اولین پیامد زیان بار حکومت طالبان برای ایران؛ سقوط کابل بازار ارز ایران را هم متلاطم کرد

    کد خبر :836334
بازار ارز

روز یکشنبه 24 مرداد 1400 پایتخت افغانستان سقوط کرد و همگام با تسلط طالبان بر کابل، نرخ دلار در معاملات پشت خطی در تهران افزایش یافت و از مرز 27 هزار تومان عبور کرد.

«بازتاب»؛ زهره علامی- رشد 600 تومانی نرخ ارز طی روز گذشته در شرایطی رخ داد که قیمت دلار در روز شنبه تحت تاثیر کاهش خرید‌ها به 26 هزار و 450 تومان رسیده بود اما با تشدید جو روانی منفی ناشی از تنش‌ها در افغانستان، افزایش یافت.

دیروز (دوشنبه 25 مرداد) در آغاز تعطیلی‌های سراسری،  اولین قیمت معاملاتی دلار در بازار آزاد 26 هزار و 960 تومان گزارش شد که نسبت به آخرین نرخ اسکناس آمریکایی در بازار آزاد شب گذشته کاهش داشت، البته پیش از این انتظار می رفت که با شروع تعطیلات و کم شدن حجم معاملات، دلار با کاهش قیمت همراه شود.

اثرگذاری تنش های افغانستان بر نرخ ارز

نرخ ارز در ایران همگام با سقوط کابل 600 تومان افزایش یافت، حالا سوال این است که چرا اتفاقات افغانستان در بازار ارز ایران اثرگذار است؟ به نظر می رسد که ابهام درباره عملکرد طالبان در حوزه اقتصاد و نگاه آنها به بازار ارز در کشور افغانستان موجب نگرانی فعالان بازار ارز و تاثیر آن بر نرخ دلار شده است.

در همین راستا، کامبیز افسری، کارشناس و فعال بازار ارز می گوید: نمی‌دانیم طالبان قرار است با سیستم دلار در افغانستان و بانکداری در این کشور چه کند.

محمد پیرملازهی، کارشناس افغانستان هم گفته است مشخص نیست طالبان چه رویکردی برای مراودات مالی خود در نظر بگیرد؟

همچنین پویا فیروزی، تحلیلگر اقتصادی هم اظهار می کند: از این پس دلار هرات با صرافی‌های تحت کنترل طالبان معامله می شود و تسلط طالبان بر یکی از درگاه‌های مبادلات فیزیکی و برات‌های ارزی منطقه خبر خوبی نیست.

علاوه بر اما و اگرهایی که درباره عملکرد طالبان در حوزه اقتصادی و ارز وجود دارد، پیشروی های این گروه در افغانستان موجب تعطیلی موقتی بازار ارز شهرهای تحت تصرف(مخصوصا هرات) و به تبع آن افزایش تقاضا و قیمت دلار می‌شود که می تواند بر نرخ ارز در تهران هم اثرگذار باشد.

بازار هرات در کنار بازار دبی، سلیمانیه و استانبول از مراکز تاثیرگذار در تعیین نرخ ریال ایران در مقابل دلار آمریکاست که تعطیلی آن اثر مستقیمی بر بازار تهران می گذارد.

اما از دیگر تبعات پیشروی طالبان در افغانستان این است که برخی از مردم این کشور دارایی خود را به دلار تبدیل می کنند، در این بین افرادی هستند که می‌خواهند از مرز افغانستان خارج شوند و به ایران بیایند و عده ای هم در شرایط ناامن اقتصادی و سیاسی افغانستان به دنبال حفظ ارزش دارایی خود هستند.

این عوامل حجم تقاضا برای دلار را در افغانستان افزایش می دهد و بر نرخ بازار ارز در ایران اثرگذار است، به ویژه اینکه قیمت دلار هرات و تهران به هم وابسته هستند.

دو سناریو پیش رو

در شرایط کنونی دو سناریو پیش روی بازار ارز ایران قرار دارد، براساس نخستین سناریو با توجه به اینکه قیمت دلار هرات کمتر از بازار مشهد است، پیش بینی می شود که ارز از افغانستان به ایران بیاید که با افزایش تقاضا و قیمت دلار در هرات، نرخ ارز در مشهد و تهران بالا می رود.

اما در سناریوی دوم، دلار از هرات به تهران نمی‌آید بلکه از ایران به افغانستان می‌رود که درصورت تحقق این سناریو با رشد تقاضای دلار در افغانستان، خروج ارز از ایران افزایشی می شود و قیمت دلار در کشور رشد می کند؛ درواقع هر کدام از سناریوهای مذکور تحقق یابد، شاهد افزایش قیمت دلار در ایران خواهیم بود.

حضور طالبان و کاهش صادرات ایران به افغانستان

افزایش نرخ ارز در بازار ایران، تاثیر کوتاه‌مدت و یا میان مدت قدرت نمایی طالبان در افغانستان است و این احتمال وجود دارد که در بلند مدت شاهد کاهش روند مبادلات تجاری ایران و افغانستان باشیم.

نگاهی به حجم مبادلات ایران و افغانستان در ماه های گذشته حکایت از روند نزولی این معاملات دارد مثلا در ماه گذشته با سقوط دو گمرک مرزی ایران و افغانستان به دست طالبان، تجارت ایران با این کشور در مرزهای دوغارون و ماهیرود متوقف شد.

موضوعی که رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان هم به آن اشاره کرد و گفت: ماه گذشته حجم صادرات ایران به افغانستان 2.9 میلیارد دلار بود که با این حجم صادرات ایران به افغانستان، میزان صادرات در سالجاری نسبت به سال گذشته کاهشی خواهد بود و آینده نامعلومی پیش‌روی تجار است.

آمارها نشان می دهد که در سال های اخیر افغانستان یکی از پنج کشور اصلی مقصد کالاهای صادراتی ایران بوده و در سال گذشته از 34 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی ایران، بیش از 3 میلیارد دلار سهم افغانستان بوده است.

اما کاهش صادرات ایران به افغانستان در شرایطی که اخبار امیدوار کننده ای از مذاکرات برجام به گوش نمی رسد، می‌تواند ورود ارز به ایران را محدودتر کند و همین موضوع بر قیمت دلار اثرگذار است، درواقع طی روزهای آینده باید در انتظار روند افزایشی نرخ دلار باشیم.

0
نظرات
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد نظرات حاوی الفاظ و ادبیات نامناسب، تهمت و افترا منتشر نخواهد شد

دیدگاهتان را بنویسید