شیشه افغانستان در راه ایران و ١٨ کشور جهان
سازمان ملل در جديدترين گزارش خود، بار ديگر درباره افزايش توليد مت آمفتامين (شيشه) در افغانستان هشدار داد و اعلام كرد كه ايران و 18 كشور در آسياي ميانه، شرق و جنوب و غرب آسيا، اقيانوسيه، شرق و جنوب غربي آفريقا، اروپاي مركزي و شمالي، به بازارهاي عرضه شيشه افغانستان تبديل شده‌اند.
در گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم ملل متحد UNODC كه روز دهم سپتامبر 2023 (19 شهريور 1402) در وين منتشر شد، اعلام شده كه در فاصله سال‌هاي 2019 تا 2022، محموله شيشه افغانستان به كشورهاي ازبكستان، جمهوري آذربايجان، تاجيكستان، قرقيزستان، هنگ‌كنگ، چين، پاكستان، استراليا، اندونزي، سري لانكا، هند، امارات متحده عربي، شرق آفريقا، جمهوري تانزانيا، موزامبيك، يمن، بحرين، ايران، جمهوري چك و فرانسه ارسال شده و مجموع كشفيات شيشه در اين مناطق، از 2.5 تن در سال 2017 به 29.7 تن در سال 2021 رسيده كه افزايش 12 برابري كشفيات در اين بازه 5 ساله، نشان‌دهنده افزايش توليد است و مي‌تواند بر اثر تغيير روش ساخت مت آمفتامين اتفاق افتاده باشد.
اين گزارش، تاييد مي‌كند كه مت آمفتامين در افغانستان با سه جور پيش ساز توليد مي‌شود؛ «اِفِدرين» استخراج شده از گياه بومي افدرا (توت قرمز) كه يكي از مناطق رويش آن، نواحي كوهستاني و صخره‌اي افغانستان است، «سودوافدرين» استخراج شده از داروهاي سرماخوردگي، «افدرين» صنعتي كه به طريق غيرقانوني از مرز چين، هند، كشورهاي آسياي ميانه و پاكستان به لابراتوارهاي توليد مت آمفتامين در افغانستان مي‌رسد.
كارشناسان UNODC در اين گزارش تاكيد دارند كه اگرچه ممكن است فرآوري گياه افدرا براي توليد شيشه، يك روش مقرون به صرفه باشد اما با توجه به حجم بالاي كشفيات مت‌آمفتامين افغانستان، بعيد است كه توليد، به استفاده از افدرين گياهي محدود شده باشد و بنابراين، در حال حاضر هر سه شيوه (استفاده از سودوافدرين موجود در داروهاي سرماخوردگي، افدرين صنعتي و افدرين گياهي) به‌طور همزمان در لابراتوارهاي توليد شيشه افغانستان كاربرد دارد.
كارشناسان UNODC در اين گزارش، بابت تغيير رژيم بازارهاي مواد در جهان به جهت ورود حجم بالاي مت آمفتامين افغانستان ابراز نگراني كرده‌اند و هشدار داده‌اند كه افزايش توليد شيشه در افغانستان، تشديد ناامني در كل منطقه آسيا و اروپا را در پي خواهد داشت چون محموله‌هاي شيشه افغانستان، بايد از جنوب غرب آسيا و جنوب شرق اروپا به شمال و مركز اروپا برسد كه حتما بازارهاي خرده فروشي 33 كشور در اين مسير هم از همين محموله‌ها تغذيه مي‌شوند علاوه بر اينكه تردد كاروان‌هاي مواد از اين مسير، به افزايش جرايم سازمان يافته منجر خواهد شد. …
گزارشي كه روز دهم سپتامبر درباره توليد شيشه در افغانستان منتشر شد، دومين گزارش سازمان ملل طي 4 ماه اخير است. تير ماه امسال و در سالروز جهاني مبارزه با مواد مخدر، سازمان ملل با انتشار گزارشي اعلام كرد: «افغانستان از توليدكنندگان عمده مت آمفتامين‌ها در منطقه است و كاهش كشت ترياك مي‌تواند به تغيير به سمت توليد مواد صنعتي منجر شود كه بازيگران مختلف از آن سود خواهند برد.»
طالبان طي 18 ماه اخير و بعد از فرمان ممنوعيت توليد و خريد و فروش مواد كه آوريل 2022 توسط هبت‌الله آخوندزاده؛ سركرده طالبان صادر شد، همواره مدعي مبارزه با تجارت مواد بوده و حتي اوايل تابستان امسال و زماني كه اعلام شد وسعت مزارع خشخاش در اين كشور در سال 2022، با افزايش 32 درصدي نسبت به سال 2021 به 233 هزار هكتار رسيده و سال 2022 بيش از 6100 تن ترياك به انبارهاي افغانستان منتقل شده، طالب‌ها، خبرنگار يك رسانه بين‌المللي را با خود همراه كردند تا يك گزارش تبليغاتي با تيتر «كاهش 80 درصدي كشت خشخاش در افغانستانِ بعد از حضور طالبان» از امحاي مزارع خشخاش در شرق، مركز و شمال شرق افغانستان كه از دو دهه قبل، پاك‌ترين مناطق به دليل كاهش وسعت كشتزارهاي خشخاش بوده، تهيه كند در حالي كه گزارش‌هاي اخير سازمان ملل از افزايش وسعت مزارع خشخاش و تداوم قاچاق هرويين و رشد توليد مت آمفتامين در افغانستان، ثابت مي‌كند شعار «مبارزه با تجارت مواد» صرفا برگ برنده اي براي ميز مذاكره با جامعه جهاني بود كه به نظر مي‌رسد با انتشار گزارش اخير UNODC، اين برگ برنده هم كاركرد خود را از دست داده است.
