روش‌های عجیب قاچاق پرنده در کشور/دوختن چشمان پرندگان شکاری و قرار دادن آنها در بطری آب یا لوله پلیکا
«حسن اکبری»، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن ابراز نگرانی از تداوم قاچاق پرندگان شکاری و تاثیر این پدیده شوم بر کاهش جمعیت برخی گونه‌های بومی پرندگان در ایران، اظهار داشت: در کشورمان چهار گونه ارزشمند پرندگان شکاری بومی شامل شاهین، بالابان و بحری و هوبره وجود دارد که علاوه بر بالا بودن آمار قاچاق آنها، گونه‌های در خطر انقراض محسوب می‌شود که افزایش میزان زنده‌گیری آنها از طبیعت در سال‌های اخیر بخصوص درباره گونه «هوبره» به کاهش محسوس جمعیت این گونه‌های ارزشمند دامن زده و این در حالی است که کاهش قاچاق پرندگان شکاری، نیازمند همکاری جوامع محلی و نیرو‌های پلیس با سازمان حفاظت محیط‌زیست است.
وی افزود: متاسفانه در سراسر جهان قاچاق حیات وحش به یک معضل حاد زیست‌محیطی تبدیل شده است و در ایران و در حوزه قاچاق پرندگان نیز، هم شاهد ورود غیرقانونی پرندگان زینتی از شرق کشور هستیم و هم پرندگان بومی بخصوص پرندگان شکاری کشورمان از مرز‌های غربی و جنوبی ایران به سمت کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس قاچاق می‌شوند. البته تمایل به نگهداری از گونه‌های ممنوعه حیات وحش از جمله پرندگان شکاری در میان برخی افراد ثروتمند در کشورمان نیز افزایش پیدا کرده است و همین مساله به تشدید زنده‌گیری گونه‌هایی نظیر شاهین، بالابان، بحری، هوبره و حتی انواع عقاب از طبیعت و نگهداری از آنها در منازل و باغ‌های شخصی مردم دامن زده است.
دوختن چشمان پرندگان شکاری و قرار دادن آنها در بطری آب یا لوله پلیکا
اکبری با بیان این که متخلفان در روند زنده‌گیری و قاچاق پرندگان شکاری، دست به انجام اقدامات بسیار آزاردهنده‌ای می‌زنند، گفت: قاچاقچیان معمولا چشمان پرندگان شکاری را با نخ می‌دوزند یا کلاه چرمی بر سر آنها می‌کشند تا اطراف را نبینند. همچنین شاهپر‌های پرندگان را چسب می‌زنند تا در روند جابه‌جایی آسیب نبینند، چون در این صورت از قیمت‌شان کاسته می‌شود. قاچاقچیان همچنین در برخی موارد، پرندگان شکاری را در بطری‌های آب و یا لوله‌های پلیکا نگهداری می‌کنند تا کمترین تکان را بخورند، بنابراین قطعا حیوان در روند قاچاق آزار زیادی می‌بیند. به عبارت دیگر، در روند قاچاق پرندگان شکاری، هم جرم قاچاق حیات وحش و هم تخلف آزار حیوانات رخ می‌دهد.
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: قاچاق پرندگان در ایران صرفا محدود به پرندگان شکاری یا زینتی نمی‌شود و بخصوص در جنگل‌های هیرکانی و زاگرس شاهد آن هستیم که تمایل به زنده‌گیری برخی پرندگان آوازخوان از تیره‌های مختلف گنجشک‌سانان نظیر سهره طلایی، طُرقه، چرخ‌ریسک و … با هدف قاچاق به کشور‌های عربی یا نگهداری در منازل و باغ‌های شخصی در داخل کشورمان وجود دارد. البته متاسفانه آمار قاچاق پرندگان شکاری از سایر انواع پرندگان بیشتر است و تیره‌هایی از شاهین‌سانان در شمال شرق، شرق، مرکز و غرب کشور زیست می‌کنند و با توجه به پراکندگی پرندگان شکاری در سراسر ایران، متاسفانه زنده‌گیری و قاچاق این پرندگان در نقاط مختلف کشور رواج دارد.
