حادثه ای که پازل دکترین «محدودسازی همکاریهای بین المللی علیه ایران» را کامل کرد

اساسا وضعیت روابط ایران و جمهوری آذربایجان در ماه های اخیر، به هیچ عنوان اوضاع عادی و مناسبی نبوده است. به طور حتم گروه های ثالثی نیز وجود دارند که از تخریب روابط دو طرف به ویژه اگر خروجی آن تشدید فشارها علیه ایران باشد، سود قابل توجهی می برند. موضوعی که در نهایت با وقوع حادثه حمله به سفارت جمهوری آذربایجان به نوعی رخ داد و هزینه زایی قابل توجهی را برای کشورمان به بار آورد.

بازتاب– در پی حمله اخیر یک فرد با انگیزه مسائل شخصی (بر اساس آنچه منابع رسمی کشورمان اعلام کرده اند) به سفارت جمهوری آذربایجان که موجب کشته شدن یک تن و زخمی شدن دو نفر دیگر شد، روابط پرتنش تهران و باکو که در ماه های اخیر فراز و نشیب های مختلفی را تجربه کرده، با یک شوک جدید رو به رو شد. شوکی که موجب شد تا اندکی بعد، دولت جمهوری آذربایجان سفیر ایران در باکو را احضار و در عین حال، سفارتخانه خود در تهران را نیز تخلیه کند و از ارجاع مساله به مجامع بین المللی سخن بگوید.

اگرچه باکو اعلام کرده که کنسولگری آن در تبریز همچنان به فعالیت های خود به صورت عادی ادامه می دهد. با این همه، وقوع حادثه حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران، دو درس عمده و محوری را به همراه داشت که توجه به آن ها کاملا ضروری است.

هزینه‌زایی های بی مورد در شرایط حساس سیاسی-دیپلماتیک

ایران و جمهوری آذربایجان از سال 2020 میلادی که تنش ها میان باکو و دولت ارمنستان با محوریت منطقه قره باغ اوج گرفت و در نهایت به یک جنگ تمام عیار ختم شد، روابط ملتهبی را تجربه کرده اند. در ماه های اخیر ایران اعلام کرده بود که تنش آفرینی های آذربایجان علیه تمامیت ارضی ارمنستان و اراده آن جهت تاسیس کریدور ارتباطی زنگزور را نمی پذیرد و در صورت لزوم، آماده نشان دادن واکنش های سخت نیز است.

در جبهه مقابل، “الهام علی اف” نیز از جو منفی بین المللی ایجاد شده علیه کشورمان در پی وقوع اعتراضات اخیر در ایران استفاده کرد و در چندین نوبت، لفاظی هایی را علیه ایران مطرح ساخت. سخنانی که بعضا با حمایت‌های کشورهای غربی و البته ترکیه نیز همراه شدند. درواقع اساسا وضعیت در روابط ایران و جمهوری آذربایجان، به هیچ عنوان وضعیت عادی و مناسبی نداشته است.

در این شرایط، تردیدی نیست که گروه های ثالثی نیز وجود دارند که از تخریب روابط دو طرف به ویژه اگر خروجی آن تشدید فشارها علیه ایران باشد، سود قابل توجهی می برند. موضوعی که در نهایت با وقوع حادثه حمله به سفارت جمهوری آذربایجان به نوعی رخ داد و هزینه زایی قابل توجهی را برای کشورمان به بار آورد. این حمله تا حد زیادی حادثه حمله به سفارت عربستان سعودی از سوی برخی افراد خودسر در سال 2016 میلادی را نیز تداعی می کند(در شکلی متفاوت اما با نتایج مشابه). حمله ای که در نوع خود موجب شد تا سعودی ها از این فرصت نهایت استفاده را ببرند و روابط خود با تهران را قطع و سیلی از محکومیت های بین المللی را معطوف به ایران کنند.

متاسفانه این تجربه تلخ و بهانه دادن به دشمنان ایران بار دیگر در ماجرای حمله به سفارت جمهوری آذربایجان نیز تکرار شد و البته که هم از حیث سیاسی و دیپلماتیک و هم اعتبار، تبعات منفی را متوجه کشورمان کرده است.

تقویت زمینه های دستورکار محدودسازی همکاری های بین المللی با ایران

دشمنان و رقبای ایران در سطح کلان منطقه ای و بین المللی مدت هاست که بر شدت تحرکات خود جهت پیشبرد دکترین “محدودسازی همکاری های بین المللی با ایران” افزوده اند. دکترینی که در اواخر دوره حضور دولت اوباما در آمریکا مطرح شد و در دوران ترامپ اوج گرفت و اکنون در دوران حضور بایدن در قدرت، همچنان پیگیری می شود و به نوعی چراغ راهنمای اقدامات آمریکا و متحدان آن در سطح بین المللی علیه ایران است.

در چهارچوب این دکترین سعی می شود اولا ایران به عنوان یک کنشگر غیرعادی در عرصه بین المللی تصویرسازی شود، دوما هرگونه همکاری و ارتباط با آن به مثابه حرکتی مشکوک و بعضا غیرقابل توجیه و منطقی برسازی می‌شود و در نهایت، سعی می شود نوعی انزوای حداکثری به تهران با هدف تسلیم سازی آن در برابر قدرت های غربی در پیش گرفته شود.

حادثه اخیر که در مورد سفارت جمهوری آذربایجان در تهران روی داد، در واقع تکه ای از پازل دکترین محدودسازی همکاریهای بین المللی علیه ایران را کامل کرد. مساله ای که عدم مراقبتِ ما نسبت به آن، جای سوال دارد و البته که مطلوب دشمنان منطقه ای و بین المللی کشورمان است.