اظهارنامه مالیاتی چیست و چرا باید آن را پر کنیم؟

اظهارنامه مالیاتی چیست؟

در هر شغل و کسب‌و‌کاری که حضور داشته باشید، باید بر اساس درآمد خود، مالیات پرداخت کنید. مالیات یک قانون است که همه باید به آن پایبند باشند. هر شرکتی بر اساس درآمد خالص خود، باید مبلغی را به‌عنوان مالیات بپردازد. اداره مالیات کشور، بر اساس برخی اسناد و مدارک، میزان سود، درآمد و مالیات کسب‌و‌کارها را مشخص می‌کند. این اسناد و مدارک در قالب اظهارنامه مالیاتی به اداره امور مالیاتی کشور ارائه می‌شوند. در صورتی که اظهارنامه به درستی تنظیم نشده باشد، کسب‌و‌کار دچار مشکلات متعدد خواهد شد. در این مطلب از بلاگ آموزشگاه حسابداری پکت قصد داریم به شما نشان دهیم اظهارنامه مالیاتی چیست و چطور باید تنظیم شود.

همان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، هر شرکت، موسسه یا کسب‌و‌کاری باید تمامی مدارک مالی خود را به اداره مالیات کشور ارائه دهد. حال سوال اینجاست که اظهارنامه مالیاتی چیست؟ اظهارنامه مالیاتی در اصل یک دفترچه است که کارنامه مالی شخص حقیقی یا حقوقی مشمول به پرداخت مالیات به حساب می‌آید. در اظهارنامه مالیاتی، رویدادهای مالی به ترتیب زمان وقوع، مستند بر مدارک و ادله قانونی درج می‌شود.

چرا باید اظهارنامه مالیاتی پر کنیم؟

واکنش اداره امور مالیاتی در مورد تغییر نحوه محاسبه مالیات از خوداظهاری به علی‌الرأس انجام می‌پذیرد. این تغییر زمانی رخ می‌دهد که شخص به دلایلی نتواند اظهارنامه مالیاتی خود را به موقع تسلیم کند. به عبارت دیگر، در این صورت ممیزی و کارشناسان اداره امور مالیاتی تصمیم می‌گیرند مالیات مورد نیاز شما را بدون دخالت شما محاسبه کنند. از این روش، مالیات قابل پرداخت شما اعلام می‌شود. در واقع، اگر اظهارنامه مالیاتی را به موقع تحویل ندهید، نه تنها باید به تصمیمات ممیزی و اداره امور مالیاتی اطاعت کنید بلکه هزینه‌های اضافی هم به شما تحمیل خواهد شد.

همچنین باید توجه داشت که عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی می‌تواند باعث عدم اعتماد مراجع بررسی اداره امور مالیاتی نسبت به کسب و کار شما شود. اگر قصد دارید در بازار و فضای تجاری ایران فعالیت داشته باشید، باید روابط مثمر ثمری با نهادهای نظارتی ایجاد کنید. برقراری روابط مثبت با مؤدی و سازمان اهمیت دارد. متاسفانه در برخی موارد، عدم رعایت قوانین سازمان توسط مؤدی منجر به افت اعتماد می‌شود و این افت اعتماد ممکن است هزینه‌زا باشد. در بعضی مواقع، حتی پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی به موقع، اظهارنامه شما به دلیل عدم تطابق با واقعیت، با بدبینی بررسی می‌شود. به خاطر داشته باشید که رد شدن اظهارنامه مالیاتی ممکن است نادر باشد، اما بر اساس تصمیم اداره امور مالیاتی، اظهارنامه مالیاتی شما ممکن است به دلیل عدم تطابق با واقعیت، رد شود.

انواع اظهارنامه در ایران

انواع مختلفی از اظهارنامه وجود دارد که برای فعالیت های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این موارد شامل:

♦ اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی

♦ اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی

♦ اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده

♦ اظهارنامه مالیات بر ارث

♦ اظهارنامه مالیات بر درآمد اتفاقی

♦ اظهارنامه املاک و مستغلات

♦ اظهارنامه مشاغل خودرویی

♦ اظهارنامه عملکرد دریافت کنندگان سکه

♦ اظهارنامه انحلال شرکت

♦ اظهارنامه عدم فعالیت شرکت

♦ اظهارنامه حبس و نذر و وقف

مراحل پر کردن اظهارنامه مالیاتی

از آنجا که با ایجاد درگاه ملی خدمات مالیاتی (مایتکس) بسیاری از وظایف مربوط به مالیات از طریق این سامانه انجام می‌شود، ثبت نام در این سامانه دارای اهمیت خاصی است. به واقعیت، عدم ثبت نام در این سامانه معادل عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی به معنی دارد. اقدامات مرحله اول تا قبل از تهیه و تنظیم اظهارنامه شامل:

1. انجام یا تکمیل ثبت نام در درگاه ملی خدمات مالیاتی و دریافت نام کاربری و رمز عبور.

2. در صورت فراموش کردن رمز عبور، بازیابی آن.

