تحقیر ناخودآگاه جمعی ایرانیان و اشغال سفارت‌های مختلف
گروه سیاسی بازتاب: در عرف و قواعد بین‌المللی سفارت و کنسولگری هر کشور جزئی از خاک آن کشور محسوب می‌شود و دولت میزبان وظیفه دارد در هر شرایطی از آن محافظت کرده و امنیت آن مکان را تأمین نماید.
اما گاهی مشاهده می‌شود که خشم توده‌های مردم از سیاست‌های برخی کشورها باعث شده است که عده‌ای به سفارت آن کشور حمله کرده و در برخی موارد از درودیوار آن هم بالا رفته و عده‌ای را اسیر و زخمی‌کرده و گاهی به قتل برسانند.
یکی از کشورهایی که درزمینهٔ اشغال سفارت سابقه طولانی داشته و در چندین مرتبه سفارت کشورهای مختلف را موردحمله قرار داده و آسیب‌های زیادی هم در این زمینه متحمل شده‌اند کشور و مردم ایران است. از حمله و اشغال سفارت روسیه در زمان فتحعلی شاه قاجار تا اشغال سفارت عربستان همیشه عده‌ای بوده‌اند که به دلایل بهانه‌های مختلف از در دیوار سفارت‌های مختلف بالا رفته‌اند و تبعات و حاشیه‌های زیادی را ایجاد کرده‌اند.
ریشه‌ها و علل اشغال سفارت‌ها را می‌توان از جنبه‌های گوناگون موردبررسی قرارداد. عواملی مانند خشم، سابقه تاریخی، تبلیغات رسانه‌ها، تلاش برای نزدیکی به قدرت و امثالهم در اشغال سفارت‌های نقش مهمی داشته‌اند.
در بررسی علل اشغال سفارت توسط ایرانیان علاوه بر عوامل اشاره‌شده باید ناخودآگاه جمعی تحقیرشده ایرانیان را موردتوجه قرارداد. در هر چهار مورد مهم اشغال سفارت توسط ایرانیان عامل «تحقیر ناخودآگاه جمعی و تاریخی«نقش پررنگی داشته است.
اشغال سفارت روسیه در ایران
در اولین مورد از این حملات که منجر به اشغال سفارت روسیه در عهد فتحعلی شاه قاجار شد نقش جنگ‌های ایران و روسیه و تحمل قراردادهایی مانند گلستان و ترکمانچای و جدایی بخش‌هایی از ایران توسط روس‌ها، بسیار پررنگ بوده است. مردم خشمگین تهران یک سال پس از تحمیل قرارداد ترکمانچای به بهانه نجات زنان مسلمان گرجی از چنگال دیپلمات‌های روس به سفارت این کشور حمله بردند و در عرض چند ساعت تمام سفارت را درنوردیده و علاوه بر گریبایدوف سفیر وقت روسیه تمام همراهان او (به‌جز یک نفر که او هم به‌شدت زخمی می‌شود) را قتل و عام کردند.
اشغال سفارت آمریکا در ایران
حمله به سفارت آمریکا در سیزده آبان سال پنجاه‌وهشت رخ داد. در این حادثه انقلابیون خشم انباشته‌شده خود از مواضع امریکا در قبال حکومت پهلوی را با حمله به سفارت این کشور و گروگان‌گیری تمام عوامل این سفارت کلید زدند. حمله به سفارت امریکا درواقع آزادسازی نیروی جمعی ضدآمریکایی بود که از جریان‌های انقلابی اعمم از چپ و مذهبی را در برگرفته بود و هیچ روش و توانی جز حمله به سفارت برای برون‌ریزی این خشم در خود نمی‌دید.
اشغال سفارت انگلیس در ایران
حمله به سفارت انگلیس در دوران ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد هم از منطق و دلیلی مشابه منطق حمله به سفارت روسیه و امریکا تغذیه می‌کرد. چهره انگلیس در نگاه ایرانیان همیشه تصویر دشمنی مکار بوده که به شیوه‌های مختلف به آزار و استعمار مبادرت کرده و از هیچ فرصتی برای ضربه زدن به ایران دریغ نکرده است. تندروی دولت احمدی‌نژاد در سیاست خارجی و تحریم‌های اقتصادی آن سال‌ها توسط غرب فرصت مناسب را برای عده‌ای فراهم کرد تا با حمله به سفارت این کشور خشم و تحقیر تاریخی فروخورده خود را بر سر سفارت این کشور فرود آورند.
اشغال سفارت عربستان سعودی در ایران
آخرین مورد اشغال سفارت در میان بخشی از جامعه ایران مربوط به حمله به سفارت عربستان بود.
ناخودآگاه جمعی ما ایرانیان نسبت به اعراب و به‌ویژه عربستان ناخودآگاهی تحقیرشده است که مدام با یادآوری خاطره فتح و اشغال ایران توسط اعراب در هزار و چهارصد سال پیش حسی شبیه تجاوز را منتقل می‌کند.
اتفاقات فرودگاه جده برای دو نوجوان ایرانی، حادثه منا و کشتار حجاج ایرانی آتش خشم و نفرت بخشی از جامعه ایرانی را دوباره شعله‌ور کرد و بر روی حس تحقیر تاریخی تلنبار شد… تا اینکه گردن زدن شیخ نمر نگون‌بخت بهانه‌ای شود تا عده‌ای از درودیوار سفارت بالا رفته و با آتش زدن و شکستن عکس پادشاه و شاهزاده عربستان برای لحظه‌ای هم که شده از بار این تحقیر تاریخی خلاص شده و به کیف درونی دست یابند.
یادداشت از فرهاد قنبری
