ادامه جنگ و خونریزی در اوکراین؛ جنگ چه پیامدهایی برای اقتصاد جهانی خواهد داشت؟

جنگ روسیه علیه اوکراین ادامه دارد؛ در کنار پیامدهای انسانی مستقیم جنگ، توجه به نتایج آن بر اقتصاد نیز در میان پژوهشگران افزایش یافته است. مطابق پیش‌بینی‌ها، علاوه بر هزینه‌های مستقیم جنگ برای روسیه و اوکراین، تأثیرات آن بر اقتصاد جهانی نیز شدید خواهد بود.

«بازتاب»؛ آرش صفار- 12 روز از آغاز جنگ اوکراین می‌گذرد؛ پیشروی‌های روسیه در خاک اوکراین کندتر و پر هزینه‌تر از آنچه تصور می‌شد، بوده است.

هنوز برآورد رسمی و دقیقی از هزینه‌هایی که دو کشور تا کنون پرداخته‌اند از سوی مراکز تخصصی بین‌المللی ارائه نشده است؛ با این وجود تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌ها کارشناسی ادامه دارد.

مطابق یک برآورد، این جنگ می‌تواند تا روزانه 20 میلیارد دلار برای روسیه هزینه داشته باشد؛ مشخص نیست که این مبلغ تنها شامل هزینه‌های مستقیم عملیات نظامی است یا تأثیرات تحریم‌های غرب علیه روسیه را نیز لحاظ کرده است.

موسسه ملی تحقیقات اقتصادی و اجتماعی، مستقر در بریتانیا در گزارشی پیش‌بینی کرده است که تولید ناخالص داخلی روسیه در سال 2022 معادل 1/5 درصد کاهش یابد؛ این رقم برای سال 2023 برابر با 2/6 درصد خواهد بود. مطابق این گزارش، تورم نیز در سال جاری میلادی در روسیه به 20 درصد خواهد رسید.

با این وجود، آثار جنگ و تحریم‌های متعاقب آن، تنها منحصر به روسیه نیست و کل اقتصاد جهانی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
گزارش با تأکید بر اینکه هر چند اوکراین شریک تجاری مهمی برای هیچ یک از اقتصادهای بزرگ جهان نیست، چین، ایالات‌متحده، آلمان، فرانسه و ایتالیا واردکنندگان بزرگ محصولات روسی هستند.

موضوع فقط صادرات حامل‌های انرژی توسط روسیه نیست؛ روسیه از جمله تامین‌کنندگان اصلی کالاهایی مهم از جمله تیتانیوم، پالادیوم، گندم و ذرت است. اختلال در زنجیره تأمین این کالاها، صنایع خودروسازی، گوشی‌های هوشمند و هواپیماسازی در کل جهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

در نتیجه این شرایط، پیش‌بینی شده است که تولید ناخالص داخلی جهان در سال 2020 معادل 0/5 درصد و در سال 2023 برابر با یک درصد، معادل یک تریلیون دلار کاهش یابد. تورم جهانی نیز در سال 2022 تا سه و در سال 2023 تا دو درصد افزایش خواهد یافت.

این گزارش با پیش‌بینی افزایش شمار پناهندگان اوکراینی در اروپای غربی تا 4 میلیون نفر، به بالا رفتن هزینه‌های عمومی دولت‌ها اروپای غربی در سال‌های پیش رو اشاره می‌کند. این در حالی است که در نتیجه جنگ، هزینه‌های نظامی ناتو از یک سو و کشورهای عضو از سوی دیگر افزایش خواهد یافت. در نتیجه شاهد تعارضی میان بالا رفتن هزینه‌های عمومی و هزینه‌های نظامی خواهیم بود.

تخمین زده شده است که رشد تولید ناخالص داخلی منطقه یورو بین 0/9 تا 3 درصد در سال 2022 و بین 0/7 تا 1/8 درصد در سال 2023 -در مقایسه با پیش‌بینی یک ماه قبل از آغاز جنگ- کاهش یابد. همچنین انتظار می‌رود تورم در اتحادیه اروپا در سال 2022 به 5/5 درصد و در سال 2023 به 2/1 درصد افزایش یابد.

با توجه به آنچه گفته شد، مشخص است که رهبران جهان که هنوز با مشکلات اقتصادی ناشی از همه‌گیری طولانی دست به گریبان هستند، با چالش‌های جدیدی تحت تأثیر جنگ در اروپای شرقی روبه‌رو خواهند بود.

از سوی دیگر چشم‌انداز روشنی برای پایان جنگ اوکراین وجود ندارد. مذاکرات روسیه و اوکراین تا کنون نتوانسته هیچ شانسی برای آتش‌بس ایجاد کند.

روس‌ها پایان عملیات نظامی را در گرو پذیرش استقلال دونتسک و لوهانسک، به رسمیت‌شناسی الحاق کریمه به روسیه و تضمین اوکراین در خصوص عدم ورود به بلوک‌بندی‌های جهانی (بی‌طرفی کامل) دانسته‌اند؛ شروطی که هیچ کشوری حاضر به پذیرش آن نیست.