بودجه 97 ؛ بستری برای توسعه و عدالت اجتماعی

توجه ویژه به عدالت اجتماعی، تلاش برای ریشه کن کردن فقر، اصلاح ساختار بودجه ریزی، شفافیت منابع و مخارج کشور و بهبود وضعیت درآمدی از مهم ترین ویژگی های قانون بودجه سال 1397 کل کشور است.

ودجه نویسی سال 97 با روش مبتنی بر عملکرد تهیه و تدوین شده که این روش باعث تمایز این بودجه با سال های گذشته شده است، در بودجه امسال، تخصیص بودجه براساس عملکرد و با هدف افزایش بازدهی و کارایی عملکرد مبتنی بر محصول فعالیت دستگاه ها انجام شده است.
شفافیت در بودجه امسال آن را عدالت محورتر از لوایح بودجه سال های گذشته کرد و این نقطه مثبت با همیاری و همفکری دولت و مجلس در سال های آتی موجب ارتقای عدالت اجتماعی می شود.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری، لایحه بودجه 97 کل کشور را در موعد مقرر و در تاریخ 19 آذر ماه 96 به عنوان نخستین لایحه بودجه دولت دوازدهم برای بررسی و تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد.
کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی در 10 روز این لایحه را بررسی و پیشنهادهای خود را به کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی ارائه کردند، سپس کمیسیون تلفیق با حضور 45 عضو (از هر کمیسیون 3 نفر و از کمیسیون برنامه و بودجه 9 نفر) برای رسیدگی به آن تشکیل جلسه داد.
فاطمه سعیدی، محمود نگهبان سلامی، جبار کوچکی‌نژاد،رسول خضری، علی رستمیان، رضا شیران خراسانی، رحیم زارع، محمود بهمنی، فاطمه حسینی، حشمت‌الله فلاحت پیشه، شهروز برزگر، اردشیر نوریان، علی بختیار، احمد صفری، غلامرضا شرفی، غلامرضا تاجگردون، محمد فیضی، بائوج لاهوتی، غلامعلی جعفرزاده، شهباز حسن‌پور، سیدمهدی فرشادان، منصور مرادی، نبی هزارجریبی، عزت‌الله یوسفیان ملا،محمد نعیم امینی‌فرد، احمد حمزه، اکبر ترکی،علی‌اصغر یوسف‌نژاد، احمد امیرآبادی فراهانی، حسن کامران دستجردی، سیده حمیده زرآبادی، رضا انصاری، حمید گرمابی، محمدرضا ملکشاهی‌راد، سیدهادی بهادری، شادمهر کاظم‌زاده، احد آزادی‌خواه، طیبه سیاوشی، غلامرضا کاتب،محمد دهقانی، محمد کاظمی، یحیی کمالی‌پور،علاءالدین خادم، علی وقف چی، جواد کاظم نسب 45 عضو کمیسیون تلفیق بودند که از پنجم دی ماه رسیدگی به این لایحه را آغاز کردند
کلیات این لایحه در جلسه دهم دی گذشته کمیسیون تلفیق مجلس و با اکثریت آرا تصویب شد، بررسی لایحه بودجه سال 97 کل کشور در کمیسیون تلفیق، 25 روز به طول انجامید.
بررسی لایحه بودجه امسال در جلسه روز یکشنبه هشتم بهمن در مجلس آغاز شد اما نمایندگان با کلیات این لایحه مخالفت کردند، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با 83 رای موافق، 120 رای مخالف و 9 رای ممتنع از مجموع 216 نماینده حاضر با کلیات بودجه سال 97 کل کشور مخالفت کردند.
این لایحه برای اصلاح به کمیسیون تلفیق بازگشت و پس از اصلاحات در این کمیسیون بار دیگر کلیات آن در جلسه چهارشنبه -11 بهمن -بررسی شد و نهایتا نمایندگان مجلس شورای اسلامی کلیات آن را با 182رای موافق،73 رای مخالف و 6 رای ممتنع از مجموع 262 نماینده حاضر تصویب کردند.
نمایندگان در ابتدا بخش های درآمدی و سپس بخش های هزینه ای آن را تصویب و نهایی کردند.
پس از بحث و بررسی ١٣روزه و 20 جلسه ای بودجه در مجلس، نهایتا نمایندگان مجلس شورای اسلامی ظهر پنج شنبه سوم اسفند بررسی بودجه سال 97 کل کشور را به اتمام رساندند.
پس از اتمام بررسی بودجه امسال در مجلس، شورای نگهبان بررسی بودجه را از چهارشنبه دوم اسفند ماه آغاز کرد، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد شورای نگهبان 26 ایراد در بندهای مختلف لایحه بودجه سال 1397 کل کشور گرفته است.
وی افزود: برخی ایرادات، اشکال اصل 52 قانون اساسی داشت که ماهیت بودجه ای ندارند و به شکل خاص تصویب شده اند و برخی ایرادات دیگر، ایراد اصل 53 قانون اساسی است که ردیف بودجه در آنها مشخص نیست.
ایرادات شورای نگهبان در مورد لایحه بودجه سال 97 کل کشور در جلسات نوبت شنبه و یکشنبه 12 و 13 اسفند کمیسیون تلفیق مجلس با حضور محمدرضا علیزاده نماینده شورای نگهبان بررسی شد.
به گزارش ایرنا، بنمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه سه شنبه 15 اسفند 97 ایرادات شورای نگهبان به بودجه سال 97 کل کشور را بررسی کردند و بار دیگر آن را رفع کردند.
شورای نگهبان نهایتا ضمن بررسی مجدد بودجه سال 97 ،به یکی از موارد بودجه در مورد استرداد اراضی دولتی ایراداتی گرفت که مجلس شورای اسلامی بررسی این بند را به مجمع تشخیص مصلحت نظام واگذار کرد و بنا شد که مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد این موضوع تصمیم گیری کند.
این نهاد بقیه موارد مربوط به بودجه سال 97 کل کشور را تایید کرد.

