دستاوردهای چشمگیر قطر در پی میزبانی از جام جهانی 2022 فوتبال

پایگاه خبری-تحلیلی “نشنال اینترست” در گزارشی، به واکاوی دستاوردهای قابل توجه کشور قطر در پی میزبانی آن از برگزاری رویداد جام جهانی فوتبال در این کشور پرداخته و تاکید کرده که قطر امروز، با قطرِ پیش از برگزاری جام جهانی فاصله زیادی دارد و به مراتب پیشرفته تر و از حیث بین المللی، معتبر تر است.

بازتاب– جام جهانی فوتبال 2022 قطر یک رویداد تاریخی بود. این نخستین جام جهانی بود که در خاورمیانه و در یک کشورِ عمدتا مسلمان برگزار می شد و البته با استقبال گسترده جهانی نیز مواجه شد. در جریان برگزاری مسابقات جام جهانی، 1.4 میلیون هوادار فوتبال از اقصی نقاط جهان از کشور قطر بازدید کردند.

هدف قطر از میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال در خاک خود، کسب شهرت جهانی و ارتقای تصویر خود در عرصه بین المللی و البته تبدیل کردن قطر به یک قطب تجاری و توریستی و کاستن از میزان وابستگی این کشور به منابع نفت و گاز با تعریف ظرفیت های تازه در اقتصاد خود بود. برگزاری رویداد جام جهانی در قطر، 12 سال برنامه ریزی این کشور و سرمایه گذاری حدودا 200 تا 300 میلیارد دلاری آن را در امر توسعه زیرساخت ها و به طور خاص ساخت استادیوم های فوتبال، موزه های باکیفیت، و البته تقویت سیستم حمل و نقل قطر، به همراه داشته است.

پیش بینی می شود که برگزاری جام جهانی فوتبال در قطر، 17 میلیارد دلار منفعت مالی برای این کشور به همراه داشته و بر اساس ارزیابی ها، احتمالا تولید ناخالص داخلی این کشور نیز تا 4 درصد در سال 2022 افزایش یافته است. البته که جام جهانی در قطر، خون تازه ای را به رگ های صنعت توریسم این کشور نیز تزریق کرده است.

قطر جذبِ 6 میلیون توریست از کشورهای اقصی نقاط جهان تا سال 2030 را برنامه ریزی کرده است. مقداری که در نوع خود سه برابر بیشتر از شمار توریست هایی که به این کشور در سال 2019 سفر کرده اند، برنامه های قطر جهت متنوع سازی و رشدِ بخش های غیرنفتی اقتصاد این کشور تا حد زیادی به واسطه میزبانی آن از رویداد جام جهانی، به واقعیت نزدیک شده اند.

تاثیرات مثبت میزبانی قطر از جام جهان 2022 فوتبال، تا سال ها در این کشور حس خواهد شد. در واقع، این رویداد به مثابه یک کاتالیزور جهت تسریع روند رشد اقتصادی کشورِ قطر کنشگری می کند. نفوذ جهانی قطر هم تا حد زیادی افزایش یافته است. در سه سال آینده، دوحه رقابت های معتبری را نظیر مسابقات جهانی رشته ورزشی جودو، شنا، و تنیس روی میز را میزبانی خواهد کرد. البته که قطری ها به دنبال یک ماجراجویی جدید و تلاش جهت کسب میزبانی بازی های المپیک سال 2036 نیز هستند. مسابقات اتومبیلرانی فرمول 1 نیز در سال 2023 در قطر برگزار می شود.

با  این همه، پیش از برگزاری جام جهانی و در بحبوحه برگزاری آن، انتقادات زیادی نیز از قطر به ویژه با محوریت نقض حقوق بشر در این کشور مطرح شد. به طور خاص عمده انتقادات از دولت قطر، به رعایت نکردن حقوق مهاجران و کشته شدن چیزی قریب به 500 کارگر مهاجر در جریان ساخت تاسیسات ورزشی مورد نیاز برای برگزاری جام جهانی فوتبال معطوف بوده است.

