شایع ترین بیماری که دیابتی ها به آن مبتلا می شوند
دیابت یک عامل خطر مهم برای بیماری قلبی به شمار میرود. قلب یک فرد دیابتی، یک قلب آسیب‌پذیر و در واقع یک کاسه ترک خورده است که هر لحظه ممکن است بشکند. هنوز هم شایع‌ترین علت مرگ در بیماران مبتلا به دیابت، سکته‌های قلبی است.
سکته خاموش؛ این اصطلاحی است که پزشکان برای سکته قلبی در بیماران دیابتی به کار می‌برند. سکته قلبی یکی از عوارض بیماری دیابت است. سکته‌های قلبی به نوبه خود دیابت را تشدید می‌کنند و یک دور باطل بین دیابت و سکته قلبی برقرار می‌شود.
دکتر مسعود قاسمی، رئیس انجمن آترواسکلروز ایران در آستانه برگزاری ششمین همایش قلب و فناوری‌های نوین و همایش مشترک قلب، اعصاب و غدد در ارتباط با دیابت اظهار داشت:
دیابت یا بیماری قند که ناشی از اختلال متابولیسم یا عملکرد و ساز و کار بدن است، به یک معضل جهانی در زمینه بیماری های بشر امروزی تبدیل شده است.
احساس تشنگی غیر معمول، نیاز به دفع ادرار بیش از اندازه و غیر عادی، همچنین افزایش اشتها و احساس گرسنگی غیر متناسب با فعالیت از علائم رایج و متداول در دیابت است که افراد باید این نشانه‌ها را جدی بگیرند.
انواع بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، نارسایی مزمن کلیه، زخم های پوستی مقاوم به درمان بویژه در پاها و آسیب بیناییاز عوارض دیابت است.
در فرد سالم که دچار بیماری دیابت نیست، قند مواد غذایی پس از ورود به بدن بواسطه هورمونی بنام انسولین قادر به ورود به سلول‌های بدن برای تولید انرژی است.
دلیل بیماری قند یا دیابت یا بواسطه کم شدن ترشح انسولین ازلوزالمعده است و یا عدم توانایی سلول‌های بدن برای استفاده از انسولین به منظور جذب قند وارده به بدن است و گاهی هم هر دو عارضه با هم برای فرد دیابت پیش می‌آید.
انواع دیابت
بیماری دیابت سه نوع دارد که نوع اول مخصوص کودکان و نوجوانان است و در سنین پایین بروز پیدا می‌کند و غده لوزالمعده توان کافی برای تولید انسولین را ندارد. لذا درمان آن تجویز انسولین بصورت روزانه بر حسب نیاز و تنظیم متناسب قند خون است.
در دیابت نوع دو که در ابتدای بیماری میزان ترشح انسولین از لوزالمعده کافی بنظر می‌رسد، سلول‌ها با شروع مقاومت در پاسخ به انسولین عملا قند خون کمتری جذب می‌کنند. لذا قند در خون بالا میرود، در حالی که قند درون سلول‌ها پایین است. وزن بالا، کاهش فعالیت های ورزشی و البته وجود عوامل ژنتیکی مسبب بروز دیابت نوع دوم که به دیابت بزرگسالان هم معروف است، بحساب می‌آیند.
دیابت زمان بارداری نوع سوم است که این نوع از دیابت در عده ای از زنان باردار که سابقه دیابت ندارند و پس از بارداری قند خونشان به حالت طبیعی بر می‌گردد اطلاق می‌شود. البته هنوز علت دقیق این نوع دیابت مشخص نشده است.
کاهش وزن، رژیم غذایی کم شیرین، عدم مصرف سیگار، کنترل فشار خون و مراقبت از بهداشت پاها اقدامات مناسب برای پیشگیری از دیابت بزرگسالان و یا کاهش عوارض آن نزد فرد مبتلا به شمار میرود.
آمار مبتلایان به دیابت در جهان ۴۲۰ میلیون نفر است. ۹۰ درصد این گروه مبتلا به نوع دوم یا همان دیابت بزرگسالان هستند. همچنین آمار نشان می‌دهد که حدود کمتر از ۱۰ درصد مردم ساکن در کره زمین دچار دیابت می‌شوند.
بیشترین علت مرگ دیابتی ها
قاسمی با بیان اینکه هر سال حدود پنج میلیون نفر در اثر دیابت فوت می‌کنند، بیان داشت: مخارج درمان و پیشگیری از دیابت در هر سال بیشتر از ۶۰۰ میلیارد دلار است. همچنین بیماران دیابتی بالای ۶۵ سال احتمال حوادث قلبی بسیار بیشتری دارند، بطوری که تا مرز هفتاد درصد این بیماران دلیل فوتشان قلبی است.
