AWD یا 4WD؟ کدام سیستم بهتر است؟

تفاوت سیستم تمام چرخ محرک (AWD) با سیستم چهار چرخ محرک (4WD) در چیست؟ کدام نوع بهتر است؟ برای دریافت پاسخ این سوالات، با ما همراه باشید.

پس از حضور ماموریت موفق آمیز در جنگ جهانی دوم، جیپ (Jeep) نظامی آن دوران، به لطف سیستم چهار چرخ خود در دهه‌ی ۵۰ و ۶۰ میلادی به پلتفرمی محبوب برای افراد اهل ماجراجویی در مناطق جنگلی و کوهستانی و خانواده‌های ساکن در مناطق خارج از شهر شد.

امروزه در بازار خودروهای آمریکا، تقریبا یک سوم آن‌ها، از سیستم تمام چرخ محرک یا چهار چرخ محرک به عنوان قابلیتی برای افزایش چسبندگی به سطح استفاده می‌کنند. بطور کلی، اکثر وانت پیکاپ‌ها و شاسی‌بلندهای بزرگ سیستم چهار چرخ محرک (4WD) را یا بصورت استاندارد و یا در قالب آپشن ارائه می‌دهند؛ از طرفی تمام کراس‌اور‌ها و شاسی‌بلندهای محور جلو و تعداد زیادی از خودروهای سواری و سدان محور جلو و محور عقب، می‌توانند به سیستم تمام چرخ محرک (AWD) مجهز شوند. مزیت‌های هر سیستم به عوامل زیادی چون نوع خودرو و نحوه‌ی استفاده از آن و البته فصول سال و جاده‌ها بستگی دارد. در ادامه هر سیستم را بطور جداگانه بررسی کرده و در پایان، به نکات منفی هر کدام اشاره می‌کنیم.

سیستم چهار چرخ محرک (4WD)

در دهه ۱۹۸۰ و پیش از آن، خودروهای مجهز به سیستم چهار چرخ محرک فقط در مدل‌های وانت و مدل‌های مرتبط با پیکاپ خلاصه می‌شد؛ این خودروها که معمولا «دو دیفرانسیل» خوانده می‌شدند و با نشان 4×4 فخر می‌فروختند، بیشتر توسط افراد اهل گشت و گذار در مناطق ناهموار یا ساکنین مناطق کوهستانی استفاده می‌شدند. قابلیت‌های آف‌رود و گذر از جاده‌های ناهموار این شاسی‌بلندها همیشه مورد توجه بود. اما در آن دوران، راننده باید از خودرو پیاده می‌شد و بصورت دستی با قفل کردن هاب‌های چرخ جلو، تمام توان موتور را به چهار چرخ می‌رساند. اما سیستم‌های چهار چرخ محرک امروزی بسیار پیشرفته‌تر هستند و انواع مختلف تنظیمات را به همراه دارند که البته قابلیت فعال/غیر فعال شدن در حین حرکت را نیز در اختیار قرار می‌دهند.

ساده‌ترین و ارزان‌ترین سیستم چهار چرخ محرک، به سیستم چهار چرخ محرک «یک جانبه» معروف است. در این سیستم، قدرت پیشرانه فقط به اکسل عقب منتقل می‌شود مگر زمانی که راننده دکمه‌ی مخصوصی را فشار دهد تا چرخ‌های جلو نیز وارد سیستم انتقال قدرت شوند. اکثر پیکاپ‌ها و شاسی‌بلندهای امروزی به سیستم چهار محرک کامل مجهز هستند؛ در این سیستم راننده قابلیت انتخاب بین حالت‌های محور عقب، چهار چرخ محرک و خودکار را دارد. در حالت خودکار، فقط در صورت تشخیص حسگرهای موجود در خودرو، چرخ‌های جلو هم نیرو می‌گیرند. نوع دیگر سیستم چهار چرخ محرک «دائمی» بوده که مانند حالت خودکار سیستم قبلی است، اما در همه‌ی شرایط تمام چرخ‌ها نیرو می‌گیرند و فقط نسبت توزیع این نیرو با توجه به شرایط موجود متفاوت است.

بطرو کلی، سیستم‌های چهار چرخ محرک به ویژگی «دنده سنگین» مجهز هستند؛ در این حالت حداکثر گشتاور در اختیار قرار می‌گیرد تا عبور از چاله‌های گلی و برفی یا شیب‌های تپه‌ها امکان پذیر شود. برای فعال کردن حالت دنده سنگین، راننده باید دکمه‌ یا اهرم مخصوصی را فعال کند؛ این حالت فقط برای استفاده در سرعت پایین و آن هم به مدت کوتاه طراحی شده است.

سیستم تمام چرخ محرک (AWD)

سیستم تمام چرخ محرک در بسیاری از خودروهای سواری و سدان، تقریبا تمام کراس‌اورها و شاسی‌بلندهای جاده‌ای، چندین شاسی‌بلند که بر پایه پیکاپ ساخته شده‌اند و یک مینی‌ون (تویوتا Sienna) وجود دارد. این سیستم مانند سیستم چهار چرخ دائمی است که برای حفظ چسبندگی لازم در جاده‌های بارانی یا برفی، نیروی کافی را به تمام چرخ‌ها منتقل می‌کند. این نوع خودروها برای کسانی که در مناطق دورافتاده و برفی زندگی می‌کنند و به دنبال یک خودروی توانا در شرایط سخت و البته قابلیت‌های سواری خوب یک خودروی محور عقب در جاده‌های صاف هستند، مناسب است.