در این رابطه حتی پارلمان اروپا در سال 2022 موضع گیری صریحی علیه دولت قطر داشت و خواستار اصلاح قوانین کارگری در این کشور شده بود. از این رو، قطر چه از حیث دستمزدی و چه قوانین حمایتی، اصلاحاتی را به نفع کارگران و به طور خاص کارگران مهاجر خارجی در این کشور اعمال کرده است. البته که قطری ها مبلغی بالغ بر 350 میلیون دلار را نیز جهت جبران خسارت های وارد شده به خانواده های کارگران کشته و مجروح شده در جریان ساخت تاسیسات ورزشی مرتبط با جام جهانی فوتبال نیز اختصاص داده اند.

با این همه، همانطور که پیشتر گفته شد تمامی این موراد موجب نمی شوند که کنشگری قطر در میزبانی از مسابقات جام جهانی فوتبال در این کشور را خارق العاده ندانیم. تورنمنت جام جهانی فوتبالِ قطر به نحوی حرفه‌ای مدیریت شد و به عنوان یکی از بهترین و باکیفیت ترین تورنمنت های جام جهانی در ذهن بسیاری از هواداران جهان فوتبال باقی ماند. پیروزی و دستاوردهای واقعی قطر با میزبانی از جام جهانی، در حوزه های سیاسی، تجاری، و ارتقا اعتبار بین المللی کسب شده اند که البته به صورت کلی امنیت ملی این کشور را نیز تا حد زیادی تقویت کرده اند.

قطر در یکی از پُرتنش ترین مناطق جهان قرار دارد و برگزاری رویداد جام جهانی در این کشور موجب شده تا قطر یکسره تحریم های حدودا 4 ساله کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس علیه خود را خنثی سازد. به واسطه رویداد جام جهانی بود که “محمد بن زاید آل نهیان” رئیس امارات متحد عربی در اقدامی ناگهانی در تاریخ 5 دسامبر از قطر بازدید کرد و یا “محمد بن سلمان” ولیعهد عربستان نیز در مراسم افتتاحیه جام جهانی شرکت کرد.

بعدها، مقام های سعودی و “حمدان بن محمد بن رشید ال مکتوم” شاهزاده دوبی، به دلیل میزبانی شایسته قطر از رقابت های جام جهانی فوتبال به این کشور تبریک گفتند. حتی آلمان به عنوان یکی از منتقدان جدی وضعیت و عملکرد حقوق بشری دولت قطر، توافق گازی قابل توجهی را با قطر در اواخر ماه نوامبر به امضا رساند. مساله ای که صرفا به دلیل ارتقای جایگاه و اعتبار بین المللی دولت قطر محقق شد.

البته که برگزاری موفق رویداد جام جهانی فوتبال راه را برای توسعه پیوندها و ارتباطات تجاری و سیاسی قطر با دیگر کشورهای جهان نیز هموار کرده است. به طور خاص آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا برای مسابقه فوتبال کشورش با ولز راهی دوحه شد و از قطری ها به دلیل کیفیت بالای میزبانی رویداد جام جهانی، تشکر ویژه کرد. امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه نیز دیدار فینال جام جهانی را به همراه شماری از رهبران منطقه ای و چهره‌های برجسته دیگر در استادیوم، و از نزدیک تماشا کرد.

قطر به نحو موفقیت آمیزی از برگزاری رویداد جام جهانی در خاک خود استفاده کرد تا اهداف سیاسی‌اش را به پیش برد و قدرت نرم خود را ارتقا بخشد و نشان دهد که چگونه یک کشور کوچک نظیر قطر می تواند به بازیگری موثر در عرصه بین المللی تبدیل شود. بدون تردید، توجهات جهانی به قطر در آینده، بیش از پیش معطوف خواهد بود و این کشور می تواند به کسب دستاوردهای بیشتر نیز فکر کند.