چرخش قابل توجه سیاست اسرائیل در رابطه با جنگ اوکراین

پایگاه خبری میدل ایست مانیتور در گزارشی می نویسد:

ارزیابی اسرائیل این است که اوکراین در عرصه بین‌المللی، به کنشگری موثر و بانفوذ تبدیل شده است و درست به همین دلیل، اسرائیلی‌ها می‌خواهند این رژیم در جبهه مقابل ایران در جنگ اوکراین باشد.

بازتاب -همزمان با ورود جنگ روسیه و اوکراین به سالِ دوم، مقام های سیاسی و نظامی اسرائیلی سفر اخیر “جو بایدن” رئیس جمهور آمریکا به اوکراین را با دقت بررسی و رصد کرده‌اند و آن را به مثابه جلوه و نمودی عینی از گرایش فزاینده واشینگتن به سمت کیِف ارزیابی می‌کنند. سفر بایدن به اوکراین تا حدودی همزمان با سفر هیاتی از اعضای پارلمان اسرائیل(کنست) و همچنین وزیر خارجه این رژیم “الی کوهن” به اوکراین بود.

این تحول جدید (سفر بایدن و هیات اسرائیلی به اوکراین) و همچنین توسعه همکار‌یهای راهبردی میان ایران و روسیه می تواند اسرائیل را وادار سازد تا گام‌های عملیاتی خاصی را با توجه به شرایط جدید ایجاد شده بردارد.

اسرائیلی‌ها بر این باورند که سفر الی کوهن به اوکراین که تنها اندکی قبل از سفر بایدن به این کشور انجام شد، تحول خوب و مثبتی بوده است. وی اولین مقام بلند‌پایه اسرائیلی بوده که از اوکراین از ابتدای جنگ این کشور با روسیه بازدید کرده است. در عین حال اینکه برخی اعضای پارلمان اسرائیل در کنار مقام های ارشد اوکراینی و رئیس جمهور آمریکا ایستادند نیز در نوع خود از اهمیت نمادین قابل توجهی برخوردار است.

هم اکنون در اراضی اشغالی این تصور و انتظار به نحو گسترده ای وجود دارد که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز به زودی از کیِف بازدید خواهد کرد.

اسرائیل از زمان آغاز جنگ اوکراین، رویکرد به شدت محتاطانه‌ای را در زمینه حمایت از طرف‌های درگیر در جنگ مذکور از خود نشان داده است. در این راستا، نتانیاهو از محکوم کردن حمله روسیه به اوکراین طفره رفته با این حال همدردی را نیز با طرف اوکراین از خود نشان نداده است. با این همه، از زمان بازگشت مجدد وی به قدرت، او سیاست و رویکرد جدیدی را در رابطه با جنگ اوکراین به نمایش گذاشته است.

دوی در موقعیت‌های مختلف گفته است که اسرائیل مساله ارسال سلاح به اوکراین را به دقت برررسی می‌کند و البته که این نتانیاهو بوده که با سفر وزیر خارجه دولت خود به اوکراین موافقت کرده است. در چنین شرایطی، نتانیاهو بدون ایجاد بحران در روابط با روسیه، می تواند سفری را به اوکراین داشته باشد و با آن‌ها همدردی کند.

مجموع این مسائل نشان می‌دهند که دولت کنونی اسرائیل در حال انجام تحرکاتی تازه در مورد جنگ اوکراین و روسیه است که البته این تحرکات می توانند تبعات و نتاایج خاصی را نیز به همراه داشته باشند. در این راستا، به احتمال فراوان رژیم اسرائیل در روزهای آتی به درخواست‌های غرب جهت کمک به اوکراین به ویژه از نظر تسلیحاتی جواب مثبت خواهد داد. با این حال، اسرائیلی‌ها چندان هم مایل به عصبانی کردن روسیه نیستند زیرا این مساله می تواند رویکرد روس‌ها به اسرائیل در مساله سوریه را نیز که برای اسرائیل به شدت اهمیت دارد، تغییر دهد.

از جمله مولفه‌هایی که می‌توانند توضیح‌دهنده دلایل تغییر سیاست اسرائیل نسبت به معادله جنگ اوکراین و گرایش آن به سمت کیِف باشند می‌توان به نیازِ رژیم اشغالگر قدس به جلب حمایت غرب جهت مقابله با پیشرفت‌های اتمی قابل توجه ایران، اشاره کرد. این مساله در شرایطی مطرح می‌شود که روابط غرب با دولت نتانیاهو به دلیل کودتای قضایی کنونی وی در اراضی اشغالی و همچنین توسعه غیرقانونی شهرک‌سازی‌های اسرائیل و اوج‌گیری تنش‌ها میان آن و جریان مقاومت فسلطین، در شرایط نامساعدی به سر می‌برد.

