ضرورت مشاوره قبل از بارداری/سن مناسب بارداری

یک متخصص زنان، با تاکید بر مشاوره های قبل از بارداری، گفت: سن مناسب خانم ها برای اقدام به بارداری بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است.

چهاردهم تا بیست‌وهشتم بهمن ماه «هفتۀ ارتقاء آگاهی درباره بارداری» نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری افزایش آگاهی زوج‌ها از باید و نبایدهای دوران بارداری، ارتقاء سطح سلامت مادر و جنین و پیشگیری از خطرات احتمالی دوران بارداری است. اما مراقبت‌های بارداری محدود به دوران بارداری نیست، بلکه پیش از اقدام به بارداری لازم است که ارزیابی‌ها و غربالگری‌های لازم انجام شود تا خطر بروز مشکلات سلامت برای مادر و ناهنجاری‌های و اختلالات در جنین به حداقل برسد.

مژگان وهابی دستجری عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، با تاکید بر اهمیت ارزیابی سلامت پیش از تصمیم به بارداری، گفت: برخی از زوج‌ها پس از بارداری تازه به فکر پایش سلامت می‌افتند و این مسئله ممکن است موجب وقوع مخاطراتی برای مادر و جنین شود. ارزیابی‌ها و مراقبت‌ها باید پیش از اقدام به بارداری انجام شود و اگر زوجی تصمیم به بارداری و فرزندآوری می‌گیرند، باید پیش از اقدام مشاوره‌ها و اقدامات لازم را انجام دهند تا بتوانند یک بارداری سالم و کم‌خطر در پیش داشته باشند.

این متخصص زنان به عامل سن مادر به‌ عنوان یک عامل تعیین‌کننده در کیفیت بارداری و سلامت مادر و جنین اشاره کرد و توضیح داد: سن مناسب برای اقدام به بارداری در خانم‌ها بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. در سنین پایین‌تر خطراتی مانند پارگی زودرس کیسه آب و زایمان زودرس وجود دارد و پس از ۳۵ سالگی نیز هم احتمال بروز بیماری‌ها در خانم افزایش می‌یابد و هم احتمال بروز ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین بیشتر می‌شود.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، نخستین گام در ارزیابی‌های پیش از بارداری را مراجعه به متخصص زنان دانست و گفت: وقتی زوجی تصمیم می‌گیرند بچه‌دار شوند، خانم باید به متخصص زنان مراجعه کند تا وضعیت سلامتش به‌دقت ارزیابی شود. البته منظور این نیست که برای باردار شدن حتماً به سلامت کامل طبی نیاز است، بلکه منظور این است که پزشک باید از وضعیت خانم آگاه باشد تا بتواند مشکلات و خطرات احتمالی در بارداری را مدیریت کند. برای این کار لازم است که شرح حال دقیقی از خانم گرفته شود و در این شرح حال نکاتی مانند وضعیت سیکل‌های قاعدگی، سابقه بارداری‌ قبلی، سابقۀ سقط جنین و سابقۀ بارداری خارج رحمی بررسی شود. زیرا در صورت وجود هر یک از این عوامل، پزشک باید اقدامات و مراقبت‌های ویژه را در نظر بگیرد.

وهابی دستجردی، توجه به سوابق بیماری‌های خانم را به‌ عنوان یکی دیگر از ارکان مراقبت‌های قبل از اقدام به بارداری برشمرد و توضیح داد: اگر خانم سوابق بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون یا صرع را دارد، پزشک حتماً باید از آن مطلع باشد و متخصصان مربوط اجازه بارداری را به فرد بدهند تا بتوان خطرات احتمالی را کنترل کند. برای مثال، متابولیسم گلوکز در دوران بارداری دچار اختلال می‌شود و از این رو، لازم است مبتلایان به دیابت در دوران بارداری مراقبت‌های دارویی و تغذیه‌ای ویژه‌ای دریافت کنند. بنابراین، حتماً لازم است زیر نظر متخصص داخلی باشند.

