چه رابطه ای میان سیاست های منطقه ای ایران و قدرت و ضعف اقتصادی اش وجود دارد؟/ ایران برچه مبنایی رفتارهای منطقه اش را تعریف می کند؟

«گروه بین المللی بحران» در گزارشی تحلیلی-آماری به تاثیر بازگشت تحریم های آمریکا بر سیاست های منطقه ای ایران و خطرات احیای مجدد این تحریم ها بر سیاست های منطقه ای ایران و رویکرد امنیتی ایران در منطقه پرداخته است.

به گزارش تابناک، این سازمان غیر دولتی که در زمینه مناقشات خشونت بار فعالیت می کند، پیش از پرداختن به بحث اصلی، سوالات زیر را مطرح می کند:

چه چیزی جدید است؟ تجزیه و تحلیل 40 ساله عملکرد اقتصادی ایران و سیاست منطقه ای نشان می دهد که هیچ ارتباطی بین این دو وجود ندارد؛ زیرا تهران همچنان سیاست هایی را دنبال می کند که بر مبنای امنیت ملی اش ترسیم می شوند صرف نظر از میزان رفاه در داخل.

چرا مهم است؟ دولت ترامپ امیدوار است که تحریم ها ایران را مجبور به محدود کردن فعالیت های منطقه ای خود کند. اما داده ها نشان می دهد که نتیجه نامعلوم است؛ زیرا تغییرات در ثروت ایران تأثیر کمی بر جهت گیری یا قابلیت های سیاست منطقه ای آن داشته است. تحریم ها موجب تقویت «تندروها» در ایران می شود و باعث می شود آن ها تنش های منطقه ای را تشدید کنند.

آنچه باید انجام شود؟ ایالات متحده به طور مطلوب باید از اهرم تحریم های خود برای تنش زدایی منطقه ای استفاده کند. این امر مستلزم تأیید نگرانی های مشروع امنیتی ایران است؛ با این حال بعید است در این زمان، ایالات متحده آمریکا، ایران و کشورهای عربی خلیج فارس اقدامات لازم برای ایجاد یک معماری امنیتی پایدار در منطقه انجام دهند.

پیش فرض اساسی در قلب سیاست دولت ترامپ در رابطه با ایران این است که با کاهش منابع ایران از طریق تحریم های اقتصادی فعالیت های بدخیم آن در خارج از کشور کاهش می دهد. به گفته وزیر امور خارجه -مایک پومپو- تحریم هایی که وزارت خزانه داری ایالات متحده در 5 نوامبر علیه ایران مجددا اعمال می کند، قصد دارد ایران را به انتخاب خود برساند: «یا مبارزه برای حفظ اقتصاد اش در داخل و یا هدر دادن ثروت با ارزش اش در جنگ ها در خارج از کشور. منابع برای انجام هر دو در اختیار ندارد.

با این حال داده های تاریخی نشان می دهد که ارتباط کمی بین منابع در دسترس ایران و رفتارهای منطقه ای اش وجود دارد. بلکه ایران به میزان گستره فرصت و تهدیدی که در همسایگی اش احساس می کند رفتارش را تعریف می کند.

با سنجش اقدامات ترامپ علیه این استاندارد رفتاری ایران، به احتمال زیاد سیاست تهاجمی آمریکا در برابر ایران، فعالیت های منطقه ای ایران بیش از آنکه محدود شود، تقویت خواهد شد.

یک آلترناتیو بهتر وجود دارد که خود مستلزم این است که دولت ترامپ منافع منطقه ای ایران را نادیده نگیرد و نگرانی های امنیتی مشروعی که تهران دارد را تصدیق کند. از سوی دیگر ایران نیز باید سیاست هایی که باعث ایجاد تصور تهدید از رویکرد تهاجمی ایران در نزد همسایگانش می شود را کنار بگذارد. در غیر این صورت تنش ها ادامه خواهد یافت و ریسک رویارویی مستقیم نظامی نیز افزایش خواهد یافت.

یک منطقه با ثبات تر تنها زمانی ممکن است که ایالات متحده بتواند به سوی تأمین امنیت قابل اطمینان ایران حرکت کند. در عوض نیاز است که تهران اجازه دهد متحدان غیر دولتی اش در سیستم های امنیتی و سیاسی کشور خودشان ادغام شوند و گسترش تکنولوژی موشکی بالستیک در سراسر منطقه را متوقف کند . اگرچه در حال حاضر از هدف دور هستیم اما هر دو طرف با کار کردن با سایر بازیگران منطقه ای باید به سمت یک معماری امنیتی فراگیر حرکت کنند.