اقتصاد سیاسی دلیل حل نشدن مسئله یارانه‌هاست

برنامه گفت‌و‌گوی ویژه خبری دیشب با موضوع اصلاح ساختار بودجه و با حضور حجت‌الاسلام محمدحسین حسین زاده بحرینی عضو کمیسیون تلفیق بودجه و محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس برگزار شد.

در ابتدای برنامه پورابراهیمی با بیان اینکه بودجه‌ریزی فعلی در طول سال‌های گذشته بر اساس سرفصل منابع و مصارف خاصی در چارچوب مشخصی پی ریزی شده است، گفت: دغدغه مسئولان ارشد نظام و رهبر معظم انقلاب این است که ساختار سنتی انطباقی با رویکرد‌های بیرونی نظام اقتصاد ندارد و برای همین باید تغییرات اساسی اتفاق بیفتد.

وی ادامه داد: مثلا ساختار فعلی در سرفصل منابع شامل فروش نفت مالیات‌ها و فروش اوراق است و در سرفصل مصارف شامل بودجه جاری، طرح‌های عمرانی و بازخرید تعهدات امواج ناشی از انتشار اوراق گذشته است که اگر این مسیر ادامه پیدا کند با کسری بودجه و پیامد‌های آن همانند سال‌های گذشته مواجهیم.

به گزارش فارس،رئیس کمیسیون اقتصادی تصریح کرد: چیزی که در ساختار اقتصادی مهم است این است که باید جنس رفتار دولت را در شرایط کنونی متفاوت کنیم. به عنوان مثال حدود ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان، آشکار، مستقیم و غیر مستقیم در اقتصاد است که حدودا ۲ و نیم برابر بودجه عمومی کشور است و دولت پیشنهاد مشخصی راجع به آن ندارد یا اگر دارد نگران موضوعاتی است که جنس رفتار‌ها تغییر می‌کند.

*رفتار دولت درباره یارانه‌ها، مالیات ها و شرکت های دولتی باید تغییر یابد

پورابراهیمی تصریح کرد: رفتار دولت در مسیر یارانه‌ها،‌ مالیات‌ها و شرکت‌های دولتی باید تغییر پیدا کند مثلا جزئی از بودجه عمومی نتایج عملکرد شرکت‌ها و بانک‌های دولتی است و ما نتیجه عملکردی می‌آوریم که عدد آن سه برابر بودجه عمومی کشور است که دسترسی به داده‌ها و نحوه مدیریت آن در اقتصاد وجود خارجی ندارد.

وی تاکید کرد: اصلاح ساختار‌ها رویکرد جدیدی در اقتصاد است که با دستور مقام معظم رهبری در دستور کار قرار گرفته و دولت و مجلس مکلف شده‌اند که اصلی‌ترین موضوع اقتصاد را به شکلی رفتار کنند که جنس رفتار سنتی بودجه تغییر پیدا کند.

*مجلس صرفا درباره بخش اندکی از 2700 هزار میلیارد تومان بودجه تصمیم گیری می کند

در ادامه حجت‌الاسلام بحرینی با بیان اینکه مجلس باید روز اول فروردین بودجه را تحویل دولت بدهد، گفت: رقم بودجه دو هزار و ۷۰۰ هزار میلیارد تومان است که هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه متعلق به شرکت‌های دولتی است و متاسفانه نه دولت و نه مجلس به آن نظارت ندارند و شفاف نیست و مجلس حتما باید در آینده به صورت جدی به آن وارد شود.

وی با بیان اینکه هزار هزار میلیارد تومان نیز متعلق به یارانه پنهان در حامل‌های انرژی است، گفت: هر سال این مبلغ تکرار می‌شود و تنها ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است که مجلس در مورد آن فکر می‌کند و از این مبلغ ۶۲ هزار میلیارد تومان صرف ساخت و ساز و عمران می‌شود و مابقی آن بودجه‌ای است که تکلیف آن از قبل مشخص است؛ مثلا بخش عمده آن را حقوق می‌دهیم.

بحرینی تاکید کرد: مجلس در واقع از ۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بودجه بر روی ۶۲ هزار میلیارد تومان برنامه‌ریزی می‌کند که این مبلغ هم ممکن است در جریان اجرایی تخصیص پیدا نکند و معمولا هم قربانی می‌شود.

