راهکاری ساده برای تقویت سلامت مغز

 محققان دانشگاه ایالتی «کلرادو» در آزمایشی، وضعیت مغز افراد بالای ۶۰ سال را بررسی کردند تا ببینند آیا فعالیت بدنی تأثیر مثبتی بر توانایی مغز آن‌ها برای تازه‌کردن ماده سفید دارد یا خیر. ماده سفید مغز بافتی سفیدرنگ است که یکی از بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین بخش‌های مغز را در برمی‌گیرد و بخش‌هایی از مغز و نخاع را به رشته‌های عصبی متصل می‌کند. ماده سفید سالم منجر به داشتن حافظه بهتر، قدرت حل مسیٔله بهتر و افزایش توانایی‌های شناختی می‌شود.

دانشمندان در این مطالعه دریافتند که ۴۰ دقیقه پیاده‌روی، حداقل ۳ بار در هفته می‌تواند به تجدید و تازه شدن ماده سفید مغز کمک کند و انسانی مسن را از نظر شناختی در وضعیت بهتری قرار دهد. این مطالعه که در مجله «NeuroImage» به چاپ رسیده است، شامل ۲۴۷ شرکت‌کننده سالمند بود.

هریک از شرکت‌کنندگان بین ۶۰ تا ۸۰ سال سن داشتند. آن‌ها راست دست بودند و در هفته فعالیت بدنی متوسط داشتند. ازآن‌جاکه محققان می‌خواستند مطمئن شوند شرکت‌کنندگان به‌رغم فعالیت‌های محدود، هنوز سطح توانایی‌های شناختی‌شان مناسب است، آن‌ها را به ۳ گروه تقسیم کردند.

در گروه اول، شرکت‌کنندگان فعالیت‌های ورزشی کششی انجام می‌دادند. آن‌ها در برنامه ورزشی خود فعالیت‌هایی انجام می‌دادند که نیاز به جنب‌وجوش کمی داشت.

در گروه دوم، افراد ۳ بار در هفته و هربار ۴۰ دقیقه پیاده‌روی می‌کردند. در گروه آخر نیز، شرکت‌کنندگان ۳ بار در هفته تمرینات نرمش و رقص داشتند؛ به‌طوری‌که برنامه ورزشی آن‌ها شامل بیشترین فعالیت بدنی و ذهنی باشد.

پیش از شروع دوره و ۶ ماه پس از این فعالیت‌ها، از شرکت‌کنندگان اسکن مغزی گرفته شد تا سلامت و عملکرد ماده سفید مغز آن‌ها بررسی شود. بدیهی است افراد هر ۳ گروه از نظر بدنی در وضعیت بهتری قرار داشتند، اما وضعیت ماده سفید مغز افراد در گروه‌های مختلف متفاوت بود.

دانشمندان دریافتند افرادی که در گروه پیاده‌روی بودند، نسبت به سایرین بهترین وضعیت ماده سفید مغز را داشتند. همچنین عملکرد بهتری در آزمون حافظه و آزمون‌های شناختی ارایٔه دادند.

محققان بر این باورند که گروه رقص به‌خوبی گروه پیاده‌روی عمل نکردند؛ زیرا برخلاف گروه پیاده‌روی که منظم فعالیت می‌کردند، شرکت‌کنندگان گروه رقص زمان زیادی را در مکانی ثابت ایستاده بودند و فقط دستورالعمل‌های مربی را اجرا می‌کردند. به بیان دیگر، فعالیت بدنی آن‌ها کمتر از افرادی بود که در گروه پیاده‌روی شرکت داشتند.

نتایج گروه دیگر که فعالیت‌های کششی انجام می‌دادند، عجیب بود. در این گروه، مشخص شد ماده سفید مغز کوچک‌تر شده است. آن‌ها همچنین در برخی تست‌های روانشناختی عملکرد ضعیف‌تری نیز داشتند.

دکتر «آگنیسکا برزینسکا»، یکی از نویسندگان این مقاله، می‌گوید: «تاکنون تحقیقات زیادی پیرامون ماده سفید مغز انجام نشده است. بسیاری از دانشمندان بر این باورند که ماده سفید در مغز نقشی منفعل دارد و غیرفعال است. اما حالا می‌دانیم این ماده تأثیر بسزایی در عملکرد مغز دارد.»

درحالی‌که دانشمندان تا چند دهه پیش باور داشتند که مغز در دوران زندگی دچار تغییروتحول نمی‌شود. آن‌ها بر این باور بودند که پس از کودکی، مغز برای تطبیق با شرایط جدید دچار تغییر نمی‌شود و سلول‌های جدید تولید نمی‌کند. محققان قصد دارند در مطالعات بعدی این آزمایش را در افراد جوان نیز تکرار کنند و دریابند آیا پیاده‌روی در افراد جوان نیز سبب تازه شدن ماده سفید مغز می‌شود یا خیر.