برخی سیستم‌های تمام چرخ محرک، با استفاده از فناوری گشتاور برداری، هندلینگ خودرو را بهتر کرده و سرعت پیچیدن را افزایش می‌دهند. علاوه بر این، سیستم‌های تمام چرخ محرک، مشکلات همیشگی سیستم‌های محور جلو و محور عقب را برطرف می‌کنند. خودروهای محور عقب معمولا مستعد بیش فرمانی و انحراف بخش عقب خودرو هستند، از طرفی خودروهای محور جلو با مشکل انحراف فرمان ناشی از گشتاور دست و پنجه نرم می‌کنند.

در شرایط رانندگی نرمال، برخی سیستم‌های تمام چرخ محرک ۱۰۰ درصد قدرت را به چرخ‌های جلو می‌فرستند، اما بعضی سیستم‌ها، قدرت با بطور ۵۰-۵۰ بین محور عقب و جلو تقسیم می‌کنند. بیشتر خودروهای لوکس و اسپرت که به سیستم تمام چرخ محرک مجهز هستند، به‌منظور حفظ حس رانندگی اسپرت، قدرت بیشتری را به محور عقب می‌فرستند. برخلاف سیستم‌های چهار چرخ محرک، در سیستم‌های AWD خبری از دنده‌های سنگین نیست که همین مورد نشان دهنده‌ی عدم وجود قابلیت‌های آف‌رود در این نوع خودروها است.

برخی شاسی‌بلندها و کراس‌اورها به «سیستم مدیریت سطح جاده» مجهز هستند؛ در این نوع سیستم با تنظیم محرک بودن چهار چرخ و وجود حالت‌های مختلف رانندگی، حداکثر چسبندگی حاصل می‌شود. معمولا این نوع سیستم‌ها با تنظیمات رانندگی در شرایط نرمال، برفی، شنی و گلی از طریق دکمه‌ها و اهرم‌های موجود در کنسول مرکزی فعال می‌شوند.

محدودیت‌ها و نکات منفی

معمولا در صورت آپشن بودن سیستم تمام چرخ یا چهار چرخ محرک، باید انتظار افزایش قیمتی حدود ۲ هزار دلار را داشته باشیم، البته با توجه به بازار محل زندگی شما، شاید وجود این آپشن باعث فروش سریع‌تر خودرو هم شود. علاوه بر قیمت کلی، باتوجه به پیچیده بودن این سیستم، برای تعمیر و نگهداری خودرو باید مبلغ بیشتری هم پرداخت کنید. از طرفی با نصب این سیستم بر روی خودرو و افزایش وزن، مصرف سوخت نیر بیشتر خواهد شد. رانندگی در حالتی که به تمام چرخ‌ها نیرو وارد می‌شود، تعویض زودهنگام لاستیک‌ها را هم به دنبال دارد.

اگر بخواهیم منطقی نگاه کنیم، در صورتی که در مناطق صعب العبور یا برفی زندگی نمی‌کنید، دلیلی برای خرید خودروی تمام یا چهار چرخ محرک موجود ندارد. در مجموع، خودروهای محور عقب، به دلیل افزایش چسبندگی و جلوگیری از انحراف، منفعت بیشتری را از سیستم چهار چرخ محرک می‎برند. از سوی دیگر، با در نظر گرفتن شرایط برف کمتر در اکثر مناطق شهری و حاشیه‌ای، خودروهای سدان یا کراس‌اورهای محور جلو جوابگو خواهند بود.

باید در نظر بگیرید که نکات منفی یک خودرو در ارتباط با آب و هوا و شرایط مربوط به آن، به سادگی با تعویض تایرهای مناسب آن شرایط برطرف می‌شود. اگر خودروی اسپرت با تایرهای معمولی و تابستانی دارید، بهتر است در فصل زمستان حداقل تایرهای چهار فصل فصل را نصب کنید. اما اگر در مناطقی زندگی می‌کنید که در زمستان معمولا برف زیادی می‌بارد، حتما باید تایرهای مخصوص زمستانی داشته باشید. جالب است بدانید که بر اساس آزمایش‌های انجام شده، یک خودروی محور جلو با تایرهای زمستانی در برابر یک خودروی تمام چرخ محرک با قدرت مساوی و تایرهای چهار فصل، عملکرد بهتری را در برف خواهد داشت.

به هر حال باید یادآوری کنیم که مهم نیست خودروی شما به چه سیستمی مجهز است، در پایان این قوانین فیزیک است که پیروز می‌شود. در جاده‌های برفی یا بارانی، نیرو گرفتن تمام چرخ‌ها سرعت بیشتری به خودرو می‌دهد؛ شاید در جاده‌های یخی این سیستم کمی کمک کننده باشد، اما هندلینگ خودرو خیلی کم بهبود می‌یابد و البته این نوع سیستم‌ها تقریبا هیچ تاثیری بر فرآیند ترمز گرفتن نخواهند گذاشت.

حتی پرقدرت‌ترین خودروهای چهار چرخ محرک هم اگر بدون توجه به شرایط جاده رانندگی شوند، بدون شک منحرف خواهند شد.