بحرینی ادامه داد: بنابراین بخش بسیار کوچکی از بودجه در حال مدیریت است و مجلس و دولت درباره بخش بزرگی یا به عبارتی بیش از ۹۰ درصد از بودجه کل منابع کشور برنامه‌ریزی اساسی ندارند. می‌توان گفت قسمت بودجه حامل‌های انرژی رهاست و در قسمت بودجه شرکت‌های دولتی هم دقت‌های کافی وجود ندارد.

پور ابراهیمی در مورد اینکه دولت حساب جدایی دور از خزانه داشته باشد، گفت: بر اساس قانون این امکان پذیر نیست که دولت حساب جدایی داشته باشد؛ کلیه منابع و مصارف همه باید از خزانه باشد و امکان وصول و پرداخت غیر از خزانه نیست و شفافیت از این منظر طبق قانون وجود دارد و طبق بودجه عمومی کشور کاملاً صدق می‌کند.

*دلیل حل نشدن مسئله یارانه‌ها، اقتصاد سیاسی است

عضو کمیسیون تلفیق درباره اینکه چرا مسئله چگونگی اختصاص یارانه‌ها حل نمی‌شود، گفت: باید پاسخ این سوال را در اقتصاد سیاسی کشور جستجو کنیم، متاسفانه دولت و مجلس در مقاطع خاصی حساسیت افراطی نشان می‌دهند.

بحرینی ادامه داد: معمولا تصمیمات مهم باید در زمانی گرفته شود که دولت یا مجلس نگرانی از آینده نداشته باشند اما چینش انتخابات به گونه ای است که هر کدام در یک سال نگران آینده هستند و شاید این یکی از دلایلی است که مقام معظم رهبری تغییرات ساختاری را به شورای هماهنگی سران ارجاع دادند تا از حلقه تصمیم‌گیری بسته خارج شویم.

وی افزود: درباره یارانه‌ها، نماینده دولت با همه طرح‌ها در کمیسیون تلفیق و صحن علنی مجلس مخالفت کرد و نمایندگان مجلس نیز پیرو مخالفت نماینده دولت با طرح‌ها درباره یارانه‌ها مخالفت کرد. این یک دور تصمیم‌گیرنده بسته و غلطی است اما طبق دستور مقام معظم رهبری باید در طی 4 ماه آینده این مشکل را حل کنیم.

پورابراهیمی در تکمیل اظهارات بحرینی گفت: معمولا سال اول تصمیمات مهم مجلس با سال آخر تصمیمات دولت همراه است. در حوزه اقتصاد رفتارهای مجلس و دولت متاثر از عوامل بیرونی است معمولا به جای اینکه با اصلاحات ساختاری همراه شوند، رفتارها را متناسب با رویکردهای عام تنظیم می‌کنند.

وی ادامه داد: رویکرد متفاوت موجب می‌شود که با وجود آنکه مطرح می‌شود که می‌توان برای دو و نیم تا سه برابر کل بودجه عمومی کشور تصمیم‌گیری کنیم اما فضا به گونه‌ای می‌شود که تحت تاثیر آن رفتار، تصمیم صحیح هم از مسیر حرکت خود جدا می‌شود.

پورابراهیمی گفت: رفتار دولت در جریان و فضای غیر کارشناسانه می‌شود و ما باید مجلس و دولتی داشته باشیم که به گونه‌ای تصمیم بگیرد که حتی با وجود مخالفت فضای عمومی جامعه وقتی آثار و پیامدها به نفع اجتماع است، به صراحت تصمیم بگیرد.

*دولت با پیشنهاد عوارض مصرف بنزین هم مخالفت کرد

وی گفت: در بخش بنزین بیش از ۹۰ میلیون لیتر در کشور به صورت روزانه مصرف می‌شود هرچند به خودکفایی رسیده‌ایم اما باید درست مصرف کنیم. برآورد ما این است که حداقل ۲۰ درصد این میزان یا قاچاق می‌شود یا مصرفی خارج از حد متعارف است. ما به دولت پیشنهاد کردیم که برای بیشتر از حد مصرف در بخش خصوصی با تعیین قیمت، عوارض مصرف داشته باشیم و قیمت بنزین تغییر پیدا نکند اما دولت مخالفت کرد.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه ۱۸ هزار میلیارد تومان از طریق تراکنش بانکی مالیات وصول شده است آن هم از کسانی که تا به امروز حتی یک ریال مالیات پرداخت نکرده بودند، افزود: چهل هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی داریم، کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف آفت اقتصاد کشور است لذا ۳۰ هزار میلیارد تومان مطالبات غیرقابل وصول شده بابت کارت‌های یکبار مصرف بازرگانی ایجاد شده است، ۵۰ هزار میلیارد در سال معافیت قانونی در حوزه مالیات داریم.

