زلزله خاموش در کمین اصفهان؛ خطوطی که خبر از فرونشست زمین می‌دهد
فرونشست زمین پدیده‌ای تخریبی است که به علت خشکسالی و کاهش آبهای زیرزمینی در بخش‌هایی از کشور از جمله استان اصفهان دیده می‌شود.
براساس آمار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مناطقی از کشور در خطر فرونشست زمین قرار دارند که در این میان نام شهر اصفهان نیز دیده می‌شود.
براساس تحقیقات به عمل آمده، مناطقی از جمله جنوب و جنوب غرب تهران و شمال شهر اصفهان بیشتر از سایر نقاط با وضعیتی بحرانی روبرو هستند.
این موضوع سبب شده تا نگاه‌ها از مدت‌ها قبل به خطرات ناشی از فرونشست زمین در این مناطق باشد. خطراتی که سیستم‌های شهرسازی، جاده‌ای، حمل و نقلی و زیرساخت‌ها را تهدید کرده و جان شهروندان را نیز با خطر روبرو می‌سازد.
اما عامل اصلی پدیده فرو نشست زمین چیست؟ در متون علمی انجمن علوم مهندسی آب بر مواردی از جمله انحلال، آب شدگی یخ‌ها و تراکم نهشته‌ها، حرکت آرام زمین و خروج گدازه و یا عملیات انسانی نظیر معدن کاری یا برداشت آب زیرزمینی و نفت به عنوان دلایل و عوامل فرونشست زمین اشاره شده است.
با نگاهی به عوامل ذکر شده به خوبی می‌توان مهمترین دلیل فرونشست زمین در اصفهان را یافت و آن خشکسالی و برداشت آبهای زیرزمینی است.
برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی سبب فرونشست زمین شده است
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در این باره گفت: امروز باید به سمت و سویی حرکت کرد که منابع آب موجود را به خوبی حفظ کنیم. براساس گزارش‌های ارائه شده در دهه اخیر شاهد کاهش 15 تا 20 درصد از بارندگی ها بوده‌ایم. 40 درصد از روان آب‌ها نیز در کشور کاهش یافته که این موضوع شرایط خاصی را بر کشور حاکم کرده است.
منصور شیشه فروش خاطرنشان کرد: برای سازگاری با شرایط خشکسالی و کم آبی طرح‌ها موفقیت آمیز خواهد بود که قابلیت اجرایی شدن را داشته باشند و بتوان آنها را در کمترین مدت زمان ممکن به مرحله اجرا رساند. خوشبختانه امروز طرح‌های دانشگاهی و علمی خوبی بر روی میز قرار دارد تا بتوانیم با شرایط موجود کم آبی سازگاری پیدا کنیم.
وی فرونشست را زلزله خاموش دانست و ادامه داد: خشکسالی اثرات متعدد زیست محیطی را به همراه دارد و شرایط گرد و غبار، آلودگی هوا، فرو نشست زمین و غیره از آن جمله هستند و برداشت به رویه آب از سفره‌های زیرزمینی این مسئله را تشدید می‌کند. باید با انجام کارهای مطالعاتی از حفر چاه جدید جلوگیری کرد زیرا برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی باعث فرونشست زمین شده است
خطر فرونشست زمین در اصفهان که براساس اعلام مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بیشتر در نقاط شرقی و شمالی این شهر دیده می‌شود نیازمند راهکار ویژه‌ای است. این پدیده سبب شد تا معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نیز در اصفهان درباره آن صحبت کند.
علیرضا شهیدی در باره پدیده فرونشست زمین و خطراتی که شهر اصفهان را تهدید می‌کند، گفت: از فرونشست زمین باید به عنوان زلزله خاموش نام برد، اثرات آن عملکردی تخریبی به اندازه زمین لرزه را دارد. پدیده‌ای که بر زیرساخت‌ها، جاده‌ها و ساختمان‌ها اثراتی تخریب کننده دارد.
وی همچنین از کاهش آبهای زیرزمینی به عنوان یکی از مهمترین عوامل فرونشست زمین یاد کرد و افزود: حدود 80 تا 90 درصد مصرف آب در کشور مربوط به حوزه کشاورزی است، 6 درصد مصرف آب در بخش صنعت صورت می‌گیرد و 4 درصد دیگر به مصرف شرب می‌رسد. بنابراین به دلیل تاثیر فراوان مصرف آب کشاورزی در کاهش آبهای زیرزمینی باید به دنبال تغییر الگوی کشت بود.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی مروری بر آمار و نتایج تحقیقات در زمینه فرونشست زمین نیز کرد و گفت: براساس پایش‌های انجام شده، 300 دشت کشور با این پدیده روبرو هستند. البته هدف ما به کار گیری تمام توان برای مقابل با این موضوع است که دستگاه‌های استانی نیز باید در این راستا همکاری‌های لازم را داشته باشند.
سرمایه گذاری اضطراری راه فرار از خطرات فرونشست زمین
به گزارش تسنیم، پدیده فرونشست زمین موضوعی است که مدت‌هاست درباره آن و خطراتش صحبت می‌شود. این پدیده تخریبی، بیشتر شمال و شرق اصفهان را با خود درگیر ساخته هرچند در سایر مناطق نیز اثرات مخرب آن با تخریب ساختمان‌ها یا فرونشست بخشی از خیابان دیده شده است.
آنچه که مسلم است لزوم انجام تحقیقات و پایش مداوم و درنظر گرفتن راه‌های مقابله اضطراری با اثرات این پدیده است. اصلاح الگوی کشت در حوزه کشاورزی که در دوران خشکسالی می‌تواند به مصرف بهینه آب کمک کرده و مانع از کاهش بیش از حد آب سفره‌های زیرزمینی شود، همچنین سرمایه‌گذاری برای انجام طرح‌های ویژه و همکاری دستگاه‌های گوناگون در این امر موثر است.
آنگونه که رئیس سازمان زمین شناسی بیان می‌کند راه فرار از خطرات فرونشست زمین سرمایه گذاری اضطراری است در غیر این صورت شاید تا سال‌های آینده مناطق دیگری از استان نیز با این پدیده روبرو شوند.
