جایگزین خلف تلگرام، لاین یا واتس‌اپ؟
با وجود اینکه امروزه ده‌ها پیام‌رسان متفاوت، مشغول به ارائه‌ی خدمات به کاربران خود می‌باشند، پیدا کردن پیام‌رسانی که متناسب با نیازهای هر شخص باشد کاری دشوار به نظر می‌رسد. در این مقاله برخی از مهمترین ویژگی‌های سه پیام‌رسان محبوب تلگرام، واتس اپ و لاین را با یکدیگر مقایسه نموده‌ایم.
تلگرام: تلگرام محبوب‌ترین اپلیکیشن پیام‌رسانی در بین کاربران ایرانی می‌باشد که در سال ۲۰۱۳ توسط پاول دروف از مدیران شبکه اجتماعی VKontakte (VK) ایجاد گردید. تلگرام برای تمامی پلتفرم‌های موبایل موجود بوده و علاوه بر نسخه‌ی مخصوص ویندوز و مک، نسخه‌ی تحت وب آن نیز در اختیار کاربران قرار گرفته است. هم‌اکنون تعداد کاربران فعال ماهانه‌ی تلگرام بیش از ۱۰۰ میلیون نفر می‌باشد.
واتس اپ: واتس‌اپ یکی از قدیمی‌ترین اپلیکیشن‌های پیام‌رسانی می‌باشد که از سال ۲۰۰۹ شروع به کار کرده است. در سال ۲۰۱۴ فیسبوک، واتس اپ را با قیمت باورنکردنی ۱۹ میلیارد دلار خریداری نمود. واتس اپ در فوریه ۲۰۱۶ به رقم شگفت انگیز یک میلیارد کاربر رسید.
لاین: لاین اپلیکیشن پیام‌رسان مخصوص تلفن‌های هوشمند و رایانه‌های شخصی در سال ۲۰۱۱ در ژاپن راه‌اندازی شد و به سرعت به یکی از محبوب‌ترین پیام‌رسان‌های آسیا تبدیل شد. این اپلیکیشن یکی از قدیمی‌ترین و پرامکانات‌ترین اپلیکیشن‌های موبایل به حساب می‌آید که با ارائه‌ی امکاناتی همچون حساب‌های تایید شده، تایم‌لاین، بهره‌مندی از استیکرها و پشتیبانی از فارسی آن را به یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌ها در داخل کشور تبدیل کرده است. طبق آخرین آمار موجود تعداد کاربران فعال ماهانه‌ی لاین در سراسر جهان از ۲۰۰ میلیون نفر گذر کرده است.
در ادامه به مقایسه‌ی برخی از ویژگی‌های این سه پیام‌رسان خواهیم پرداخت:
تماس صوتی
در مقایسه با واتس اپ و تلگرام، لاین قدیمی‌ترین سرویس تماس صوتی را دارا می‌باشد. واتس اپ پس از تصاحب توسط فیسبوک کار بر روی راه‌اندازی تماس صوتی را شروع نمود و در مارس ۲۰۱۵ آن را راه‌اندازی کرد. تلگرام نیز با راه‌اندازی تماس صوتی در مارس ۲۰۱۷ به جرگه‌ی پیام‌رسانان با قابلیت تماس صوتی پیوست.
در طی آزمایشات صورت گرفته توسط متخصصین میانگین مصرف پهنای باند به ازای هر دقیقه مکالمه توسط هر یک از این سه پیام‌رسان محاسبه گردیده است. به ترتیب تلگرام با مصرف ۳۶۰ کیلوبایت بر ثانیه، لاین با مصرف ۳۷۴ کیلوبایت بر ثانیه و واتس‌اپ با مصرف ۷۴۰ کیلوبایت بر ثانیه کم‌مصرف‌ترین تا پرمصرف‌ترین تماس‌های صوتی را دارا می‌باشند. البته هر دو اپلیکیشن تلگرام و واتس اپ دارای گزینه‌ای برای کاهش مصرف دیتا در هنگام تماس‌های صوتی می‌باشند که می‌تواند چند ده کیلوبایتی از این اعداد کم نماید.
