سفر راهبردی رئیسی به روسیه؛ آیا روابط اقتصادی دو کشور توسعه خواهد یافت؟
ابراهیم رئیسی به مسکو سفر کرده است. پرونده‌های مشترک زیادی میان ایران و روسیه وجود دارد؛ با این حال به نظر می‌رسد تمرکز این سفر بر موضوعات اقتصادی باشد. تهران و مسکو همواره از تمایل خود به گسترش همکاری‌ها و روابط اقتصادی سخن گفته‌اند، با این حال این روابط تا کنون بسیار پایین‌تر از ظرفیت‌های دو کشور بوده است.
«بازتاب»؛ آرش صفار- روز چهارشنبه 29 دی ماه، «سید ابراهیم رئیسی»، رئیس‌جمهور به دعوت «ولادیمیر پوتین» عازم روسیه شد.
پیش‌تر رئیس‌جمهور روسیه از سفر رئیسی به مسکو در ابتدای سال 2022 خبر داده بود. این نخستین سفر رئیس‌جمهور ایران از سال 2017 به روسیه است.
«کاظم جلالی»، سفیر ایران در روسیه اعلام کرده است که رئیسی علاوه دیدار با همتای خود، در دومای روسیه نیز سخنرانی خواهد کرد. دیدار با فعالان اقتصادی روس و ایرانیان مقیم این کشور نیز در دستور کار سفر رئیسی قرار دارد.
پیش‌تر گمانه‌زنی‌ها در خصوص امضای سند جامع همکاری‌های بلند میدت ایران و روسیه در این سفر طرح شده بود؛ با این حال در روزهای اخیر اعلام شد که این سند در این سفر به امضا نخواهد رسید، اما دو رئیس‌جمهور درباره آن گفتگو خواهند کرد.
رئیسی پیش از سفر به روسیه، همکاری‌های تهران و مسکو را امنیت‌ساز توصیف و ابراز امیدواری کرد که این سفر نقطه عطفی در مناسبات سیاسی، امنیتی، اقتصادی و تجاری ایران و روسیه باشد.
علاوه بر برجام، مناسبات در قره‌باغ، تحولات افغانستان و جنگ داخلی سوریه از دیگر پرونده‌های مهم میان دو کشور هستند؛ انتظار می‌رود گفتگو در خصوص تمامی این موضوعات بخشی از دستور کار سفر رئیسی به مسکو را تشکیل دهد.
همچنین همکاری‌های نظامی ایران و روسیه همواره موضوعی حائز اهمیت بوده است؛ با پایان یافتن تحریم‌های تسلیحاتی ایران در سال گذشته و برداشته شدن موانع حقوقی فروش تسلیحات به ایران، موضوع نوسازی نیروی هوایی ایران از طریق خرید جنگنده‌های روسی مورد توجه بوده است.
علیرغم گستردگی موضوعات مورد علاقه دو کشور، با توجه به اینکه به جز وزیر امور خارجه، وزرای نفت و اقتصاد در این سفر رئیسی را همراهی می‌کنند، انتظار می‌رود گفتگوها و مذاکرات دو طرف بر موضوعات اقتصادی متمرکز باشد.
در این حوزه، مجموع قراردادهای نهایی شده و در مرحله امضا میان و ایران روسیه به حدود 25 میلیارد دلار می‌رسد، این در حالی است که از این مبلغ کمتر از 2 میلیارد دلار اجرایی شده است.
بر اساس اطلاعات گمرک ایران، مجموع ارزش تجارت میان ایران و روسیه تا پایان آذرماه جاری به 1/6 میلیارد دلار می‌رسد که از این رقم سهم صادرات ایران به اندکی بیش از 430 میلیون دلار می‌رسد.
آمارهای ۱۰ ماهه گمرک روسیه نیز نشان می‌دهد که صادرات این کشور به ایران نسبت به دوره مشابه پارسال ۱۲۳ درصد رشد داشته است.
چشم‌انداز مثبتی از گسترش روابط ایران و روسیه در زمینه اقتصادی وجود دارد، با این حال در سال‌های گذشته جذابیت اندک اقتصادی و تکنولوژیک روسیه در نگاه مسئولان ایرانی سبب شده است تا توسعه روابط دو کشور عموما به زمینه‌های نظامی و امنیتی منحصر بماند.
باید دید آیا سفر رئیسی به مسکو می‌تواند چنان که خود او گفته به نقطه عطفی در روابط دو کشور تبدیل شود یا توافقات احتمالی همچون سال‌های گذشته روی کاغذ باقی خواهد ماند.
خیر هیچ بهبودی پیش نخواهد امد. چرا؟
خیلی ساده هست. روسیه از ایران برای پیشبرد نقشه هایش در خاورمیانه و اروپای شرقی و شمال هند و کنترل خلیج فارس استفاده می کند و تمام سعی خودش را می کند که از این غیر تخصصی بودن مدیران فعلی ایران (شبیه انچه که در دوره قاچار بوده) سو استفاده می کند و احتمالا دریای خرر را کامل در اختیار می گیرد و احتمالا فشارهای زیادی را به ایران خواهد اورد و خود را در منابع ایران شریک می کند. من تجربه کار با روس ها را دارم. متاسفانه روس ها همیشه فکر می کنند عقل کل جهان هستند. شما اگر در محافل شخصی انها شرکت کنی این موضوع را کامل درک خواهی کرد. انها علنی اعلام می کنند که کشور های خاورمیانه همگی عقب مانده هستند و جایی برای جولان قدرت. این را من از چند روسی شنیده ام و این را می دانم. در قسمت تصمیم گیر روس هم با توجه به موش مردگی روس ها با یهودی ها زد و بند های چند لایه دارند و همیشه انها را در نظر خواهند داشت. یعنی اگر بگویم که بعضی از شکست های در سوریه شاید کار خود روس ها بود تا با یهودی ها هماهنگ باشند باور نمی کنی. ولی اینطور هست. مسخره است ولی هست. روسیه یعنی این. روسیه بغیر از گندم و غلات چیزی برای ایران ندارد و در بقیه موارد رقیب ایران است.