گزارش رصدی «فرهنگ رفتاری خانواده ایرانی» منتشر شد
گزارش رصدی «فرهنگ رفتاری خانواده ایرانی در سال ۱۳۹۶» که به بررسی رفتارهای خانواده های ایرانی و افراد ۱۵ سال و به بالا پرداخته است، به عنوان تحلیلی بر سبک زندگی ایرانیان منتشر شد.
گزارش رصدی «فرهنگ رفتاری خانواده ایرانی در سال ۱۳۹۶» توسط دبیر خانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد. نتایج این طرح که در نقاط شهری و روستایی و برای افراد ۱۵ ساله و به بالا اجرا شده معطوف به سنجش رفتارهای فرهنگی خانواده ایرانی در سال ۱۳۹۶ است و رفتارهایی مثل مطالعه و سرانۀ مطالعه، سینما و تئاتر، ورزش، موسیقی و تماشای تلویزیون داخلی را شامل می‌شود.
همچنین در این طرح پژوهشی سرانه مصرف شیر، نوشابه، میوه، ماهی، فست‌فود، چگونگی انتخاب پوشاک و نظرات در مورد ازدواج جوانان مورد مطالعه، بررسی و سنجش قرار گرفته است.
لازم به ذکر است طرح حاضر مهمترین و تا حدودی تنها طرح آماری رسمی در کشور است که داده‌های متقنی برای «تحلیل سبک زندگی ایرانیان» ارائه می‌دهد.
مهمترین یافته‌های آماری
حدود ۵۸ درصد افراد ۱۵ ساله و بیشتر باسواد (معادل ۳۰۷۸۶۷۲۶ نفر) طی سال قبل از آمارگیری، مطالعۀ کتاب غیردرسی داشته‌اند، سرانۀ مطالعۀ کتاب غیردرسی افراد ۱۵ ساله و بیشتر، ۷ ساعت و ۴۱ دقیقه در ماه است که از این میزان سرانۀ ماهانۀ مطالعۀ قرآن و ادعیه، ۳ ساعت و ۷ دقیقه بوده است.
حدود ۱۹ درصد (معادل ۱۱۴۱۱۹۷۹ نفر) از افراد ۱۵ ساله و بیشتر، در سال قبل از آمارگیری به سینما رفته‌اند، حدود ۱/۵ درصد (معادل ۳۰۹۵۹۸۱ نفر) از افراد ۱۵ ساله و بیشتر در سال قبل از آمارگیری به تئاتر رفته و ۴/۹۱ درصد (۵۵۱۳۲۸۶۰ نفر) افراد ۱۵ ساله و بیشتر برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران را تماشا کرده‌اند که ۵/۹۹ درصد مخاطبین در روزهای غیر تعطیل و ۹۴ درصد در روزهای تعطیل سیمای جمهوری اسلامی ایران را تماشا کرده‌اند.
میزان استفاده شهروندان از رسانه‌ای اجتماعی
سرانه تماشای برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران توسط افراد ۱۵ ساله و بیشتر، ۴ ساعت و ۵۲ دقیقه در روز بوده است، ۸/۶۷ درصد افراد ۱۵ ساله و بیشتر در زمان آمارگیری موسیقی گوش داده‌اند، سرانۀ هفتگی گوش دادن به موسیقی توسط افراد ۱۵ ساله و بیشتر، ۲ ساعت و ۲۱ دقیقه در روز بوده است.
حدود ۵۳ درصد (معادل ۳۱۹۷۸۹۱۰ نفر) افراد ۱۵ ساله و بیشتر، عضو شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند و سرانۀ حضور افراد ۱۵ ساله و بیشتر در شبکه‌های اجتماعی، ۱ ساعت و ۴ دقیقه در روز بوده است.
وضعیت ورزش، الگوی مصرف پوشش و لباس خانواده ایرانی
حدود ۱/۵۱ درصد افراد ۱۵ ساله و بیشتر (معادل ۳۰۸۲۹۳۷۵ نفر) اعلام کرده‌اند که ورزش می‌کنند، سرانه انجام ورزش افراد ۱۵ ساله و بیشتر، ۲۷ دقیقه در روز بوده است.
اولویت ۴/۳۴ درصد از افراد ۱۵ ساله و بیشتر در خرید پوشاک، پوشاک تولید داخل و ۶/۷ درصد پوشاک خارجی بوده است و برای ۵۸ درصد افراد نیز اولویت خاصی بین پوشاک داخلی و خارجی وجود ندارد. ۵/۸۱ درصد از افراد ۱۵ ساله و بیشتر اعلام کرده‌اند که پوشاک خود را با توجه به ویترین فروشگاه‌های پوشاک انتخاب می‌کنند و همچنین ۳/۱ درصد بر اساس تبلیغات محیطی، ۷ درصد بر اساس پیشنهاد دوستان و نزدیکان، ۲/۶ درصد مطابق مد در جامعه، ۲/۰ درصد بر اساس مشاهدۀ برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۷/۰ درصد با توجه به شبکه‌های اجتماعی و ۱/۰ درصد بر اساس برنامه‌های ماهواره‌ای، پوشاک خود را انتخاب می‌کنند.