وی افزود: خانم‌هایی که سابقه پرفشاری خون دارند نیز بیش از دیگر افراد در معرض خطر ابتلا به مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی قرار دارند و این دسته از افراد هم به مراقبت‌های ویژه نیاز دارند. یا خانم‌هایی که سابقه صرع دارند، حتماً باید طبق نظر متخصص مغز و اعصاب برای بارداری اقدام کنند. در واقع در صورت ابتلای خانم به بیماری‌های زمینه‌ای، متخصصان زنان باید در تعامل با دیگر متخصصان مرتبط مادر را پیش از اقدام به بارداری، پایش و مدیریت کنند.

این متخصص زنان، بر لزوم آگاهی پزشک از داروهای مصرفی و سوابق جراحی بیمار تأکید کرد و افزود: خانم‌هایی که قصد بارداری دارند حتماً باید در مراجعه اول فهرستی از داروهای مصرفی‌شان، حتی آنها که به نظر خودشان بی‌اهمیت است، به پزشک ارائه کنند. زیرا مصرف برخی از داروها در دوران بارداری با خطر بروز ناهنجاری در جنین همراه است و پیش از اقدام به بارداری باید طبق نظر متخصص مربوط، مصرف آن دارو قطع شود یا با داروی کم‌خطری جایگزین شود. همچنین، اگر خانم سابقۀ جراحی، به‌ویژه در ناحیه شکم یا لگن دارد، حتماً باید به پزشک بگوید و پزشک نیز باید در معاینه و ارزیابی‌های دیگر، وضعیت رحم و تخمدان‌ها را از نظر وجود هر نوع ناهنجاری و اختلال، مانند وجود دیواره در رحم یا وجود کیست در تخمدان‌ها بررسی کند.

به گزارش مهر ،عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، در ادامه اهمیت داشتن رژیم غذایی سالم و کافی و وزن متناسب را خاطرنشان کرد و گفت: شاخص ما برای ارزیابی وزن، BMI یا شاخص توده بدنی است که به راحتی با محاسبه نسبت وزن به قد به توان دو، اندازه‌گیری می‌شود. اگر شاخص توده بدنی خانم در محدوده ۲۰ تا ۲۵ باشد، نرمال محسوب می‌شود. اما اگر پایین‌تر و یا بالاتر از این محدوده باشد، باعث افزایش بروز برخی خطرات در دوران بارداری می‌شود. همچنین، خانم باید پیش از اقدام به بارداری از نظر رژیم غذایی بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که تغذیه او از کفایت و تنوع لازم برخوردار است و اگر دچار بی‌نظمی یا کمبود تغذیه‌ای بود، حتماً به متخصص تغذیه ارجاع داده شود تا پس از اصلاح رژیم‌ غذایی، برای بارداری اقدام کند.

وهابی دستجردی در پایان با اشاره به مضرات مصرف الکل و دخانیات برای سلامت مادر و جنین، یادآور شد: زوج‌هایی که قصد بارداری دارند، هم خانم و هم آقا باید از مصرف نوشیدنی‌های الکی و دخانیات بپرهیزند. زیرا، مصرف این مواد باعث کاهش کیفیت تخمک و اسپرم می‌شود و هم شانس بارداری را کاهش می‌دهد، هم باعث افزایش احتمال بروز ناهنجاری‌های جنینی می‌شود. استعمال دخانیات در دوران بارداری نیز با مخاطراتی همچون کاهش خون‌رسانی به جفت و احتمال زایمان زودرس همراه است. بنابراین، از چند ماه پیش از اقدام به بارداری زوج‌ها باید تلاش کنند با اصلاح سبک زندگی، شامل داشتن تغذیه مناسب و تحرک کافی و پرهیز از مصرف الکل و دخانیات سطح سلامت خود را ارتقاء دهند و حتماً پیش از اقدام به بارداری، زیر نظر متخصص زنان ارزیابی‌های لازم را انجام دهند.