**مجمع تشخیص نظر شورای نگهبان را در بودجه 97تایید کرد
نهایتا مجمع تشخیص مصلحت نظام ایراد اختلافی بودجه ای بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی را بررسی و نظر این شورا را تایید کرد.
پس از ارائه گزارش کمیسیون امور زیر بنایی و اعلام نظر نمایندگان شورای نگهبان، مجلس و دولت، اعضای مجمع تشخیص مصلحت به علت ماهیت غیر بودجه‌ای مصوبه مجلس و نظر به تعیین تکلیف موضوع اراضی واگذار شده در ماده 33 قانون جنگل‌ها و مراتع کشور مصوب سال‌های 1386 و 1390مجمع تشخیص مصلحت نظام که با هدف جلوگیری از زمین‌خواری سودجویان و تأکید بر احیای درست اراضی به تصویب رسیده و منابع و مصارف مورد نظر نمایندگان مجلس را نیز تأمین می‌کند، نظر شورای نگهبان را تأیید کردند.
علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی شنبه 26 اسفند ماه در نامه ای به حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری قانون بودجه سال 97 کل کشور را برای اجرا ابلاغ کرد و رییس قوه مجریه نیز قانون بودجه امسال را دو روز مانده به سال نو برای اجرا ابلاغ کرد.

