ماجرای یک برکناری غیرمنتظره؛ افسر اطلاعاتی سابق انگلیس در راه ایران

“راب مکر” فردی که وزارت خارجه انگلستان انتصاب وی به عنوان سفیر جدید این کشور در تهران را تایید کرده است، یک دیپلمات با سابقه نظامی، اطلاعاتی و اقتصادی محسوب می شود.
سعید سبحانی : وزارت امور خارجه انگلیس در بیانیه ای از انتصاب سفیر جدید این کشور در ایران خبر داده است. این انتصاب در حالی صورت می گیرد که کمتر از 18 ماه از انتصاب نیکلاس هاپتون به عنوان سفیر انگلیس در تهران گذشته بود. برخی تحلیلگران و کارشناسان مسائل سیاسی معتقدند که برکناری هاپتون، ارتباط مستقیمی با سفر اخیر بوریس جانسون وزیر امور خارجه انگلیس به تهران داشته است. به عبارت بهتر، هفته هاست که وزیر امور خارجه انگلیس تصمیم نهایی خود را در خصوص تغییر سفیر این کشور در ایران اتخاذ کرده است.آنچه مسلم است اینکه تغییر سفیر انگلیس در تهران، اگرچه از اختیارات وزارت امور خارجه این کشور اروپایی محسوب می شود اما موضوعی عادی نبوده و نمی توان آن را به عنوان یک جا به جایی عادی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. بدون شک، این سوال همچنان در اذهان باقی خواهد ماند که چرا بوریس جانسون به عنوان وزیر امور خارجه انگلیس و یکی از اعضای ارشد حزب محافظه کار، نیکلاس هاپتون را علی رغم آن همه سوابق امنیتی از سمت خود برکنار کرد و راب مکر را جایگزین وی کرده است؟! این جا به جایی در حالی صورت می گیرد که در عرف دیپلماتیک، معمولا کمتر پیش می آید که یک سفیر قبل از پایان دوران خدمت خود به کشورش فراخوانده شود و فرد دیگری در مسند وی قرار گیرد.

راب مکر پیش از این در کنیا بوده است

“راب مکر” فردی که وزارت خارجه انگلستان انتصاب وی به عنوان سفیر جدید این کشور در تهران را تایید کرده است، یک دیپلمات با سابقه نظامی، اطلاعاتی و اقتصادی محسوب می شود. فردی که به نظر می رسد ماموریت اصلی آن، مواجهه با تحولات مربوط به برجام، مواجهه با تحولات منطقه ای و افزایش سطح مراودات اقتصادی و بازتعریف مناسبات تجاری ایران و انگلیس باشد. با توجه به تخصص راب مکر در حوزه های امنیتی، نظامی و اقتصادی، به نظر می رسد بوریس جانسون از وی خواسته است تا در هر سه حوزه ، فعالیت پررنگی در تهران داشته باشد.

راب مکر پس از حوادث ۱۱ سپتامبر، رئیس اداره مبارزه با تروریسم در وزارت خارجه انگلیس شد

