مروری بر آنچه در دور جدید مذاکرات وین جریان دارد؛ برای رسیدن به توافق حداقل تا ژانویه 2022 صبر کنید
از روز دوشنبه مذاکرات وین از سر گرفته شد. قرار است این دور از گفتگوها بر موضوع رفع تحریم‌های ایران متمرکز باشد؛ در حالی که طرف اروپایی از فرصت اندک برای توافق سخن گفته است، نماینده چین حصول نتیجه تا پایان ژانویه 2022 را دور از ذهن نمی‌داند.
«بازتاب»؛ آرش صفار- دور جدید گفتگوهای وین از روز دوشنبه از سر گفته شد. مقام‌های ایرانی اعلام کرده بودند که در این دور از مذاکرات در خصوص رفع تحریم‌های ایران مذاکره خواهد شد.
نماینده چین در مذاکرات هسته‌ای نیز ضمن تأیید این موضوع اعلام کرد که طرف‌ها متن مشترکی را در این خصوص در اختیار دارند؛ او همچنین این احتمال را مطرح کرد که گفتگوهای وین تا پیش از فوریه 2022 به نتیجه برسد.
مطابق ادوار پیشین، «علی باقری کنی»، مذاکره‌کننده ارشد ایران پیش از آغاز نشست کمیسیون مشترک، با نمایندگان چین و روسیه دیدار و گفتگو کرد.
باقری همچنین با نماینده فرانسه نیز دیداری دوجانبه داشت؛ طی هفته‌های گذشته مقام‌های وزارت امور خارجه ایران از موضع غیرسازنده فرانسه در وین انتقاد کرده بودند؛ به همین واسطه دیدار باقری و نماینده فرانسه از اهمیت برخوردار است؛ با این حال باید دید آیا این گفتگو می‌تواند موضع فرانسه را در روزهای آتی نرم‌تر کند یا این کشور همچون دور پیشین بر مواضع خود پافشاری می‌کند.
مواضع فرانسه در سال 2015 هم سبب تأخیر در نهایی شدن برجام در نشست وزرای خارجه ایران و 1+5 شده بود.
از دیگر نکات جالب توجه در خصوص این دور از مذاکرات، حضور تیم ایالات‌متحده در همان روز نخست (دوشنبه) در وین بود؛ این موضوع سبب گمانه‌زنی‌ها در خصوص احتمال پیشرفت جدی در این دور شده است.
علی باقری در توییتی نوشت «پس از رایزنی‌ها با دیگر هیات‌ها، بعد از ظهر روز گذشته من و انریکه مورا برای ارزیابی وضعیت و بحث درباره مسیر پیش رو، دیدار کردیم. این هفته پیشرفت خوبی داشتیم. امروز کمیسیون مشترک خواهیم داشت و بعد از یک وقفه چند روزه، مذاکرات را ادامه خواهیم داد».
این اظهارات باقری سبب شد تا این برداشت شکل بگیرد که این دور از مذاکرات تنها چند ساعت به طول انجامیده است. با این حال مشخص شد که قرار است این دور تا روز پنجشنبه ادامه داشته باشد و سپس، بعد از چند روز وقفه به مناسبت تعطیلات سال نو میلادی از سر گرفته شود.
پس از نشست کمیسیون مشترک، «انریکه مورا» اعلام کرد که فرصت برای توافق موضوع هفته‌های آتی است و نه ماه‌ها؛ در واکنش به این اظهارات، باقری اعلام کرد که در صورتی که طرف‌های مقابل اراده لازم برای پذیرش سازوکارهای مد نظر ایران در خصوص رفع تحریم‌ها، راستی‌آزمایی و تضمین را داشته باشند، توافق در کوتاه مدت قابل حصول است.
پیش از آغاز این دور از گفتگوهای وین، «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه گفته بود «از امروز مذاکرات ما حول این سند مشترک آغاز می‌شود. از جمله موضوعات در دستورکار در مذاکرات جاری ما بحث تصمین و راستی‌آزمایی است. باید در ذیل این واژه‌ها و موضوعات به نقطه‌ای برسیم که نفت ایران به آسانی و بدون هیچ منعی فروخته شود و پول نفت به صورت ارزی در حساب های بانکی ایران وارد شود و ما از همه مزایای اقتصادی که در برجام پیش‌بینی شده بتوانیم استفاده کنیم».
مشخص نیست که آیا گفته‌های امیرعبداللهیان به نوعی کوتاه آمدن از مواضع اعلامی ایران است یا خیر.
از یک‌سو او همچون باقری بر موضوع تضمین تأکید کرده است؛ اما مشخص نیست که تضمین صرفا باید در مورد فروش نفت و دریافت پول آن باشد یا آنچه پیش‌تر مقام‌های ایرانی بر آن تأکید داشتند، یعنی تضمین در خصوص عدم خروج یا بدعهدی مجدد ایالات‌متحده.
پیش‌تر تحلیل‌گران این موضوع را مطرح کرده بودند که پافشاری ایران در خصوص تضمین عدم تکرار خروج آمریکا از برجام در سال 2018، عملا مذاکرات را با بن‌بست روبه‌رو می‌کند و حتی در صورتی که –با فرض محال- دولت کنونی آمریکا با موضوع تضمین موافقت کند، این تضمین بی‌فایده خواهد بود؛ به بیان دیگر خود تضمین احتمالی، ضمانت اجرایی نخواهد داشت.
در مجموع به نظر می‌رسد همه طرف‌ها در وین با نوعی خوش‌بینی به آینده مذاکرات می‌نگرند؛ با توجه به اینکه این دور از گفتگوهای کارشناسی بر موضوعات بانکی و مالی متمرکز است، باید دید آیا نتایج آن بستر مناسب برای تحقق گمانه‌زنی نماینده چین را محقق خواهد کرد یا خیر.
موضوع این است که بر اساس برخی ارزیابی‌های کارشناسان هسته‌ای امریکایی، با آهنگ کنونی پیشرفت برنامه هسته‌ای، ایران در حدود یک ماه آینده به «نقطه بی‌بازگشت» خواهد رسید. در این صورت برجام بی‌معنی شده و ار دستور کار خارج می‌شود.