اکبری با تاکید بر این بازگرداندن پرندگان شکاری به طبیعت پس از کشف محموله‌های قاچاق آنها، اقدامی بسیار تخصصی است، عنوان کرد: وقتی یک محموله قاچاق پرندگان شکاری کشف می‌شود، نحوه برخورد با این حیوانات بسیار حساس است، چون کسانی که این حیوانات را کشف می‌کنند، باید بدانند که چشمان این پرندگان با نخ دوخته شده یا شاهپر‌های آنها با چسب بسته شده است و این افراد باید بلد باشند که این موارد را به شکلی باز کنند تا حیوان صدمه نبیند، چون ممکن است به عفونت چشم، کوری و یا در نهایت تلف شدن پرنده منجر شود. در همین راستا، برای همکاران یگان حفاظت محیط‌زیست در تمام استان‌ها بخصوص استان‌های مرزی آموزش‌های تخصصی برگزار کرده‌ایم و این دوره‌ها را در بازه‌های زمانی مشخص تکرار می‌کنیم تا در صورت کشف پرندگان شکاری قاچاق‌شده، حداکثر احتمال بازگرداندن آنها به طبیعت وجود داشته باشد.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین خاطرنشان کرد: بازگرداندن پرندگان شکاری کشف‌شده به طبیعت، فرآیندی کاملا تخصصی است، چون این‌طور نیست که فقط بتوان یک پرنده را گرفت و به آسمان پر داد و اساسا وقتی محموله‌ای از پرندگان شکاری کشف می‌شود، در ابتدا پرندگان کشف‌شده به دلیل آسیب‌های احتمالی که با آن مواجه بوده‌اند، باید تیمار شوند و در مرحله بعدی، رها کردن این پرندگان در طبیعت باید با دقت انجام شود. چون ما زیستگاه پرندگان کشف‌شده را نمی‌دانیم و بعضا نمی‌توان ارزیابی کرد که این پرندگان دقیقا از کجا زنده‌گیری شده‌اند؛ بنابراین در برخی موارد، به‌ناچار این پرندگان در زیستگاه اصلی خود رهاسازی نمی‌شوند و، چون با محیط جدید آشنا نیستند، اگر رهاسازی به شکل تخصصی انجام نشود، شاید مشکلاتی برایشان ایجاد شود.
برنامه‌ریزی برای تشدید مجازات‌ها و جرایم مالی قاچاق حیات وحش
اکبری با تاکید بر این که مجازات‌های پیش‌بینی‌شده در قوانین فعلی برای جلوگیری از قاچاق پرندگان شکاری و دیگر گونه‌های حیات وحش بازدارنده نیست، بیان کرد: برای تشدید مجازات قاچاقچیان حیات وحش، قبلا پیشنهاداتی در راستای اصلاح قانون مقابله با قاچاق ارائه شده بود، اما کامل نبود و اکنون در تلاش هستیم که بتوانیم پیشنهادات جدیدی را ارائه دهیم. البته در لایحه حفاظت و مدیریت پایدار حیات وحش که هم‌اکنون در کمیسیون‌های تخصصی دولت در دست بررسی قرار دارد نیز مفادی را گنجانده‌ایم که براساس آنها، مجازات قاچاق گونه‌های مختلف حیات وحش از جمله پرندگان شکاری تشدید می‌شود. همچنین در نظر داریم تا در جلسه آتی شورای عالی حفاظت محیط‌زیست، جرایم مالی حمل، نگهداری و خرید و فروش انواع گونه‌های ممنوعه حیات وحش را چند برابر کنیم تا ارتکاب به جرم برای متخلفان این حوزه با هزینه بیشتری همراه باشد.
وی در پایان تصریح کرد: حدود دو ماه قبل اولین نشست فرابخشی برای مقابله با قاچاق حیات وحش با حضور مسئولان ذی‌ربط در دولت، قوه قضاییه و فراجا برگزار شد که در آن جلسه، به هماهنگی‌های اولیه خوبی برای مقابله با قاچاق انواع گونه‌های جانوری از جمله پرندگان شکاری رسیدیم، اما برای این که این اقدامات اولیه به نتیجه مطلوبی منجر شود، باید کمیته بین دستگاهی مربوطه را هرچه زودتر فعال کنیم تا دستگاه‌های ذی‌ربط به صورت جدی‌تری پای کار بیایند، اما خوشبختانه به نظر می‌رسد که تا کنون همگرایی مناسبی در میان دستگاه‌های اجرایی، انتظامی و نظارتی کشور برای تشدید مقابله با قاچاق حیات وحش ایجاد شده است.