**سقف بودجه از حیث منابع و مصارف
نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تصویب ماده واحده این لایحه، بودجه کشور در سال آینده را از حیث منابع، بالغ بر 12 میلیون و 235 هزار و 523 میلیارد و 740 میلیون ریال و از حیث مصارف بالغ بر 12 میلیون و 235 هزار و 523 میلیارد و 740 میلیون ریال به شرح زیر تعیین کردند:
الف) منابع عمومی بودجه دولت از لحاظ درآمدها و واگذاری دارایی های سرمایه‌ای و مصارف بودجه عمومی دولت از حیث هزینه‌ها و تمکلک دارایی‌های سرمایه‌ای بالغ بر 4 میلیون و 442 هزار و 604 میلیارد و 668 میلیون ریال شامل:
1-منابع عمومی بالغ بر 3 میلیون و 861 هزار و 871 میلیارد و 149 میلیون ریال
2-درآمد اختصاصی وزارتخانه ها و موسسات دولتی بالغ بر 570 هزار و 738 میلیارد و 519 میلیون ریال.
ب) بودجه شرکت های دولتی، بانکها و موسسات ا نتفاعی وابسته به دولت از لحاظ درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار بالغ بر 8 میلیون و 391 هزار و 247 میلیارد و 284 میلیون ریال و از حیث هزینه ها و سایر پرداختها بالغ بر 5 میلیون و 391 هزار و 247 میلیارد و 284 میلیون ریال است.

**درآمد هدفمندی یارانه ها تا ١١هزار میلیارد تومان قابل افزایش است
نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین مصارف و منابع هدفمندی یارانه ها را تعیین کردند که براین اساس، درآمد 98 هزار میلیارد تومانی هدفمندی یارانه‌ها تا 11 هزار میلیارد تومان قابل افزایش باشد.
نمایندگان مجلس همچنین پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی خانوارها را در مصارف هدفمندی سیصدهزار میلیارد ریال و یارانه نان و خرید تضمینی گندم را 33 هزار میلیارد ریال تعیین کردند.
همچنین در مصوبه مجلس، پرداختی به خانوارهایی که درآمد آنها کمتر از خط حمایتی کمیته امداد و سازمان بهزیستی است را هفتاد هزار میلیارد ریال تعیین کردند.
نمایندگان مجلس در ادامه مصارف هدفمندی در کاهش هزینه های مستقیم سلامت مردم ، ایجاد دسترسی عادلانه به خدمات بهداشتی ، کمک به تامین هزینه های تحمل ناپذیر درمان، پوشش دارو، درمان بیماران خاص و صعب العلاج را سی و هفت میلیارد ریال تعیین کردند.

**دولت موظف به حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی شد
نمایندگان مجلس شورای اسلامی، دولت را به حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی به صورت تدریجی موظف کردند.
در جدول مربوط به دریافتی ها و پرداختی‌های هدفمندی یارانه‌ها، در بخشی از پرداختی‌ها که مبلغ 60 هزار میلیارد ریال گنجانده شده است، عبارت افزایش بهره وری و کاهش شدت انرژی اضافه شد.

**حقوق کارمندان دولت حداکثر 20 درصد افزایش می یابد
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه سال 97 تصویب کردند حقوق کارکنان دولت حداکثر 20 درصد و به صورت پلکانی نزولی افزایش می یابد ولی حقوق مقامات و نمایندگان مجلس افزایش نمی یابد.
نمایندگان مجلس در این بند، دولت را مکلف کردند حقوق و مزایای مستمری گروه‌های مختلف حقوق بگیر شاغل دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری در ماده 29 قانون برنامه ششم توسعه و اعضای هیأت علمی و قضات را به صورت پلکانی نزولی به گونه‌ای افزایش دهد که طبقات پایین‌تر افزایش بیشتری داشته باشند.

**اعطای هرگونه تسهیلات از محل اعتبارات دولتی به مقامات ممنوع شد
مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه سال 97 کل کشور تصویب کرد: اعطای هرگونه تسهیلات از محل اعتبارات دولتی، منابع داخلی، کمک‌ها و یا درآمد‌های اختصاصی کلیه دستگاه‌های اجرائی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 8 مهر 1386 و ماده (29) قانون برنامه ششم توسعه به مقامات موضوع ماده (71) قانون مدیریت خدمات کشوری، مدیران عامل، اعضای هیئت‌مدیره و رؤسا و کارکنان دستگاه‌های اجرائی موضوع مواد قانونی فوق ممنوع است.