مروری بر سوابق راب مکر نشان می دهد که او نقش فعالی در در هر سه حوزه نظامی، امنیتی و اقتصادی کشورش ایفا کرده است: مکر پیش از پیوستن به وزارت خارجه انگلستان، بین سال‌های ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۰ در وزارت دفاع این کشور فعالیت می‌کرده است.وی بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ در سفارت انگلیس در بوخارست رومانی فعال بوده و سپس به اداره خاورمیانه وزارت خارجه انگلستان منتقل شده است.مکر در سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲ در سفارت انگلیس در واشنگتن دبیر اول خاورمیانه و ضدتروریسم بوده است.او در سال ۲۰۰۲، اندکی پس از حوادث یازده سپتامبر به لندن بازگشت و مدیر اداره سیاستگذاری ضدتروریسم وزارت خارجه انگلیس شد.فعالیت در سفارت انگلستان در هند و کنیا هم از دیگر سوابق دیپلماتیک است.مکر پیش از اعزام به تهران، مدیر ریسک سیاسی شرکت نفت و گاز «بی‌جی» بوده است.
موضوع دیگری که باید در این خصوص مدنظر قرار گیرد، به ارتباط جا به جایی سفیر انگلیس در تهران با موضوع حمله به سفارت ایران در لندن باز می گردد. اگرچه به نظر می رسد جانسون تصمیم خود برای تغییر سفیر انگلیس در تهران را از مدتها قبل اتخاذ کرده است، اما به نظر می رسد ماجرای حمله فرقه شیرازی به سفارت ایران در لندن ، حکم عاملی تسریع کننده را در این خصوص داشته است. یکی از مفروضاتی که باید در این خصوص مورد توجه قرار گیرد، به تلاش وزارت امور خارجه انگلیس برای عدم تمرکز ایران بر موضوع حمله به سفارت کشورمان در لندن باز می گردد. تغییر سفیر انگلیس و تبعات روانی و خبری آن، به طور طبیعی قدرت مانور لندن را برای انحراف افکار عمومی کشورمان نسبت به ماجرای حمله به سفارت کشورمان در انگلیس فراهم می سازد. این در حالیست که شواهد و مستندات موجود نشان می دهد حمله به سفارت ایران در لندن به صورتی کاملا هدفمند ، سازمان یافته و با حمایت دولت انگلیس و نیروهای امنیتی این کشور صورت پذیرفته است.

نکته مهم سخنان جانسون
بوریس جانسون وزیر امور خارجه انگلیس در خصوص انتصاب سفیر جدید کشورش در تهران به نکات قابل تاملی اشاره کرده است :
ایران نقش مهمی در منطقه خاورمیانه دارد، اما مهم است که این کار را به شیوه سازنده‌ای انجام دهد – چیزی که من طی سفر به تهران در ماه دسامبر به آن تصریح کردم. توافق ایران، منعقد در سال 2015، یک موفقیت سترگ بود. محصول سال‌ها صبر و تداوم دیپلماسی بود که تهدید (وجودِ) یک ایران مسلح به سلاح هسته‌ای را از بین برد.در این راستا، من خرسندم که “راب” تجربه غنی بین‌المللی خود برای تعامل با ایران به کار گیرد. ما با چالش‌ها – از جمله انگلیسی‌های دوتابعیتی دستگیر شده در ایران – و حوزه‌های بالقوه همکاری مواجه هستیم. من منتظر همکاری با وی در این حوزه‌ها هستم.”
جانسون به صورت غیر مستقیم اعلام کرده است که نسبت به عملکرد سفیر قبلی انگلیس در این حوزه ها رضایت نداشته است. با این حال گذشت زمان لازم است تا پشت پرده واقعی و دلیل اصلی برکناری سفیر قبلی انگلیس مشخص شود.
“راب مکر” پس از انتصاب خود به عنوان سفیر جدید انگلیس در تهران نیز به دو نکته کلیدی ، یکی در خصوص برجام و دیگری در خصوص مسائل منطقه اشاره کرده است. همین موضوعات نشان می دهد که سفیر جدید انگلیس با نقشه راه معینی در این مسند قرار گرفته است:

“من مفتخر هستم که به عنوان سفیر جدید انگلیس در ایران منصوب شده‌ام. در راستای هدف حیاتی‌مان به منظور تبدیل خاورمیانه به یک جای امن‌تر و باثبات‌تر، انگلیس به تعامل خود با ایران ادامه می‌دهد. من منتظر همکاری با دولت ایران و شرکای بین‌الملی برای حفظ برجام و تعمیق روابط دوجانبه، از طریق تعامل سازنده در زمینه حقوق بشر، تجارت و یافتن راه‌حل سیاسی برای نزاع‌ها در یمن، سوریه و مناطق دیگر هستم.”
درهر حال، راب مکر در آوریل امسال، رسما سفارت انگلیس در تهران را از نیکلاس هاپتون تحویل خواهد گرفت. بدون شک در آینده ای نزدیک، از سفیر جدید انگلیس در تهران و مواضع وی ، چیزهای جدیدتری خواهیم شنید.