۲۰ درصد علت مرگ در بیماران دیابتی به دلیل سکته مغزی می باشد و علت فوت با منشأ قلبی در نزد دیابتی ها ۲ تا ۴ برابر بیشتر از افراد غیر دیابتی است. همچنین دیابت به همراه فشار خون بالا، خطر بروز بیماری های قلبی را دو برابر می کند.
در بیماران دیابتی افزایش کلسترول خون شیوع بیشتری دارد و در صورت افزایش کلسترول خون خطر بیماری قلبی بسیار بیشتر می‌شود؛ البته کاهش وزن و ورزش موجب اثرات بسیار مفید در فرد مبتلا به دیابت همچون کاهش قند و فشار خون، کاهش خطر آنفارکتوس قلبی و کاهش خطر سکته مغزی می‌شود.
قاسمی در ارتباط با ورزش‌های مفید جهت مقابله با دیابت گفت: حداقل ۳۰ دقیقه در روز برای دست کم پنج روز در هفته راهپیمایی یا معادل آن همچنین حدود ۲۵ دقیقه برای سه روز در هفته ورزش هوازی سریع برای کسانی که پزشک مجاز دانسته، می‌تواند در مقابله با دیابت مؤثر باشد.
گفتنی است؛ ششمین همایش قلب و فناوری‌های نوین و همایش مشترک قلب، اعصاب و غدد ۱۴ و ۱۵ بهمن در پژوهشگاه نیرو برگزار می‌شود.
راه های پیشگیری از سکته مغزی و قلبی در بیماران دیابتی
– قندخون‌تان را کنترل کنید. اگر برای کنترل قندخون‌تان دارو تجویز شده است، حتماً آن را مصرف کنید. برای اطمینان از سطح قندخون، حداقل سالی دوبار تست هموگلوبین AC۱ را انجام دهید. در این تست میزان گلوکز متصل به گلبول‌های قرمز خون مشخص می‌شود، که یکی از نشانه‌های کنترل قند خون در سه ماه گذشته است (میزان آن باید کمتر از ۷ درصد باشد). برای اطمینان بیشتر می‌توانید میزان قندخون روزانه را با دستگاه خانگی کنترل قندخون بسنجید (عدد آن پیش از صرف غذا باید بین ۹۰ تا mg/dL۱۳۰ و یک تا دو ساعت پس از صرف غذا کمتر از mg/dL۱۸۰ باشد.)
– روزی ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی انجام دهید. مثلا نیم ساعت پیاده‌روی کنید یا بعد از هر وعده‌ی غذایی، ۱۰ دقیقه پیاده روی کنید. برای بالا رفتن از آسانسور استفاده نکنید و از پله‌ها بالا بروید. سعی کنید برای خرید، بدون اتومبیل به بازار بروید یا حداقل آن را دورتر از محل خرید پارک کنید.
– غذاهای سالم بخورید. نانی که از غلات سبوس دار تهیه شده مصرف کنید . حبوبات، میوه و سبزی بخورید و غذاهای حاوی کلسترول و چربی اشباع را از رژیم غذایی‌تان حذف نمایید.
– فشار خون‌تان را اندازه‌گیری کنید. به طور منظم فشارخون‌تان را اندازه‌گیری کنید. عدد آن باید کمتر از ۸۰ روی ۱۳۰ باشد. بهتر است دستگاه اندازه‌گیری فشار خون در منزل داشته باشید.
– اگر اضافه وزن دارید، وزن‌تان را کم کنید. با استفاده از رژیم غذایی علمی، وزن‌تان را کاهش دهید. رژیم غذایی باید در عین اینکه تمام مواد مورد نیاز بدن را تامین می‌کند، قند خون را نیز در سطح مجاز حفظ کند.
– سیگار نکشید. اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید این عادت را کنار بگذارید. اگر موفق نشدید، ناامید نشوید و تصور نکنید قادر به ترک سیگار نیستید. روش‌های بسیاری برای ترک سیگار وجود دارد، اما باید بارها و بارها آنها را بکار ببندید تا سرانجام موفق شوید.
– کلسترول خون‌تان را اندازه‌گیری کنید. حداقل سالی یکبار آزمایش کلسترول خون انجام دهید.
– در مورد استفاده‌ی روزانه از قرص آسپیرین با پزشک‌تان مشورت کنید. استفاده دوز پایینی از آسپرین، خطر حمله قلبی و مغزی را تا اندازه‌ای کاهش می‌دهد. البته استفاده از آسپیرین برای همه مناسب نیست، پس بهتر است پیش از استفاده از آن با پزشک مشورت کنید.
