تلاش‌های منطقه‌ای برای خروج از بن‌بست در وین؛ آیا این تلاش‌ها به گفت و گوی ایران و آمریکا منجر می‌شود؟
در حالی که شواهد از عدم توافق در خصوص آخرین موارد اختلافی در مذاکرات وین حکایت دارد، شاهد دور تازه‌ای از تلاش‌های منطقه‌ای برای تسهیل توافق هستیم. ظاهرا آزادسازی منابع مسدود شده ایران در بانک‌های خارجی محور این تلاش‌ها است.
بازتاب- خارج نشدن سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی خارجی ایالات‌متحده، عملا مذاکرات احیای برجام را با ب بست روبه‌رو کرده است؛ هر چند مقام‌های ایرانی و غربی مکرر اعلام می‌کنند که چنین بن‌بستی در کار نیست و رایزنی‌ها برای توافق ادامه دارد.
در این میان به نظر می‌رسد شاهد یک ابتکار منطقه‌ای برای خروج از وضعیت فعلی هستیم که در آن قطر و عمان نقش کلیدی را بر عهده دارند.
از سوی دیگر در روزهای اخیر مسئولان ایرانی خبر از آزادسازی مبلغ قابل ملاحظه‌ای از دارایی‌های مسدود شده ایران در بانک‌های خارجی داده‌اند؛ گمانه‌زنی‌ها حکایت از آن دارد که احتمالا منابع مورد بحث، دست‌کم بخشی از حدود 7 میلیارد دلار دارایی ایران در بانک‌های کره جنوبی است.
در ابتدا قرار بود وزیر خارجه عمان به تهران سفر کند؛ ظاهرا توافقاتی در خصوص انتقال منابع مسدود شده ایران به حساب بانک مرکزی ایران در عمان صورت گرفته بود. همچنین با توجه به نقش عمان در آزادی «نازنین زاغری» و «انوشه آشوری»، سفر «بدر بن حمد بو سعیدی» این گمانه را تقویت کرد که قرار است برخی دیگر از زندانیان دوتابعیتی در ازای رفع انسداد از منابع ایران، آزاد شوند.
با این حال «العربی الجدید» از قول «یک مقام آگاه ایرانی» اعلام کرد که سفر وزیر خارجه عمان به تهران به دلیل «تحولات تازه» به تعویق افتاده است؛ موضوعی که سبب انتقاد تحلیل‌گران از ادامه تصمیمات متعارض در سیاست خارجی ایران شد.
از سوی دیگر، روز سه‌شنبه مقام‌های وزارت امور خارجه، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد میزبان معاون وزیر خارجه قطر بودند و در خصوص سازوکارهای آزادسازی منابع مالی ایران به گفتگو پرداختند.
«سعید خطیب‌زاده»، سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد که چارچوب آزادسازی منابع مسدود شده ایران در خارج از کشور مشخص و مورد توافق قرار گرفته است؛ «حسین امیرعبداللهیان» نیز در حاشیه دیدار خود با «فواد حسین»، وزیر خارجه عراق بدون توضیح بیش‌تر این خبر را تأیید کرد.
بی‌شک تلاش‌های منطقه‌ای با هماهنگی ایالات‌متحده در حال انجام است؛ برخی گمانه‌ها از امکان گفتگوی مستقیم ایران و آمریکا در صورت موفقیت این تلاش‌ها در آزادی منابع مسدود شده ایران حکایت دارد؛ هر چند تجربه نشان داده است که در هر دو کشور موانع داخلی زیادی برای گفتگوی مستقیم وجود دارد.
به هر حال ابتکارها و تلاش‌های منطقه‌ای برای خروج مذاکرات هسته‌ای از بن‌بست موجود، نشانه دیگری از پیوستگی منافع امنیتی در خاورمیانه و درک این پیوستگی‌ها دست‌کم در میان برخی از نخبگان منطقه است؛ موفقیت این تلاش‌ها علاوه بر مسئله هسته‌ای ایران، در آینده منطقه هم تأثیرات مثبتی را به دنبال خواهد داشت.
