12 مورد از غربالگری های مهم دوران بارداری

آزمایشات غربالگری متعددی در دوران بارداری انجام می‌شود و این آزمایش‌ها و تکنیک‌های تصویربرداری، به شما کمک می‌کنند تا از سلامتی خود و جنین اطمینان پیدا کنید. تست‌های غربالگری انواع مختلفی دارند که یکی از آن‌ها غربالگری ژنتیکی است که برای تشخیص زود هنگام اختلالات ژنتیکی جنین قبل از تولد انجام می‌شود.

همچنین تعدادی تست غربالگری در سه ماهه اول بارداری انجام می‌شود که شامل سونوگرافی جنین و آزمایش خون مادر است. این تست‌ها برای جلوگیری از بروز نقایص مادرزادی یا شناسایی زود هنگام این نقص‌ها انجام می‌شوند.

غربالگری سه ماهه دوم بارداری، برای بررسی مشکلات ژنتیکی خاص و سلامت جنین انجام می‌شود. بهتر است خود را برای انجام آزمایشات غربالگری در دوره‌های مختلف بارداری آماده کنید. در ادامه برخی از این تست‌ها را به شما معرفی می‌کنیم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

آزمایشات غربالگری در دوران بارداری

برخی از مهم‌ترین آزمایش‌های غربالگری در دوران بارداری شامل موارد زیر هستند:

1. غربالگری ژنتیکی

یکی از مهمترین آزمایش‌ها، غربالگری ژنتیکی است. تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی جنین قبل از تولد اهمیت بسیار زیادی دارد. پس اگر سابقه ابتلا به اختلالات ژنتیکی در خانواده شما وجود دارد، بهتر است حتماً از پزشک یا ماما بخواهید برایتان تست غربالگری ژنتیکی تجویز کند.

همچنین اگر فرزندان قبلی شما به اختلالات ژنتیکی مبتلا هستند، بهتر است این آزمایش را انجام دهید. برخی از مهم‌ترین اختلالات ژنتیکی که باید قبل از تولد تشخیص داده شوند، شامل موارد زیر هستند:

1. فیبروز سیستیک

2. دیستروفی عضلانی دوشن

3. هموفیلی A

4. بیماری کلیه پلی‌کیستیک

5. بیماری سلول داسی ‌شکل

6. بیماری تای ساکس

7. تالاسمی

برای انجام آزمایش غربالگری ژنتیکی از تست‌های زیر کمک گرفته می‌شود:

1. تست آلفا فتوپروتئین (AFP)

2. آمنیوسنتز

3. نمونه برداری از پرزهای جفتی

4. آزمایش (DNA) جنین بدون سلول

5. نمونه گیری از طریق پوست

6. اسکن با امواج فراصوت

2.‌ آزمایش‌ های غربالگری سه ماهه‌ اول دوران بارداری

همانطور که گفته شد، آزمایش غربالگری در سه ماهه اول دوران بارداری شامل سونوگرافی جنین و آزمایش خون مادر است؛ اما تست‌های دیگری در این دوران انجام می‌شود که به تشخیص نقایص مادرزادی کمک می‌کنند. می‌توان این آزمایشات را همراه با سایر آزمایش‌های تصویربرداری انجام داد. برخی از این غربالگری‌ها شامل موارد زیر هستند:

♦ سونوگرافی برای ضخامت مایع زجاجی پشت گردن جنین

سونوگرافی برای ضخامت مایع زجاجی پشت گردن جنین، یکی از مهم‌ترین آزمایشات تصویربرداری است که در دوران بارداری انجام می‌شود. در این آزمایش، از سونوگرافی برای نمونه برداری از پشت گردن جنین و تعیین ضخامت مایع زجاجی پشت گردن استفاده می‌شود. افزایش مایع یا ضخیم شدن آن، اطلاعات مختلفی را در اختیار تکنسین سونوگرافی قرار می‌دهد.

♦ سونوگرافی برای تعیین استخوان بینی جنین

سونوگرافی برای تعیین استخوان بینی جنین، یکی دیگر از تست‌های غربالگری در سه ماه اول بارداری است. می‌توان با استفاده از استخوان بینی جنین، برخی از ناهنجاری‌های خاص کروموزومی مانند سندروم دان را شناسایی کرد. این غربالگری معمولاً در بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری انجام می‌شود.

♦ پروتئین پلاسمایی A مرتبط با بارداری

پروتئین پلاسمایی A مرتبط با بارداری، یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های غربالگری دوران بارداری است. در این آزمایش، خطر بروز ناهنجاری‌های کروموزومی در یک پروتئین خاص مورد بررسی قرار می‌گیرد. این پروتئین توسط جفت در ماه‌های اول بارداری ایجاد می‌شود.

♦ آزمایش گنادوتروپین جفت انسانی

آزمایش دیگر، آزمایش گنادوتروپین جفت انسانی می باشد. این یک هورمون است که در ماه‌های اول بارداری توسط جفت تولید می‌شود. افزایش غیر طبیعی این ماده باعث بروز ناهنجاری‌های کروموزومی خواهد شد.

