صادرات نفت قبل از برجام به صفر نزدیک شد یا بعد از برجام؟!

روزنامه وطن امروز در حالی که از قول رئیس‌جمهور تیتر زده بود «قبل از من اوضاع بهتر بود»، نوشت: سخنان اخیر روحانی به گونه‌ای بود که اوضاع قبل از وی بهتر بوده است چنان که گفت در سال ۹۲ حداقل یک میلیون بشکه در روز نفت می‌فروختیم.

وی در حالی شرایط فروش نفت در دولت پیش از خود را مناسب و صرفا متاثر از تحریم و نه جنگ اقتصادی تصویر می‌کند که پس از برجام اظهارات آن‌ها رنگ‌و‌بویی دیگر داشت و معتقد بودند اگر برجام نبود، فروش نفت ایران به صفر می‌رسید. حالا مشخص نیست چرا با وجود برجام شرایط به مراتب بدتر شده است؟ حسن روحانی ۱۶ فروردین ۹۵ گفته بود: «اگر دولت راه گذشته را ادامه می‌داد، امروز صادرات نفت ایران به صفر می‌رسید و نفت ایران در صحنه انرژی از بین می‌رفت». اگر برجام نبود امروز حتی یک بشکه نفت نمی‌توانستیم صادر کنیم. روحانی آن زمان وضعیت کشور در دوران تشدید تحریم‌ها را به «مریض در حال مرگی» تشبیه کرد که از عمل جراحی سالم بیرون آمده، اما عده‌ای می‌خواهند به جای بخیه ایراد بگیرند. این گزاره که اگر برجام نبود، فروش نفت نزدیک به صفر می‌رسید چندی بعد توسط وزیر امور خارجه دولت روحانی هم مطرح شد. اساسا گزاره و ادبیات غالب دولت روحانی برای تصاحب قدرت هم همین موضوع افزایش فروش نفت و باز کردن مسیر‌های صادرات نفت بود. محمد‌جواد ظریف ۲۳ خرداد ۹۵ اظهار داشت: طبق شرایط گذشته اگر تحریم‌های نفتی ایران افزایش پیدا می‌کرد، امروز جمهوری اسلامی فروش نفتش به کمتر از ۲۰۰ هزار بشکه رسیده بود و در آینده نزدیک به صفر می‌رسید.

با این تفاسیر پیش از هر اتفاقی حسن روحانی باید درباره این تضاد پاسخگو باشد؛ دولت قبل شرایط خوبی در فروش نفت داشت یا اینکه شرایط به گونه‌ای بود که فروش نفت در حال رسیدن به صفر بود؟ واقعیت اینجاست که تحریم‌های ابتدای دهه ۹۰ بسیار سنگین‌تر از شرایط کنونی بود به طوری که در کنار تحریم‌های آمریکا، تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپایی هم بر ما اعمال شده بود، اما در آن شرایط هم دولت قبل عملکرد بهتری نسبت به دولت فعلی داشت. این نکته را هم نباید فراموش کرد که هیچ‌گاه سایه تحریم نفتی از روی ایران برداشته نشده است. حتی در زمان برجام هم آمریکایی‌ها دست از تحریم ایران برنداشتند، بلکه به دولت اجازه دادند زمان طلایی تغییرات و اصلاحات اساسی در اقتصاد را از دست بدهد و در سایه خام‌فروشی به خواب فرو رود که مرحله دوم تحریم‌های آن‌ها با تاثیر‌گذاری بیشتری اجرایی شود.

روحانی در بخش دیگری از اظهارات خود، صرفا تحریم‌های کنونی را مصداق جنگ اقتصادی عنوان کرد. این در حالی است که با خروج یکجانبه آمریکا از برجام، صرفا تحریم‌های قبلی علیه کشور بازگشت. به عبارت دیگر تحریم‌های فعلی، همان تحریم‌هایی است که در دوره قبلی به کشور تحمیل شده و اکنون صرفا برای دومین بار اجرا شده است. در واقع حسن روحانی سعی دارد با القای این گزاره که «تحریم‌های فعلی به مراتب سنگین‌تر از تحریم‌های دور گذشته است»، ناکارآمدی دولت خود را متوجه عامل بیرونی کرده و وضعیت را توجیه کند.

وطن امروز در عین حال از دولت خواسته بررسی کند که راه‌های دور زدن تحریم‌های نفتی چگونه به واسطه همکاری با FATF و… لو رفته است.

منبع: روزنامه کیهان