الگوی مصرف مواد غذایی خانواده ایرانی در سال ۱۳۹۶
۹/۷۸ درصد افراد ۱۵ ساله و بیشتر در هفته گذشته شیر مصرف کرده‌اند و سرانه هفتگی مصرف شیر ۷/۳ لیوان بوده است. ۸/۵۴ درصد افراد ۱۵ ساله و بیشتر، در هفته گذشته نوشابه مصرف کرده‌اند و سرانۀ هفتگی نوشابه، ۷/۱ لیوان بوده است،
سرانه مصرف ماهی افراد ۱۵ ساله و بیشتر، ۱/۲ بار در ماه بوده است و ۴۸ درصد افراد ۱۵ ساله و بیشتر، اعلام کرده‌اند که در ماه گذشته فست‌فود مصرف کرده‌اند و سرانۀ مصرف فست‌فود افراد ۱۵ ساله و بیشتر، ۴/۱ بار در ماه بوده است.
بررسی معضلات ازدواج در سال ۹۶
مهمترین معضل ازدواج جوانان از دیدگاه افراد ۱۵ ساله و بیشتر، به‌ترتیب نداشتن شغل دائم با ۳۳ درصد، بیکاری با ۳/۳۰ درصد، وضع نامناسب مالی سرپرست با ۷/۱۲ درصد و مشکل تهیه مسکن با ۲/۶ درصد و سپس سایر معضلات با ۸/۱۷ درصد بوده است.
مشخصاً آن‌چه تحت عنوان کلی فرهنگ رفتاری در میان خانواده ایرانی و در جمعیت افراد ۱۵ ساله و بیشتر، مورد مطالعه قرار گرفته است با توجه به شاخص‌های ارزیابی و سنجش این مطالعه، می‌تواند به عنوان زیر شاخه‌ای از سبک زندگی مورد بررسی قرار گیرد. همچنین در تعریف مفهوم «سبک زندگی» به عنوان اصلی‌ترین رکن این طرح پژوهشی عنوان شده است: سبک زندگی به معنای عام آن یعنی دامنه‌ای گسترده از رفتارهای فرهنگی شامل مصرف هنری و رسانه‌ای تا عناصر دخیل در ساختار افراد مثل خوراک و پوشاک و حتی حوزه‌های نگرشی به مقوله‌ای مهم مثل ازدواج.
به گزارش مهر، در ادامه و در تشریح وضعیت زیستی جامعه ایران که از مقایسه و تجزیه و تحلیل این آمار به دست آمده عنوان شده است: نزدیک به نیمی از جمعیت نمونه در ماه، مصرف فست‌فود دارند و کمی بیش از همین نیمی از افراد، در هفته مصرف نوشابه داشته‌اند که به‌نوعی مکمل نوشیدنی فست‌فود محسوب می‌شود.
در ادامه نتیجه‌گیری این طرح پژوهشی نیز آمده است: با این همه، جالب است که باز هم در عددی نزدیک به نیمی از این افراد گفته‌اند اهل ورزش هستند و سرانۀ ورزش روزانۀ این افراد به چیزی نزدیک به نیم‌ساعت در روز رسیده و باز هم نیمی از همین جمعیت، اولویتی برای انتخاب پوشاک داخلی و خارجی ندارند و احتمالاً بر اساس جنس و مدل مورد پسند، لباس‌های خود را در طیفی از تولیدات ایرانی و خارجی انتخاب می‌کنند.
در مورد موضوع مهم شبکه‌های اجتماعی نیز گزارش رصدی فرهنگ رفتاری خانواده ایرانی در سال ۱۳۹۶ به این نتیجه رسیده است: از ویژگی‌های دیگر این جمعیت مورد بررسی، عضویت در شبکه‌های اجتماعی است که سرانه حضور این جامعه آماری در این شبکه به ۱ ساعت و ۴ دقیقه در روز رسیده است.
همچنین در مورد آمار تماشای تلویزیون و گوش دادن به موسیقی هم عنوان شده است: تماشای تلویزیون داخلی و همچنین گوش‌دادن به موسیقی مقداری بیش از این نیمه را پوشش داده، به خصوص تماشای سیمای جمهوری اسلامی ایران که غالب جامعه آماری مورد پیمایش را در برگرفته است. تماشای سینما و تئاتر در جامعه آماری مورد تحقیق زیر ۲۰ درصد است و مطالعۀ روزنامه نیز جامعه آماری مورد مطالعه کمتر از ۳۰ درصد است.
کنار هم قرار دادن این تحلیل‌های گاه نامتجانس، می‌تواند ظرفیت داده‌ای خوبی برای مطالعات دقیق‌تر در حوزه سبک زندگی و نظام مصرف خانواده ایرانی در آینده را فراهم آورد.
