2 نکته مهم در مورد ریزش قیمت ارز

بایستی توجه داشته باشیم که ریزش قیمت ارز در مدت اخیر، در شرایطی حادث شده که همچنان اصلی ترین دلیل اُفت ارزش پولی ملی کشورمان یعنی تضعیف بخش تولید و جذاب بودن بخش دلالی، درمان نشده است. در واقع، دردِ اصلی اقتصاد کشورمان که سقوط ارزش پولی ملی ایران را تا حد زیادی تحریک می کند، همچنان سرجای خود باقی است و برای آن علاجی صورت نگرفته است.

بازتاب– اسفندماه سال جاری را بایستی یک ماهِ پر افت و خیز برای بازار ارز ایران به حساب آورد. در این ماه، ابتدا شاهد اوج گیری قیمت دلار آمریکا به حدودا 61 هزار تومان بودیم اما چند روز پس از افزایش قیمت شدید ارز، به یکباره و البته با توجه به طرح برخی اخبار نظیر حصول توافق میان ایران و عربستان جهت عادی سازی روابط و طرح گمانه‌زنی‌های مختلف در مورد مساعد شدن مراودات مالی ایران با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و تسهیل روند تزریق درهم به بازار ارز کشورمان، شاهد ریزش شدید قیمت ها در بازار ارز بوده ایم.

از این منظر می توان گفت که در اسفندماه سال جاری عملا دو رویِ متفاوت بازار ارز را در کشورمان شاهد بودیم. با این حال، به نظر می رسد که در مورد ریزش اخیر قیمت ارز در کشورمان بایستی دو نکته اساسی و محوری را مد نظر داشته باشیم.

اولا، همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، یکی از اصلی ترین محرک های کاهش قیمت ارز در روزهای اخیر، سیگنال‌های تازه از تنش زدایی در روابط خارجی ایران و دستیابی تهران و ریاض به یک توافق با محوریت عادی سازی روابط دیپلماتیک آن ها بوده است. مساله ای که بدون تردید می تواند روند فعالیت ها و مراودات اقتصادی و ارزی ایران را با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس تسهیل کند و این موضوع آثار مثبتی را بر بازار ارز ایران نیز دارد. مساله ای که بار دیگر اهمیت غیرقابل انکار روابط خارجی ایران و تاثیر مراودات منطقه‌ای و بین المللی آن را بر اقتصاد کشورمان آشکار ساخته است.

شاید اساسا به همین دلیل نیز باشد که در شرایط فعلی زمزمه هایی دال بر ازسرگیری مذاکرات احیای برجام میان ایران و غرب و همچنین تلاش های پشت پرده جهت مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا نیز به گوش می رسد.

در این شرایط، به نظر می رسد که تیم سیاست خارجی دولت سیزدهم بیش از پیش به اهمیت حوزه سیاست خارجی در خط دهی به اقتصاد کشور پی برده و سعی در تعریف سیاست های جدید متناسب با این شرایط دارد. با این حال، نباید فراموش کنیم که در قضیه روابط ایران و عربستان، دو طرف در شرایط کنونی صرفا در مورد بازگشایی مراکز دیپلماتیک در خاک یکدیگر توافق کرده اند و این پایین ترین سطح ارتباط میان کشورها در عرصه بین المللی است.

جدای از این ها، باید توجه داشته باشیم که پیوندهای اقتصادی و امنیتی عربستان با جهان غرب و البته کشورهایی نظیر چین و روسیه به مراتب بیشتر و سودآور‌تر از ارتباطات احتمالی آن با ایران است و درست به همین دلیل، تهران چندان هم نباید روی دستاوردهای عادی سازی روابط با عربستان حساب ویژه باز کند. نباید فراموش کنیم که تنها یک روز قبل از حصول توافق عربستان با ایران جهت احیای روابط دیپلماتیک، سعودی ها شرط هایی را جهت عادی سازی روابط با اسرائیل نیز اعلام کردند.

جدای از اینکه تحولات اخیر اهمیت قابل توجه حوزه سیاست خارجی در تقویت شرایط اقتصاد داخلی کشورمان را گوشزد کرده اند، در عین حال، برخورد واقع بینانه با آن ها نیز یکی از الزامات جدی نظام حکمرانی کشورمان است که البته ناظران و تحلیلگران حوزه سیاست خارجی ایران در این رابطه هشدارهای لازم را داده و می دهند.

دوما، بایستی توجه داشته باشیم که ریزش قیمت ارز در مدت اخیر در اقتصاد ایران، در شرایطی حادث شده که همچنان اصلی ترین دلیل افت ارزش پولی ملی کشورمان یعنی تضعیف بخش تولید و جذاب بودن بخش دلالی، درمان نشده است. در واقع، درد اصلی اقتصاد کشورمان که سقوط ارزش پولی ملی ایران را تا حد زیادی تحریک می کند، همچنان سرجای خود باقی است و برای آن علاجی صورت نگرفته است. جدای از این ها، در زمینه اجرای اصلاحات اقتصادی موثر در کشورمان همچون اصلاح نظامی بانکی و حذف رانت و فساد و غیره نیز اقدامات موثری انجام نشده است.

همانطور که پیشتر نیز گفته شد، صرفا گشایش های تازه در روابط خارجی کشورمان که نسبت به دائمی بودن آن ها نیز تردید وجود دارند، تا حد زیادی ریزش قیمت ارز را تحریک کرده اند. باید بپذیریم که تا زمانی‌ که حکمرانی اقتصادی کشورمان به سمت علاج دردهای اصلی اقتصاد ایران حرکت نکند، وقوع چندباره جهش های ارزی امری کاملا عادی است و حتی در صورت تنش زدایی گسترده از روابط خارجی ایران و سرازیر شدن منابع مالی خارجی به اقتصاد ایران نیز، به دلیل مشکل عدم مولد بودنِ اقتصاد کشورمان، ایران همچنان با بحران سقوط ارزش پول ملی رو به رو خواهد بود.