جایگاه کم نظیر ایران درترانزیت کالا

به گزارش خبرنگار اقتصادی مهر، همواره در همه دولت ها یکی از منابع درآمدی کشور را ترانزیت برمی شمردند. به گونه ای که برخی کارشناسان می گویند در صورتی که زیرساخت های حمل و نقلی ایران فراهم شود، درآمد ترانزیت می تواند حتی از درآمد نفت فروشی نیز پیشی بگیرد. با این حال ترانزیت ریلی حتی از ترانزیت جاده ای نیز مهم تر است. به خصوص که در این نوع از حمل و نقل بار، به دلیل بالا بودن ایمنی، نازل بودن قیمت تمام شده و ارزان بودن استفاده از آن و همچنین امکان جابه جایی حجم زیادی از بار در یک مرتبه از سیر و حرکت، شاهد ویژگی های منحصر به فردی هستیم که جابه جایی جاده ای بار چنین امکانی را ندارد.

ایران از یک سو در مرکز منطقه تولید انرژی (نفت و گاز) جهان قرار گرفته و از سوی دیگر در میان کریدورهای اصلی، پرجمعیت و بزرگ جهانی شمال ـ جنوب و شرق ـ غرب ایفاگر نقش مهمی است؛ با این اوصاف ۱۱ کریدور زیر مهم ترین مسیرهایی هستند که از ایران عبور می کنند:

۱. کریدور شمال ـ جنوب شامل: بندر بمبئی در هند، بندرعباس در ایران، آستارا و باکو در جمهوری آذربایجان، بندر آستاراخان و مسکو در روسیه و نهایتا هلسینکی در فنلاند

۲. کریدور اسلام آباد در پاکستان، تهران در ایران و استانبول در ترکیه

۳. کریدور خلیج فارس ـ دریای سیاه که از ایران، ارمنستان، گرجستان، بلغارستان و یونان عبور کرده و به دریای سیاه می رسد

۴. کریدور ایران ـ ترکمنستان ـ قزاقستان ـ چین که با عبور از مرز اینچه برون میان ایران و ترکمنستان، به آسیای میانه می رسد. نام این کریدور، «شرق دریای خزر» است

۵. کریدور بندرعباس ـ آلماتی که از مرز سرخس عبور می کند. این کریدور میان چهار کشور ایران، ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان کشیده شده است

۶. کریدور استانبول ـ آلماتی که از ترکیه شروع شده و با عبور از ایران، ترکمنستان و ازبکستان به قزاقستان می رسد

۷. کریدور ایران ـ افغانستان ـ تاجیکستان ـ قرقزستان ـ چین

۸. کریدور آلمان ـ جمهوری چک ـ اتریش ـ اسلواکی ـ مجارستان ـ صربستان ـ بلغارستان ـ ترکیه ـ ایران

۹. کریدور چابهار ـ زاهدان ـ مشهد ـ سرخس ـ ترکمنستان

۱۰. کریدور چین ـ قزاقستان ـ ترکمنستان ـ ایران ـ عراق ـ سوریه ـ دریای مدیترانه

۱۱. کریدور عمان ـ ایران ـ ترکمنستان (مسیر چابهار ـ سرخس) ـ تاشکند (ازبکستان)

با توجه به این حجم گسترده دسترسی بسیاری از کشورهای دنیا به آب های آزاد، خلیج فارس، اروپای شرقی، قفقاز و آسیای میانه از مسیر ایران، لازم است تا بیش از پیش به ترانزیت ریلی کشور و اتصال آنها به بنادر مهم شمالی و جنوبی ایران اهتمام شود.

به خصوص که کشورمان ۱۰ مسیر ریلی متصل به مرزهای آبی ـ خاکی مهم دارد که شامل:

۱. رازی ـ تبریز ـ زنجان ـ تهران ـ شاهرود ـ فریمان (مشهد) ـ سرخس و بالعکس به طول ۲ هزار و ۳ کیلومتر

۲. میرجاوه ـ زاهدان ـ کرمان ـ بافق ـ یزد ـ تبریز ـ رازی و بالعکس به طول ۲ هزار و ۶۰۳ کیلومتر

۳. بندرعباس ـ سیرجان ـ بافق ـ یزد ـ قم ـ تهران ـ شاهرود ـ فریمان (مشهد) ـ سرخس و بالعکس به طول هزار و ۶۱۷ کیلومتر

۴. بندر امام ـ اهواز ـ تهران ـ شاهرود ـ فریمان (مشهد) ـ سرخس و بالعکس به طول هزار و ۹۷۲ کیلومتر

۵. بندرعباس ـ سیرجان ـ بافق ـ یزد ـ تهران ـ تبریز ـ رازی ـ جلفا و بالعکس به طول ۲ هزار و ۳۳۱ کیلومتر

۶. بندرعباس ـ بندر امیرآباد به طول هزار و ۸۹۷ میلومتر

۷. بندرعباس ـ اینچه برون به طول ۲ هزار و ۵۰ کیلومتر

۸. بندرعباس ـ آستارا به طول هزار و ۹۲۲ کیلومتر

۹. بندر امام ـ رازی به طول هزار و ۸۸۵ کیلومتر

۱۰. بندر امام ـ سرخس به طول هزار و ۹۷۲ کیلومتر

بنابراین فعال کردن این کریدورهای ریلی مرزی ایران می تواند به افزایش بهره وری خطوط آهن کشور که در حال حاضر تنها بخش کوچکی از آنها زیر بار ترافیک حمل کالا قرار دارد، منجر شود.