3. تعیین گروه شغلی مناسب برای کسب و کار.

4. آماده‌سازی تمامی اطلاعات مورد نیاز برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی.

در این مرحله، اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل باید مطابق با گروه شغلی خود، فرم‌ها و جداول اظهارنامه را بر اساس عملکرد خود در سال گذشته تکمیل نمایند. روند نوشتن و ارسال اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل به این صورت است:

1. انتخاب “فهرست پرونده‌های مالیاتی” از منوی داشبورد و ورود به پرونده مالیاتی برای سال 1401.

2. انتخاب پرونده درآمدی که می‌خواهید اظهارنامه مالیاتی برای آن تهیه کنید.

3. انتخاب “ثبت اظهارنامه و فرم استفاده از تبصره ماده 100”.

4. تکمیل اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل.

5. محاسبه و تعیین مبلغ مالیات متوجه شده توسط اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل.

6. ثبت، تایید نهایی و ارسال اظهارنامه.

بعد از اطمینان از صحیح بودن ارسال اظهارنامه مالیاتی و دریافت کد رهگیری، پیش‌فاکتورهای صادر شده قابل مشاهده خواهند بود. پس از چاپ پیش‌فاکتور مالیاتی، می‌توانید از طریق بانک یا سامانه پرداخت مالیات الکترونیکی به پرداخت مالیات اقدام کنید.

یکی از نکاتی که برای تمام مودیان بسیار مهم است، امکان مراقبت از اظهارنامه و دفاتر و اسناد و مدارک مرتبط با اظهارنامه است. بنابراین، پس از تکمیل و ارسال اظهارنامه، تهیه یک نسخه چاپی از اظهارنامه تکمیل شده، به خصوص صفحه تایید نهایی، ضروری است. این نسخه از اظهارنامه همراه با کلیه دفاتر قانونی و اسناد و مدارک مورد تایید که برای تهیه اظهارنامه استفاده شده‌اند، در محل امنی آرشیو شود.

نکات مهم در اظهارنامه مالیاتی درج شود

♦ می‌توانید اظهارنامه مالیاتی را بهترین شکل از طریق روش‌های الکترونیکی ارسال کنید.

♦ برای دقت بیشتر، تاخیری نداشته باشید

♦ از معافیت مالیاتی خود اطمینان حاصل کنید

♦ حتی اگر فعالیت مالی نداشته باشید، اظهارنامه مالیاتی خود را به موقع ارسال کنید تا تبعات قانونی را جلوگیری کنید

♦ عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی منجر به افزایش مالیات و جریمه می‌شود

♦ ارسال به موقع اظهارنامه مالیاتی ممکن است به شما جایزه تخفیف مالیاتی دهد

♦ اگر اشتباهی در اطلاعات فرم اشتباهی ایجاد کردید، می‌توانید آن را اصلاح کنید

♦ در صورت داشتن کسب‌ و کار بزرگ، حسابدار حرفه‌ای را به کمک بگیرید

♦ اگر درآمد شما افزایش پیدا کند، ممکن است تخفیف مالیاتی نیز افزایش یابد

مواردی که باید در اظهارنامه مالیاتی درج شود

برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل 1402 بهتر است کلیه اطلاعات مورد نیاز را به دقت آماده کنید. معمولاً اطلاعات مورد نیاز بر اساس نوع فعالیت اقتصادی و گروه مالیاتی شما متغیر است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. اطلاعات مرتبط با ورود به پرونده مالیاتی، از جمله نام کاربری و رمز عبور، و شماره کلاسه پرونده مالیاتی.

2. درآمد حاصل از فروش محصولات در سال جاری و سال گذشته، شامل درآمد داخلی و خارجی.

3. تمام اطلاعات مالی، از جمله ترازنامه و صورت سود و زیان.

4. جزئیات مرتبط با مواد اولیه، کالاهای تولیدی، کالاهای فروخته شده و سایر محصولات.

5. هزینه‌ها و سود ارائه شده برای کالاهای تولیدی و فروخته شده (به خصوص برای کارگاه‌های تولیدی).

6. مشخصات قراردادهای پیمانکاری، شامل درآمدها و مبلغ تمام شده برای هر قرارداد (مخصوصاً برای پیمانکاران).

7. مانده سود و زیان از دوره مالی گذشته.

8. جزئیات در مورد گردش حساب تعدیلات سنواتی.

9. اطلاعات مرتبط با دفاتر قانونی که در آنها اطلاعات درآمد و هزینه ثبت شده است.

10. مالیات‌های پرداخت شده در دوره‌های قبلی.

11. اطلاعات مرتبط با مجوزهای فعالیت اقتصادی و کارت بازرگانی.

12. جزئیات ملک‌های استیجاری مورد استفاده برای انجام فعالیت اقتصادی.

13. اطلاعات حساب‌های بانکی، اطلاعات موجودی حساب‌ها و گردش آن‌ها در طول سال.

14. تعداد کارکنان به تفکیک اداری، تولیدی و خدماتی.