چین چگونه به صحنه اعتراضات مردمی تبدیل شد؟

تبدیل شدن ماهیت اعتراضات اخیر مردم این کشور از سیاست کووید صفرِ به طرح مطالبات و درخواست های سیاسی -اجتماعی گسترده تر، حاکی از این واقعیت است که زیربنای شکل‌گیری اعتراضات در چین مدت هاست ایجاد شده و صرفا به یک جرقه نیاز داشته است.

بازتاب– به تازگی شهرهای مختلف چین صحنه اعتراضات کم سابقه عمومی به دلیل سیاست های سخت‌گیرانه دولت چین در اجرای سیاست “کووید صفر”(به صفر رساندن نرخ ابتلا و مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا) و اجرای قرنطینه و مقررات محدودکننده جهت مقابله با ویروس کرونا بوده است. معترضان به طور خاص بر این باورند که سخت گیری های گسترده دولت چین در این رابطه، تا حد زیادی مشکلات قابل توجهی را برای زندگی میلیون ها چینی ایجاد کرده و روند زندگی عادی در این کشور را مختل کرده است.

با این همه، نکته قابل تامل در رابطه با اعتراضات اخیر در چین این است که شاید نقطه آغاز آن ها، اعتراض مردم این کشور به مقررات شدید دولت چین در زمینه مقابله با ویروس کرونا باشد، با این حال، بر اساس آنچه منابع خبری مختلف اعلام کرده اند، اعتراضات مذکور در شماری از شهرهای مهم چین پس از افزایش شمار اعتراض کنندگان، معطوف به “شی جین پینگ” و تمدید دوره حضور وی در قدرت برای دوره سوم و البته فضای بسته سیاسی و رسانه ای و اجتماعی در این کشور شده است.

در واقع، اینطور به نظر می رسد که طیف هایی از مردم چین، سخت گیریهای گسترده دولت این کشور در اجرای سیاست کووید صفر و ایجاد موانع و محدودیت های فراوان برای مردم این کشور را صرفا پیش زمینه هایی جهت اعتراض به مسائل کلان تر و بزرگتر در کشورشان می بینند. مسائلی که سال هاست جامعه چین صحبت در مورد آن ها را به مثابه عبور از یک خط قرمز قلمداد کرده است.

در این شرایط، شماری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که پیگیری جدی سیاست کووید صفر از سوی دولت چین، تا حد زیادی تحت تاثیر تاکیدات شی جین پینگ و دستورکار او جهت برخورد قاطع با مسائل مختلف قرار دارد. از این منظر، صِرف اعتراض به سیاست مذکور در واقع نوعی اعتراض به شخص رئیس جمهور چین و دبیر کل حزب کمونیست این کشور یعنی شی جین پینگ است.

بلافاصله پس از شکل گیری برخی اعتراضات در چین، رسانه های غربی نیز به نحو گسترده ای به پوشش این مساله پرداختند و سعی در ارائه روایت‌ها و تحلیل های خاص خود از این موضوع داشته اند.

مساله ای که مخصوصا در بحبوحه تشدید تنش ها میان چین و جهان غرب، می تواند به مثابه بازگشایی جبهه‌ای جدید از اقدامات و رویه های تبلیغاتی کشورهای غربی علیه چین و به طور خاص رئیس جمهور این کشور شی جین پینگ ارزیابی شود. روندی که به ویژه در زمان اوج گیری جنگ اوکراین و تشدید تنش های چین با آمریکا در مساله تایوان، می توان حامل ابعاد و پیام های خاصی باشد و به نوعی اعتراضات چند سال گذشته در هنگ کنگ با تحریکات دولت های غربی علیه چین را یادآوری کند.

از چشم اندازی کلی اینطور به نظر می رسد که دولت چین نرمش چندانی را در مساله سیاست کووید صفر از خود نشان نخواهد داد و البته بر شدت موضع گیری هایش علیه دولت های غربی نیز می افزاید. این احتمال وجود دارد که روند اعتراضات در چین گسترش یابد و در ادامه شاهد شکل گیری معادلات جدید در این کشور باشیم با این حال آنچه مشخص است این  است که بعید به نظر می رسد روند اعتراضات جاری در چین به سیاست کووید صفرِ دولت این کشور، صرفا در حد یک موضوع ساده اجتماعی-سیاسی باقی بماند و به احتمال فراوان ماهیت و ابعاد گسترده تری را در ادامه راه به خود خواهد گرفت.

بایستی صبر کرد و دید که تدبیر دولت چین جهت مواجهه با این اعتراضات با توجه به تشدید تنش های این کشور با غرب در مورد موضوعات مختلف راهبردی چیست.