البته که بحث و گمانه‌زنی‌های زیادی نیز دال بر این مساله مطرح می‌شود که اسرائیل دوست ندارد جامعه بین‌المللی انفعال آن در قضیه جنگ اوکراین را ناشی از ترسش از روسیه در نظر گیرد.

سفر الی کوهن وزیر خارجه اسرائیل به اوکراین روس‌ها را عصبانی کرد. این مساله نمود عینی خود را در قالب اقدام روس‌ها مبنی بر عدم به تعویق انداختن تعطیلی دفاتر آژانس یهود در خاک روسیه نشان داد. اسرائیل نگران آن است که این موضوع و دیگر مسائلی که در ادامه ظاهر خواهند شد تا حد زیادی ناشی از رویکرد منفی کرملین نسبت به گرمی فزاینده روابط تل آویو و کیِف باشد.

آژانس یهود سال‌هاست که در روسیه فعال است و روند مهاجرت به اراضی اشغالی را تشویق و در عین حال اردوگاه‌های تابستانی و نهادهای آموزشی را نیز در روسیه برپا کرده است. قبل از اینکه دولت روسیه خواستار تعطیلی دفاتر آژانس یهود در روسیه شود، روس‌ها از آن درخواست کردند تا نامِ شهروندان یهودی را که مایل به مهاجرت به اسرائیل هستند را به دولت روسیه اعلام کند. درخواستی که آژانس یهود از انجام آن خودداری کرد و این مساله به نحو مضاعفی روابط میان دو طرف را تیره کرد. در این چهارچوب، تقویت روابط اسرائیل با اوکراین می‌تواند روسیه را تحریک کند تا بیش از پیش پیوندهای خود با ایران را تحکیم کرده و افزایش دهد.

در جریان سفر 12 ساعته الی کوهن به اوکراین، او با ولادیمیر زیلنسکی رئیس جمهور اوکراین دیدار کرد. فردی که اکنون وی را می توان یکی از مشهورترین یهودیان جهان دانست. این دیدار 3 هدف عمده و محوری داشت: اولا، نشان دادن این نکته که اسرائیل از اوکراین (همچون آمریکا و اتحادیه اروپا) حمایت می‌کند. دوما، انجام مانور در مورد گزاره ادعایی دخالت ایران در جنگ اوکراین، و در نهایت اینکه اسرائیلی‌ها به دنبال افزایش کمک‌های انسان دوستانه خود به اوکراین هستند.

ارزیابی اسرائیل این است که اوکراین در عرصه بین‌المللی به کنشگری موثر و بانفوذ تبدیل شده است و اسرائیلی‌ها می خواهند این رژیم در جبهه مقابل ایران در جنگ اوکراین باشد. کوهن و زیلنسکی راه‌های مواجهه با آنچه تهدید پهپادهای ایرانی عنوان شده را بررسی کرده‌اند و در عین حال راه‌های توسعه همکاری‌ها با یکدیگر جهت انجام اقدامات ضدایرانی در عرصه بین‌المللی را نیز بررسی کرده‌اند.

اگرچه اسرائیل وعده داده که سامانه دفاع هوایی گنبد آهنین را در اختیار اوکراین قرار دهد با این حال این رژیم هنوز پس از گذشت چندین ماه به این وعده خود عمل نکرده است. اوکراین همچنین از اسرائیل درخواست کرده که به آن وام بدهد. در خواستی که آن هم هنوز با واکنش مثبت اسرائیلی‌‍ها مواجه نشده است. بدون تردید این مسائل آن هم برای کشوری که در جنگ است، تحقیر کننده است. با در نظر گرفتن این مسائل، واقعیت این است که حداقل در شرایط کنونی، میزان حسن نیت و خوش‌بینی‌ها در اوکراین نسبت به رژیم اسرائیل در پایین‌ترین سطح ممکن است.

از این رو، می توان انتظار داشت که سیاست اسرائیل در رابطه با تامین تسلیحاتی اوکراین دچار یک تغییر تدریجی شود. با این همه، جزئیات سفر کوهن به اوکراین تغییر در سیاست اسرائیل در رابطه با جنگ اوکراین را آشکار کرد.

دولت ائتلافی کنونی نتانیاهو در حال نزدیک کردن مواضع رژیم اسرائیل به سمت اوکراین است. البته که در این رابطه تل آویو سعی می‌کند ملاحظات لازم را نیز مد نظر داشته باشد. با این حال، آنچه واضح است این نکته می‌باشد که اسرائیل اکنون روز به روز خود را به اوکراین و موضع آن در جنگ با روسیه نزدیک‌تر می کند. مساله‌ای که باید دید در ادامه حامل چه پیامدها و تبعاتی برای این رژیم خواهد بود.