پوشیده شده‌اند. کپشن این پست حامل یک پیام برابری نژادی است: all the tones are nude. Get over it!
اگرچه این پیام هدفش ترغیب رای‌دهندگان به سمت و سوی خاصی نبوده است اما اکنون کارشناسان معتقدند که هدف دیگری در مسیر منافع مسکو را دنبال می‌کرده است: یعنی جذب دنبال‌کنندگان بیشتر با ارسال پستی در حمایت از جامعه سیاهان و نشان دادن حسن نیت و واقعی بودن حساب کاربری. این رویکرد تبلیغاتی در گزارشی فاش شد که از سوی کمیته اطلاعاتی سنا منتشر شد. این گزارش شامل جامع‌ترین بررسی منتشرشده در خصوص مداخلات روسیه در انتخابات برای حمایت از دونالد ترامپ بوده و اطلاعات جالبی در این باره منتشر می‌کند: عملیات مسکو شباهت زیادی به بازاریابان دیجیتال دارد که از اینستاگرام برای جذب مخاطبان بیشتر استفاده می‌کنند.
با به کارگیری ترکیبی از تاکتیک های بازاریابی و پیام‌های سیاسی، سازمان پژوهش‌های اینترنتی IRA وابسته به کرملین، موفق به تحقق حضور اینترنتی گسترده‌ای هنگام برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ در آمریکا شد و در مجموع ۲۶۴ میلیون فعالیت اینترنتی از قبیل لایک کردن و به اشتراک گذاری محتوا را محقق کرد و موفق شد یک اکوسیستم رسانه‌ای حول محور فیسبوک و اینستاگرام تاسیس کند. هدف این کمپین طرح اهداف روسیه در اخبار روز، ایجاد شکاف در جامعه آمریکا و از بین بردن مرز میان حقیقت و دروغ است.
علی‌رغم اظهار توجه زیادی که اخیرا به مداخله روسیه در امور سیاسی داخلی آمریکا و انتخابات شده، تاکنون چندان به موضوع حضور اینستاگرامی روسیه اعتنا نشده است. اما پس از افشای فعالیتهای IRA در فیسبوک، این نهاد عملیات خود را به اینستاگرام منتقل کرده است. از بین ۱۳۳ حساب کاربری این نهاد در اینستاگرام، صفحه @blackstagram از همه موفق‌تر بوده و حدود سیصد هزار دنبال‌کننده جذب کرده است. گزارش سنا معتقد است که این صفحه از طریق پرداختن به معضلات جامعه سیاهپوستان آمریکا با کاربرد ماهرانه تاکتیک‌های اینستاگرامی، ابزاری برای ترویج افکار سیاسی کرملین بوده است. هنگام رای‌گیری سال ۲۰۱۶ این صفحه با بهره‌گیری از یکی از ترانه‌های مایکل جکسون در پست منتشر شده، تلاش کرد به مخاطبان سیاهپوست القا کند که رای آنها اهمیتی در انتخابات ندارد تا از حضور گسترده مردم در انتخابات جلوگیری کند.
بازرس ویژه رابرت مولر و تیم تحقیقاتی او، علیه مالک IRA یوگنی پریگوژین و تعدادی از کارمندانش، کیفرخواست صادر کرده‌اند. هرچند تخمین میزان تأثیرگذاری کمپین تبلیغاتی نهاد مذکور بر میزان مشارکت مردم آمریکا در انتخابات به سختی قابل سنجش است، شواهد اثرگذاری حضور آنلاین این نهاد کاملا روشن است. از ۱۳۳ حساب اینستاگرامی آن، دوازده تای آن حدود صدهزار دنبال‌کننده دارند که در جهان بازاریابی دیجیتال، برای اثرگذاری بر افکار عمومی کافی قلمداد می‌شود. پنجاه تای آنها نیز حدود ده هزار دنبال‌کننده دارند که از نظر بازاریابان دیجیتال، اثرگذار ناچیز شناخته می‌شوند. این حساب های کاربری از هشتگ ها استفاده می‌کنند، با انسان‌های واقعی ارتباط برقرار می‌کنند و اجناس تجاری را تبلیغ می‌کنند و جوامع خاص را هدف قرار می‌دهند. پرطرفدارترین حسابهای کاربری IRA به موضوعاتی از قبیل مشکلات کهنه‌سربازان، مسیحیت در آمریکا و فمینیسم می‌پردازند.
برای نشان دادن میزان خلاقیت در این حسابهای کاربری، می‌توان به صفحه سپاه مسیح اشاره کرد که از تصویر شخصیت عروسکی کرمیت قورباغه به عنوان پروفایل خود استفاده کرده است. این حساب که در سال ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد، پس از مدتی موضوع خود را تغییر داد و به ارسال مرتب تصاویری از شوی تلویزیونی سیمپسونها پرداخت. در سال ۲۰۱۶ که این حساب موفق به جذب دنبال‌کنندگان زیادی شد، موضوع خود را به مسائل مذهبی تغییر داد و شروع کرد به مقایسه نامزد دموکرات‌ها در انتخابات، هیلاری کلینتون با شیطان.
گزارش سنا در پایان این گونه نتیجه‌گیری می‌کند که «سازمان پژوهش‌های اینترنتی مانند یک موسسه بازاریابی دیجیتال فعالیت می‌کند: یک برند ایجاد می‌کند، در سرتاسر اکوسیستم شبکه‌های اجتماعی حضور می‌یابد و به جذب مخاطبان همراه با تبلیغات و شرکای تجاری، چهره‌های تاثیرگذار و اشتراک گذاری می‌پردازد. احتمالا موثرترین ابزار برای این هدف اینستاگرام است». این گزارش که همزمان با مطالعات مشابهی توسط دانشگاه آکسفورد و شبکه تحلیلی گرافیکا منتشر شده است، احتمالا موجب افزایش نظارت بر شبکه‌های اجتماعی خواهد شد. این گزارش شرکتهای فناوری را به این متهم می‌کند که موجب گمراهی کنگره شده‌اند و اطلاعات کافی و شفافی درباره میزان فعالیت اینترنتی روس‌ها ارائه نمی‌کنند.