**حقوق بازنشستگان کشوری و لشگری کمتر از دو میلیون تومان افزایش می یابد
نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین تصویب کردند حقوق بازنشستگان کشوری و لشگری که کمتر از دو میلیون تومان دریافت می کنند، افزایش یابد.
همچنین مجلس صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح را مکلف کرد افزایش احکام حقوقی سال 1397 بازنشستگان ذینفع ناشی از اجرای این حکم را از اول فروردین 1397 اعمال کند.

**عوارض عتبات عالیات بدون تغییر ماند
با تصویب نمایندگان مجلس در مصوبه مهم دیگری مقرر شد امسال عوارض خروج از کشور برای زائرین عتبات براساس قانون بودجه سال 1396 اخذ شود.
بر این اساس، زائرین اربعین که از تاریخ سوم مهرماه لغایت 22 آبان 1397 از مرزهای زمینی به مقصد کشور عراق از کشور خارج می شوند از پرداخت عوارض خروج از کشور معاف هستند.

**پرداخت وام 15 میلیون تومانی ازدواج در اولویت نخست بانک‌ها
نمایندگان مجلس همچنین در یکی از مهم ترین تصمیمات خود در بودجه 97 تصویب کردند: به‌منظور حمایت از ازدواج جوانان، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است تمامی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری کشور را ملزم کند به اندازه سهم خود از مجموع کلیه منابع در اختیار پس انداز، جاری و سپرده قرض‌الحسنه بانک‌ها در پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه مشارکت کرده و تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج را در اولویت نخست پرداخت قرار دهند.
تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هریک از زوج‌ها امسال 150 میلیون ریال با دوره بازپرداخت پنج‌ساله است.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را مکلف کردند گزارش عملکرد این بند را هر ماه یک بار به کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.

**مصوبات مجلس برای سربازان غایب
نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین در یکی دیگر از مصوبات مهم خود به دولت اجازه دادند تمامی مشمولان خدمت وظیفه عمومی که بیش از هشت سال غیبت دارند را با پرداخت جریمه مدت زمان غیبت به صورت نقد و اقساطی که تا پایان سال آینده تسویه می شود، معاف کند.
تمام درآمدهای حاصل از اعطای معافیت مشمولان مذکور به حساب درآمد عمومی کشور موضوع ردیف 150128 نزد خزانه داری کل کشور واریز می شود.
مجلس شورای اسلامی میزان جریمه مشمولان غایب برای صدور کارت معافیت نظام برای مدرک زیر دیپلم 100 میلیون ریال، دیپلم 150 میلیون ریال، فوق دیپلم200 میلیون ریال، لیسانس 250 میلیون ریال، فوق لیسانس 300 میلیون ریال، دکترای عمومی علوم پزشکی 350 میلیون ریال، دکترای تخصصی غیرعلوم پزشکی 400 میلیون ریال و دکترای تخصصی رشته های علوم پزشکی و بالاتر 500 میلیون ریال تعیین کرد.

**افطاری دولتی ممنوع شد
نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب کردند تأمین هزینه افطاری تمامی دستگاه‌های اجرایی مندرج در ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب از هر محل از جمله بودجه کل کشور، اعتبارات عمومی واختصاصی منابع داخلی، اعتبارات خارج از شمول و منابع حاصل از صرفه جویی به هر میزان و به هر نحو مطلقاً ممنوع است.

**سهم صندوق توسعه ملی برای سال آینده 32 درصد تعیین شد
نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین تصویب کردند سهم صندوق توسعه ملی از منابع حاصل از صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز، 32 درصد تعیین ‌شود و به موجب این مصوبه مبالغ مذکور به صورت ماهانه واریز و از ماه یازدهم سال محاسبه و تسویه می‌شود.
همچنین مجلس تصویب کرد گزارش هزینه کرد وجوه این بند هر سه ماه یک بار به کمیسیون‌های برنامه و بودجه و محاسبات و انرژی مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه کشور توسط وزارت نفت ارائه شود.