*مبنای مالیات در ایران از 15 ماه آینده کاملا متفاوت خواهد شد

بحرینی با اشاره به اینکه در کالا‌هایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی به آن‌ها تعلق گرفت تورم بیشتری را تجربه کردیم، خاطرنشان کرد: در هیچ کجای دنیا فرار مالیاتی به صفر نرسیده است، جز کشور‌هایی هستیم که فرار مالیاتی زیادی را شاهد هستیم.

وی با اشاره اینکه مبنای مالیات در ایران از ۱۵ ماه دیگر مسیری کاملا متفاوت را طی خواهد کرد، اظهار کرد: اصل بر صحت اظهارات مودیان است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود، دستگاه‌های پوز در مغازه‌ها نقش صندوق مکانیزه فروش را ایفا می‌کند، بانک مرکزی تراکنش‌های بالای ۵ میلیارد را به سازمان امور مالیاتی گزارش می‌دهد.

*ایجاد تورم سنگین با عدم تخصیص ارز 4200 تومانی، تصوری غلط است

عضو کمیسیون تلفیق مجلس با اشاره به اینکه تخصیص ۱۴ میلیارد دلار ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی در سال آینده منطق اقتصادی ندارد و دلیل پذیرفتن آن به وسیله دولت و مجلس دغدغه‌های اجتماعی آن است، گفت: تصور غلطی وجود دارد که البته این تصور اکنون بسیار کمرنگ شده است و آن اینکه اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی را در ابتدای زنجیره تزریق نکنیم تورم سنگین ایجاد خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه تورم یک ریشه ندارد گفت: ما در چند ماه گذشته ارز ۴۲۰۰ تومان تزریق کردیم، اما شاهد تورم هم نیز بودیم لذا تورم ریشه‌های مختلفی دارد، طبق آخرین گزارش بانک مرکزی ما در کالا‌هایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی به آن‌ها تعلق گرفته شاهد تورم بیشتری هستیم و این حرف عجیبی است، در تلفیق و صحن علنی این قضیه نتیجه‌گیری نشد لذا در ساز و کاری که مقام معظم رهبری تدارک دیدند تا مسائل بغرنج اینگونه حل و فصل شود لذا کار به خوبی به جلو پیش می‌رود اگر بتوانند به تصمیم خوبی برسند و آن تصمیم خوب را دولت در قالب اصلاحیه لایحه بودجه به مجلس بیاورد و مسیر خود را طی کند تصمیم عاقلانه‌ای را گرفته ایم.

عضو کمیسیون تلفیق مجلس تاکید کرد: اینکه چرا مجلس و دولت اختصاص ۱۴ میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی در بودجه سال ۹۸ را تکرار کردند جز توهم تورم، منطق دیگری ندارد. باز توزیع منابع باید در اختیار مردم قرار گیرد.

*کاهش امکان فرار مالیاتی با طراحی سامانه مودیان

بحرینی با اشاره به اینکه سامانه مودیان به گونه‌ای طراحی شده که امکان فرار مالیاتی را به شدت کاهش می‌دهد، گفت: لایحه دولت را تغییر جدی داده‌ایم در نظام مالیات کشور اصل بر این است که مودی هرچه می‌گوید دروغ است در حالی که اینگونه نباید باشد.

وی با اشاره به اینکه فرار مالیاتی یک معضل بزرگ است، افزود: برای این موضوع تدبیر کرده‌ایم به طوری که این تدبیر الان در اختیار دولت قرار دارد که نگرانی‌ها را بابت فرار مالیاتی برطرف می‌کند.

عضو کمیسیون تلفیق با اشاره به اینکه مشکل بانک‌های دولتی بهره وری است نه سرمایه، ادامه داد: متاسفانه بانک‌های دولتی بهره‌وری مناسبی ندارند امسال در لایحه ۹۸ دولت ۵ هزار میلیارد منبع در این رابطه آورده است.