3. تست های غربالگری سه ماهه دوم بارداری

آزمایش‌های غربالگری که در سه ماهه دوم بارداری انجام می‌شوند، شامل چندین آزمایش خون هستند. این آزمایش‌ها با عنوان آزمایش‌ هورمون‌های نشانگر شناخته می‌شوند و اطلاعاتی درباره خطر بروز مشکلات ژنتیکی یا نقایص مادرزادی در اختیار پزشک قرار می‌دهند.

آزمایش غربالگری با نمونه‌برداری از خون مادر باردار، در بین هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام می‌شود. ایده‌آل‌ترین بازه زمانی، بین هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری است. برخی از مهم‌ترین آزمایش‌ها در این دوره عبارت اند از:

♦ غربالگری AFP

این یک آزمایش خون است که میزان AFP موجود در خون مادر باردار را اندازه‌گیری می‌کند.‌ این پروتئین در کبد جنین تولید می‌شود و در مایع اطراف جنین یا همان مایع آمنیوتیک وجود دارد. این ماده پروتئینی می‌تواند از جفت عبور کند و وارد خون مادر باردار شود. موارد زیر نشان می‌دهد که سطح پروتئین در بدن مادر به صورت غیر طبیعی افزایش یا کاهش یافته است:

1. نقص در دیواره شکم جنین

2. سندرم داون یا سایر ناهنجاری‌های کروموزومی

3. نقص لوله عصبی باز

آزمایش استریول، یکی دیگر از آزمایش‌هایی است که در سه ماهه دوم بارداری انجام می‌شود. استریول یک هورمون است که در جفت تولید می‌شود و می‌توان مقدار آن را در خون یا ادرار مادر باردار اندازه‌گیری کرد. با اندازه‌گیری این هورمون، می‌توان سلامت جنین را تعیین کرد.

همچنین آزمایشات دیگری مثل اندازه‌گیری اینهیبین و گنادوتروپین جفتی انسان، در سه ماهه دوم بارداری انجام می‌شود. این هورمون‌ها در جفت تولید می‌شوند و اندازه‌گیری آن‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد.

♦ تست استرس انقباضی (CST)

یکی از آزمایش‌های غربالگری که در دوره‌های مختلف بارداری انجام می‌شود، تست استرس انقباض است. از این آزمایش برای اندازه‌گیری و بررسی ضربان قلب جنین استفاده می‌شود. برای انجام این آزمایش، باید از یک عامل تحریک کننده رحم استفاده شود.

به عنوان مثال ممکن است هورمون اکسی توسین به بدن مادر باردار تزریق شده و این مسئله باعث ایجاد پاسخ‌های انقباضی مثل انقباضات خفیف رحم خواهد شد. ضربان قلب کودک هنگام انقباضات رحم اندازه‌گیری می‌شود و به این ترتیب، پزشک متوجه خواهد شد که نوزاد به انقباضات زایمان چه واکنشی نشان می‌دهد.

♦ تست آمنیوسنتز

از دیگر آزمایش‌های غربالگری که در دوره‌های مختلف بارداری انجام می‌شود، می توان به تست آمنیوسنتز اشاره کرد. در این آزمایش، نمونه کوچکی از مایع آمنیوتیک اطراف جنین گرفته می‌شود‌. این نمونه، برای تشخیص اختلالات کروموزومی و نقایص لوله عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای بانوانی مناسب است که در هفته پانزدهم تا بیستم بارداری قرار دارند.

با استفاده از تست آمنیوسنتز، می‌توان خطر بروز ناهنجاری‌های کروموزومی را شناسایی کرد. بانوان بارداری که بالاتر از ۳۵ سال سن دارند، کاندیدای کاملاً مناسبی برای این آزمایش هستند.

در صورتی که نتایج آزمایش‌های غربالگری غیرطبیعی باشد، ممکن است مادر باردار مجبور شود آزمایشات بیشتری انجام دهد و از آزمایش‌های تصویربرداری مثل سونوگرافی شکمی، برای بررسی ستون فقرات جنین یا سایر اعضای بدن استفاده می‌شود.

بررسی کلی

انجام آزمایش‌های غربالگری در دوران بارداری الزامی است. با استفاده از این تست‌ها، می‌توان مشکلاتی مثل خطر بروز ناهنجاری‌های ژنتیکی یا نقایص جنین را شناسایی کرد. تست‌های غربالگری بسیار متعدد هستند و اغلب در سه ماهه اول یا دوم بارداری انجام می‌شوند. در کنار تمامی آزمایش‌ها، لازم است سونوگرافی واژینال یا سونوگرافی شکمی نیز انجام شود.

سونوگرافی با استفاده از امواج اولتراسوند انجام می‌شود و اطلاعات گسترده‌ای درباره وضعیت جنین در اختیار پزشک قرار می‌دهد. توجه کنید که کیفیت دستگاه سونوگرافی اهمیت بسیار زیادی دارد و دستگاه‌های با کیفیت تصاویر واضح‌تر و دقیق‌تری نشان می‌دهند.