ساخت مدلی ساده برای بررسی باکتری «هلیکوباکترپایلوری» در معده

محققان موفق به ساخت یک مدل آزمایشگاهی ساده برای بررسی معده و اثر هلیکوباکترپایلوری بر روی آن شدند.

به گزارش مهر، هلیکوباکترپایلوری (Helicobacter pylori) گونه‌ای باکتری است که می‌تواند وارد بدن شود و دستگاه گوارش را آلوده سازد. با گذر زمان حضور این باکتری می‌تواند منجر به زخم معده یا دوازدهه (اثنی عشر)، ریفلاکس یا در موارد حاد، حتی منجر به سرطان شود. با توجه به تعدد مبتلایان و عوارض بیماری، بررسی و یافتن راه‌های مناسب جهت درمان این آلودگی الزامی است.

تاکنون برای بررسی اثر این باکتری بر سلول‌های معده انسان، از سلول‌های سرطانی استفاده می‌شد که نامیرا هستند و کشت آنان آسان است. اما نتایج حاصل از این سلول‌ها برای سلول‌های سالم چندان قابل تعمیم نیست.

به منظور ساخت مدل آزمایشگاهی مناسب و کم‌هزینه‌ای جهت مطالعه هلیکوباکترپایلوری، محققان پژوهشگاه رویان و انیستیتو پاستور ایران در صدد برآمدند تا در قالب پژوهشی نمونه‌های بافتی از نواحی بالایی، میانی و انتهایی معده داوطلبان بردارند و پس از اطمینان از عدم آلودگی به هلیکوباکترپایلوری روی سلول‌های فیبروبلاست انسانی یا در ظروف کشت پوشیده شده با کلاژن کشت دهند.

سپس این محققان ویژگی‌های سلول‌های گوارشی اولیه حاصل با روش‌های مختلف آزمایشگاهی را بررسی کردند و پس از آن، سلول‌ها به هلیکوباکترپایلوری آلوده شدند و مجددا ویژگی‌های آنان بررسی و با داده‌های حاصل از سلول‌های آلوده نشده مورد مقایسه قرار گرفت.

نتایج این پژوهش که در مجله بین‌المللی Helicobacter به چاپ رسیده است، نشان می‌دهد، ایجاد و بقای طولانی (بیش از یک سال) سلول‌های حاصل از نمونه‌های معده، به میزان زیادی به سلول‌های فیبروبلاستی که بر آن کشت می‌شوند به غنای محیط کشت بستگی دارد.

این سلول‌ها را می‌توان به دفعات پاساژ داد زیرا قابل انجماد و نگهداری هستند. سلول‌های حاصل، ویژگی سلول‌های دستگاه گوارش را به خوبی نشان می‌دهند و می‌توان سلول‌های اپیتلیالی، معده‌ای و سلول‌های پیش‌ساز گوارشی را درمیان آنها شناسایی کرد.

نتایج نشان داد پس از آلودگی به هلیکوباکترپایلوری شکل ظاهری سلول های تغییر کرد، کشیده و بلند شدند و درون آنان واکوئل‌های (ریز کیسه) متعددی شکل می گیرد. همچنین تولید عوامل التهابی (سایتوکین ها) و پپسینوژن در سلول‌های آلوده نسبت به سلول‌های سالم افزایش می یابد.

بر اساس نتایج این پژوهش، روشی ساده و کم‌هزینه برای ایجاد مدل معده پیشنهاد شد که علاوه بر بررسی اثر هلیکوباکترپایلوری در سایر پژوهش‌های مربوط به دستگاه گوارش نیز قابل استفاده هستند.

دکتر مرجان محمدی، دکتر حسین بهاروند، سمانه صابری و همکارانشان در پژوهشگاه رویان و انیستیتو پاستور ایران محققان این پژوهش بودند.