3 سناریوی پایان دادن به جنگ اوکراین

با نزدیک شدن به سالگرد آغاز جنگ اوکراین، تحلیل و تفسیرهای مختلفی در مورد سناریوهای احتمالی جهت خاتمه‌دادن به این جنگ مطرح می شود.  ناظران و تحلیلگران روابط بین الملل، سه سناریو را به عنوان گزینه های اصلی مطرح می کنند، سناریوهایی که تا حد زیادی ریشه در واقعیت های نظام بین الملل و البته تحولات مرتبط با جنگ اوکراین دارند.

بازتاب– جنگ اوکراین در شرایطی در آستانه فرارسیدن سالگرد خود قرار دارد که در طول روزها و ماه های اخیر، این رویداد همچنان تیتر اصلیِ بسیاری از رسانه های معتبر جهانی را به خود اختصاص داده و می دهد و تحلیلگران و ناظران مختلف به طرح دیدگاه های خود در مورد این جنگ از چشم اندازهای مختلف می پردازند.

یکی از حوزه هایی که به نحوی جدی مورد توجه تحلیلگران تحولات مرتبط با جنگ اوکراین بوده، بررسی راه‌های خاتمه دادن به این بحران بزرگ بین المللی و یافتن راه حل در این زمینه بوده است. در این راستا، حداقل با توجه به آنچه در یک سال اخیر درباره جنگ اوکراین شاهد آن بوده ایم، می توان سه سناریوی عمده را جهت خاتمه دادن به جنگ اوکراین مورد اشاره قرار داد.

1- رضایت دادن اوکراین به اشغال بخش هایی از خاک این کشور توسط روسیه

برخی تحلیلگران نظیر “هنری کسینجر” بر این باورند که روسیه در مقام یک ابرقدرت و کشوری که آغاز گرِ جنگ اوکراین بوده و اکنون در باتلاق این جنگ گرفتار شده، به هیچ عنوان نمی‌تواند بدون کسب دستاورد از این میدان خارج شود. در واقع، اگر بنا باشد این موضوع محقق شود، می تواند در آینده این کشور را خطرناک تر و مستعد اقدامات تهاجمی بیشتر جهت جبران شکستش در میدان جنگ اوکراین کند.

البته که شخصِ رئیس جمهور این کشور ولادیمیر پوتین نیز نمی تواند شکست در میدان جنگ اوکراین را بپذیرد زیرا این موضوع تبعات به شدت سنگینی را برای او به همراه دارد و حتی برخی معتقدند که در صورت تحقق این سناریو، امکان عزل و به راه افتادن شورش هایی در روسیه علیه پوتین وجود دارد. از این رو، در قالب این سناریو اینطور گفته می شود که اگر دولت اوکراین جدا شدن بخش هایی از شرق این کشور و الحاق آن به روسیه را بپذیرد، امکان دستیابی به آتش بس و خاتمه یافتن جنگ اوکراین وجود دارد. در غیر اینصورت، همچنان باید انتظار تداوم و حتی تشدید تنش ها در جنگ مذکور را داشت.

2- آمادگی داوطلبانه اوکراین جهت آتش بس با روسیه

روس ها در شرایط کنونی تا حد زیادی حاضر به خاتمه دادن جنگ با اوکراین هستند و سیگنال های مختلفی را نیز در این رابطه به کیِف و دیگر کشورهای غربی داده اند. با این حال، اکنون این اوکراین است که با تغییر روند جنگ اوکراین و تشدید حمایت های کشورهای غربی از خود نمی خواهد به جنگ مذکور خاتمه دهد. در واقع، همانطور که گفته شد، پشت دولت اوکراین به حمایت گسترده مالی و تسلیحاتی کشورهای غربی و به ویژه آمریکا گرم است.

با این حال، دولت اوکراین باید بداند که حمایت های واشینگتن از آن همیشگی نیست و بالاخره این کشور نیز با توجه به رخداد برخی مشکلات اقتصادی و حتی فشار افکار عمومی این کشور که از روند فرسایشی جنگ مذکور خسته خواهند شد، مجبور به کاهش حمایت هایش از کیِف خواهد شد و بلاخره این اوکراین است که بازنده اصلی است.

طرفداران این ایده به این نکته اشاره دارند که روس ها خود را آماده سناریوی فرسایشی شدن جنگ اوکراین نیز کرده اند و به طور خاص زمستان سال آینده و تشدید فشارهای انرژی بر غرب را هدفگذاری کرده اند. موضوعی که عملا گزینه های در درسترس دولت اوکراین را تا حد زیادی محدود می کند.

شاید بهترین و منطقی ترین ابتکار و گزینه برای دولت اوکراین این باشد که خود به توافق آتش بس با روسیه برسد و امتیازاتی را در شرایط کنونی کسب کند زیرا شاید امتیازات امروز غربی ها با توجه به سیاست های حمایتی نامشخص دولت های غربی از اوکراین، در آینده نزدیک از قابلیت تحقق برخوردار نباشند. از این رو، دستیابی به آتش بس با روسیه، نه گزینه مطلوب بلکه گزینه منطقی برای اوکراینی ها است.

3- معامله روسیه و آمریکا بر سر اوکراین

سناریوی سوم که در نوع خود می تواند منجر به خاتمه جنگ اوکراین شود، رسیدن روسیه و آمریکا به توافقی پنهانی در مورد مساله اوکراین است. سناریویی که در صورت تحقق تا حد زیادی امکان تصمیم مستقل را از دولت اوکراین می گیرد و عملا آن را وادار به اقدام در زمین بازی می کند که به هیچ عنوان در آن اختیاری ندارد و شرایط مطلوبی را هم برای خود نمی بیند.

این سناریو به ویژه با توجه به طرح مسائل مختلف در مورد احتمال وقوع جنگ اتمی و استفاده روس ها از سلاح‌های اتمی در پی جنگ اوکراین از اهمیت بیشتری برخوردار می شود و در واقع گزاره سازش میان قدرت‌های جهانی جهت تحقق منافعشان به ضرر بازیگران ضعیف تر در عرصه بین المللی را برجسته تر می سازد. در قالب این سناریو، جنگ در اوکراین خاتمه می یابد و اوکراین بزرگترین بازنده میدان خواهد بود.