جزئیاتی از تنش در مرز ایران و افغانستان؛ چرا تنش‌های مرزی شرق ایران مهم است؟
تنش تازه‌ای در مرز ایران و افغانستان رخ داده است. هر چند موضوعات موردی همواره می‌تواند عامل تنش در مرزها باشد، به نظر می‌رسد مقام‌های ایرانی باید توجهی ویژه به مرزهای شرقی داشته باشند.
بازتاب- گذرگاه مرزی اسلام قلعه-دوغارون میان ایران و افغانستان به علت تنش مرزی میان نیروهای مرزبانی دو کشور بسته شده است.
به گفته «حسن کاظمی قمی»، نماینده رئیس‌جمهور در امور افغانستان، طالبان بدون هماهنگی با ایران قصد ساخت جاده‌ای در منطقه مرزی دو کشور را داشته است که این موضوع با مخالفت نیروهای مرزبانی ایران روبه‌رو شده است.
رسانه‌های افغانستان مدعی ورود پنج تن از نیروهای مرزبانی ایران به خاک افغانستان هستند؛ به گفته این رسانه‌های خودروی نیروهای ایرانی توسط نیروهای مرزی طالبان توقیف شده است.
مقام‌های ایرانی اعلام کرده‌اند که علیرغم اینکه هیچ گونه درگیری در مرز رخ نداده است، گذرگاه مرزی بسته شده و محموله‌های تجاری به منطقه‌ای با فاصله امن از مرز منتقل شده‌اند.
از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، این سومین باری است که مرزهای دو کشور شاهد تنش و درگیری بوده است.
به گفته مقام‌های ایرانی، تنش‌های اخیر به دلیل بی‌تجربگی و ناآگاهی نیروهای طالبان در خصوص موضوعات مرزی، از جمله ناآگاهی از مختصات دقیق خط مرزی رخ داده است.
هر چند تهران رابطه مثبتی را با طالبان برقرار کرده است، دو طرف نتوانسته‌اند از بروز تنش‌های مرزی جلوگیری کنند.
افزایش تنش‌ها در مرز دو کشور به علاوه اختلاف کهنه در خصوص سهم ایران از آب رودخانه هیرمند و شیوه آزادسازی آن توسط افغانستان، یکی از موضوعاتی است که بالقوه می‌تواند بر روابط تهران و کابل تأثیر منفی بگذارد.
از سوی دیگر، هم‌زمانی تنش اخیر مرزی با حوادث بارگاه امام هشتم، انتشار اخباری از برخوردها با مهاجران افغان و اقدامات آن‌ها در ایران –هر چند مشخص شده است که بسیاری از فیلم‌ها قدیمی و تعداد زیادی از اخبار دروغ بوده است- می‌تواند بسترهای اجتماعی روابط دو کشور را مخدوش کند.
به نظر می‌رسد تهران باید هم‌زمان با تقویت نیروهای خود در مرزهای شرقی، تلاش‌های دیپلماتیک جدی را برای مدیریت موضوعات مرزی با کابل آغاز کند. همچنین با توجه به تغییر عمیق شرایط نسبت به یک سال قبل، بازنگری در پروتکل‌های داخلی مرزبانی ایرانی ضرورت دارد.
