حاشیه ای بر نشست وزرای خارجه ایران، افغانستان و ترکیه؛ مواضع طرف ها در خصوص حضور نیروهای ترکیه در افغانستان چیست؟
وزارت خارجه ترکیه از برگزاری دیدار سه جانبه میان وزرای خارجه ایران، ترکیه و افغانستان خبر داده است. مسئله صلح افغانستان، همکاری‌های امنیتی و موضوعات حوزه انرژی و ارتباطات محور گفتگوها معرفی شده است. به نظر می‌رسد ذیل بحث فرایند صلح، موضوع حضور نیروهای نظامی ترکیه در افغانستان، یکی از موضوعات مهم در این دیدار خواهد بود.
«بازتاب»؛ آرش صفار- بنا بر بیانیه وزارت خارجه ترکیه، محمد جواد ظریف که برای شرکت در اجلاس مجمع دیپلماسی آنتالیا، از روز چهارشنبه به ترکیه سفر کرده است، قرار است روز یکشنبه با همتایان ترکیه‌ای و افغانستانی خود دیدار کند.
مجمع دیپلماسی آنتالیا که با شرکت روسای جمهور و وزاری خارجه کشورهای مختلف جهان و نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی برگزار می‌شود، بر موضوعات مهم سیاست بین‌الملل همچون تروریسم، مهاجران و پناهندگان، موضوعات مربوط به سیاست اروپا، خاورمیانه و خلیج فارس و دریای مدیترانه تمرکز دارد.
مسئله صلح افغانستان، همکاری‌ها در حوزه امنیتی، انرژی و ارتباطات، مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در نشست سه‌جانبه وزرای خارجه ایران، ترکیه و افغانستان معرفی شده است.
این دیدار در حالی برگزار خواهد شد که طی روزهای اخیر، ظریف با «عبدالله عبدالله»، رئیس شورای عالی صلح افغانستان و «صلاح‌الدین ربانی» وزیر خارجه اسبق و از رهبران جمعیت اسلامی این کشور گفتگو کرده است.
پیش‌تر اعلام شده بود که هم‌زمان با خروج نظامیان آمریکا از افغانستان، نیروهایی برای تأمین امنیت فرودگاه کابل و اماکن دیپلماتیک در افغانستان باقی خواهند ماند.
در این راستا، ترکیه اعلام آمادگی کرده است که در صورت تأمین هزینه‌ها از سوی ناتو، این مأموریت را بر عهده بگیرد.
طالبان با رد هر گونه حضور نیروهای خارجی در خاک افغانستان، اعلام کرده بود که این گروه با این نیروها به عنوان اشغال‌گر برخورد خواهد کرد؛ دولت افغانستان نیز هنوز این موضوع را نپذیرفته است.
با توجه به این نکات به نظر می‌رسد از میان موضوعات مطرح شده در دستور کار نشست وزرای خارجه سه کشور، مسئله صلح و موضوعات مربوط به آن از جمله حضور نیروهای نظامی ترکیه در افغانستان، مهم‌ترین محور گفتگوها باشد.
ترکیه، به خصوص در سال‌های اخیر تلاش زیادی برای توسعه نفوذ و نقش‌آفرینی خود در افغانستان داشته است و پیشنهاد حضور نظامیان این کشور در افغانستان هم در همین راستا ارئه شده است.
دولت افغانستان نیز که در فرایند صلح از هر جهت تحت فشار است و از اهرم‌های اندکی در برابر طالبان برخوردار است، کسب حمایت ترکیه و حضور نیروهای این کشور را به عنوان عاملی می‌بیند که بالقوه می‌تواند منجر به تقویت موضع آن در فرایند صلح شود.
در عین حال -در شرایطی که طالبان با پیشنهاد ترکیه صریحا مخالفت کرده است- پاسخ مثبت دولت به پیشنهاد ترکیه و خواسته ناتو، می‌تواند اندک مشروعیت به جای مانده برای ارگ ریاست جمهوری را زیر سوال ببرد.
به نظر می‌رسد ایران هم تمایل چندانی به حضور نیروهای ترکیه –و به طور کلی افزایش نفوذ این کشور در افغانستان- نداشته باشد.
علیرغم روابط خوب ایران و ترکیه در سال‌های اخیر، موضوعات حل نشده و نااطمینانی از آینده روابط دو کشور کم نیست.
آینده نامعلوم اختلافات تهران و آنکارا در سوریه، مداخله جدی ترکیه در جنگ اخیر قره‌باغ و نتایج آن به ضرر ایران و مواضع سیاسی آنکارا پس از تلاش‌های منطقه‌ای برای کاهش تنش و بهبود احتمالی روابطش با کشورهای عرب خلیج فارس از جمله این موضوعات هستند.
از منظر تهران، در این شرایط افزایش نفوذ ترکیه در افغانستان احتمالا تنها سبب پیچیده‌تر شدن پرونده همسایه شرقی و باز شدن پرونده جدیدی با ترکیه است.
در این شرایط باید دید آیا نشست وزرای خارجه سه کشور قادر به یافتن راهی برای نزدیک کردن مواضع یا یافتن محورهای مورد توافق خواهد بود یا نه.
