کارزار ادامه دار سرزنش کردن ایران توسط اروپا؛ ابراز رضایت‌های تیم مذاکراتی ایران چه معنایی دارد؟
دور اخیر گفتگوهای وین در حالی به پایان رسید که هیئت ایرانی از نتایج به دست امده ابراز رضایت کرده است؛ در مقابل طرف اروپایی همچنان رویکرد ایران را «ناامیدکننده» می‌داند و نسبت به بی‌فایده شدن برجام هشدار می‌دهد. علاوه بر دیپلمات‌های ایرانی، تحلیل‌گران غربی هم رویکر «سرزنش» ایران را غیرسازنده می‌دانند.
«بازتاب»؛ آرش صفار- دور اخیر گفتگوهای وین در حالی روز جمعه به پایان رسید که «علی باقری کنی»، مذاکره‌کننده ارشد ایران از روند گفتگوها ابراز رضایت کرد.
باقری اعلام کرد طرف مقابل پیش‌نویس ایران در خصوص تحریم‌ها را به عنوان مبنای گفتگو پذیرفته و بنابراین سند کنونی مورد گفتگو متفاوت با متن تدوین شده در شش دور نخست گفتگوهای وین است.
در خصوص موضوعات هسته‌ای هم ایران دیدگاه خود را به متن ژوئن اضافه کرده بود که این مسئله با مقاومت طرف غربی روبه‌رو شد و در نهایت طی مذاکرات فشرده هیئت‌ها، کشورهای اروپایی درج دیدگاه‌های ایران را قبول کرده‌اند.
قرار است دور بعدی گفتگوها پس از یک وقفه، به زودی از سر گرفته شود.
«انریکه مورا»، نیز ضمن تأکید بر کوتاه بودن زمان، گفت که طرف‌ها در دور بعدی گفتگوها وظایف بسیار پیچیده‌ای دارند و تصمیمات سیاسی سختی باید اتخاذ شود.
مقام‌های آمریکایی نیز که به شکل غیرمستقیم درگیر مذاکرات هستند اعلان کرده است که این در دور از گفتگوها مواضع دو طرف بیش‌تر از قبل نزدیک شده است؛ اما این به معنی نزدیک بودن توافق نیست.
با این وجود دیپلمات‌های اروپایی با اعلام اینکه توقف مذاکرات با درخواست ایران صورت گرفته است، این مسئله دلسردکننده نامیده‌اند؛ این در حالی است که بنا بر اعلام منابع ایرانی، توقف مذاکرات خواست طرف اروپایی بوده است.
خبرها از وین حاکی از آن است که سه کشور اروپایی، در جبهه‌ای واحد مواضعی حتی سخت‌گیرانه‌تر از آمریکا اتخاذ کرده‌اند؛ در خبرهای تأیید نشده به نارضایتی دیپلمات‌های آمریکایی از این رویکرد E3 اشاره شده است؛ پیش‌تر «نور نیوز» که گفته می‌شود به شورای عالی امنیت ملی نزدیک است، از رویکرد مخرب سه کشور اروپایی خبر داده و اعلام کرده بود که رویکرد آلمان، فرانسه و انگلیس حتی با مواضع اتحادیه اروپا نیز اختلاف دارد.
این اخبار و روایت‌ها در حالی مطرح می‌شود که دیپلمات‌های اروپایی از دور قبلی مذاکرات کارزاری را علیه ایران آغاز کرده‌اند که علی باقری آن را «عادت مقصرنمایی» نامیده است.
در همین زمینه «الدار ممدوف»، مشاور در پارلمان اروپا و مسئول روابط این نهاد اروپایی با ایران، عراق و شبه جزیره عربی در یادداشتی برای موسسه Responsible Statecraft به این موضوع اشاره می‌کند که «بازی سرزنش کردن، بن‌بست هسته‌ای با ایران را حل نمی‌کند».
ممدوف با اشاره به بیانیه سه کشور اروپایی در خصوص تبدیل شدن برجام به توافقی بی‌محتوا، با توجه به پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای و تجدید نظرهای ایران در توافقات شش دور نخست گفتگوهای وین، بر این باور است که انداختن تمام تقصیرها به گردن ایران، این نگاه را تقویت می‌کند که سه کشور اروپایی بیش از آن که برای رسیدن به توافق تلاش کنند، برای شکست آن آماده می‌شوند و می‌کوشند مسئولیت این شکست را متوجه ایران کنند.
او این رویکرد سه کشور اروپایی را در تقابل با رویکرد ایران می‌داند؛ چرا که به باور او هم علی باقری -به عنوان منتقد جدی برجام- رویکرد نتیجه‌گرایانه‌ای اتخاذ کرده است و هم وزیر امور خارجه تلاش می‌کند در خصوص نتایج احتمالی گفتگوهای وین اجماع داخلی ایجاد کند.
ممدوف همچنین به این موضوع اشاره می‌کند که ادامه تشدید برنامه هسته‌ای ایران، هر چند «تحریک‌آمیز» است، با توجه به خروج ترامپ از توافق و فشار حداکثری بر ایران قابل درک است، آن هم در حالی که جمهوری‌خواهان در واشنگتن به شکلی مداوم از بر هم زدن هر توافق احتمالی در آینده صحبت می‌کنند.
به باور این کارشناس، در این شرایط و هنگامی که ناکارآمدی قوانین اروپا برای بی‌اثر کردن تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا اثبات شده است، سخت‌گیری ایران در خصوص لغو محسوس و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌ها منطقی است.
الدار ممدوف با اشاره به گفته‌های «ویلیام برنز»، رئیس سی. آی. ای در خصوص اجماع سرویس اطلاعاتی آمریکا در این مورد که «هیچ مدرکی دال بر تلاش ایران برای سلاح هسته‌ای وجود ندارد»، سخت‌گیری‌های ایران را برای گرفتن امتیازات بیش‌تر می‌داند، نه ساخت سلاح هسته‌ای.
این مشاور پارلمان اروپا معتقد است که تیم کنونی ایران، نسبت به تیم قبلی تجربه کم‌تری در مذاکره با همتایان اروپایی خود دارد و این موضوع ممکن است برخی مشکل‌های ارتباطی میان دو طرف ایجاد کند، اما اینکه با تغییر دولت، رویکرد به روابط خارجی تغییر کند و مسئولان این روابط عوض شوند، کاملا عادی است.
ممدوف هشدار می‌دهد که برنده شدن در بازی سرزنش ممکن است دولت بایدن را لزوم «اتخاذ تصمیمات دردناک سیاسی برای عادی‌سازی روابط با ایران» برهاند، اما نه تنها مسئله هسته‌ای ایران را حل نمی‌کند، بلکه بر مشکلات داخلی بایدن نیز می‌افزاید.
به باور او اتحادیه اروپا به جای مشارکت در بازی آمریکا، باید تلاش‌ها خود برای قانع کردن این کشور به احیای برجام را شدت بخشد.