تماس صوتی در دو پیام‌رسان تلگرام و لاین از طریق نسخه‌ی دسکتاپ امکان پذیر می‌باشد در حالی که در پیام‌رسان واتس اپ این قابلیت وجود ندارد.
تماس تصویری
تماس تصویری نیز همانند تماس صوتی از امکاناتی بود که لاین زودتر از دیگر رقبا معرفی نمود. لاین در مارس ۲۰۱۶ تماس تصویری گروهی را نیز به پیام‌رسان خود افزود. امکان برقراری تماس ویدیویی گروهی تا ۲۰۰ نفر به صورت همزمان از ویژگی بسیار جالب در لاین می‌باشد. واتس اپ در نوامبر ۲۰۱۶ برای عقب نیافتادن از رقابت، تماس تصویری را به سرویس‌های خود اضافه نمود. این درحالی است که همچنان تلگرام بدون داشتن تماس تصویری به فعالیت خود ادامه می‌دهد. همانند تماس صوتی، تماس تصویری از طریق دسکتاپ تنها در لاین فعال می‌باشد.
امنیت
هر سه پیام‌رسان از پروتکل‌های امنیتی قوی برای رمزنگاری انتها به انتهای مکالمات استفاده می‌نمایند. پیام‌رسان تلگرام از پروتکل MTProto، پیام‌رسان لاین از پروتکل ECDH و پیام‌رسان واتس اپ از پروتکل SRTP برای رمزنگاری مکالمات استفاده می‌نماید. با این حال تفاوت‌هایی میان این سه وجود دارد. تلگرام به صورت پیش‌فرض گفتگوهای متنی و ارسال عکس، ویدیو و فایل را رمزنگاری نمی‌نماید. برای فعال‌سازی رمزنگاری می‌بایست از قابلیت Secret Chat استفاده نمود. تلگرام ارتباطات گروهی را نیز رمزنگاری نمی‌نماید. با این وجود تماس‌های صوتی در تلگرام به صورت پیش‌فرض رمزنگاری می‌گردند. تمامی گفتگوها و فایل‌های رد و بدل شده در تلگرام که از طریق Secret Chat صورت نپذیرفته باشند در سرورهای این پیام‌رسان برای همیشه ذخیره‌سازی می‌گردند. در مقابل لاین و واتس اپ به صورت پیش‌فرض تمامی مکالمات خصوصی و گروهی و تماس‌های صوتی و تصویری را به صورت انتها به انتها رمزنگاری می‌نماید. در نتیجه مکالمات و فایل‌های رد و بدل شده در لاین و واتس اپ تنها به صورت محلی بر روی دستگاه کاربر ذخیره شده و در سرورهای این پیام‌رسان‌ها ذخیره نمی‌شوند.
به علاوه، نسخه‌ی سمت کاربر پیام‌رسان تلگرام متن‌باز می‌باشد. متن‌باز بودن این پیام‌رسان باعث می‌شود تا توسعه‌دهندگان سوم شخص توانایی توسعه‌ی نسخه‌ی دلخواه از پیام‌رسان خود را داشته باشند. این موضوع می‌تواند مشکلات امنیتی جدی برای کاربران به وجود آورد به صورتی که توسعه‌دهندگان سوم شخص با وجود پروتکل‌های امنیتی استفاده شده می‌توانند به راحتی به تمامی اطلاعات کاربران دسترسی پیدا نمایند. در مقابل دو پیام‌رسان لاین و واتس اپ با توجه به متن بسته بودنشان از این مشکل عاری می‌باشند.
امکانات اجتماعی
هر سه پیام‌رسان از چت گروه پشتیبانی می‌نمایند. گروه‌ها در تلگرام تا ۵۰۰۰ عضو می‌توانند داشته باشند. در لاین محدودیت تعداد اعضای گروه ۵۰۰ عضو و در واتس اپ این عدد به ۲۵۶ عضو محدود می‌شود.
در سال ۲۰۱۲ شرکت لاین برای رقابت با فیسبوک بخش تایم‌لاین را به پیام‌رسان خود افزود. این بخش همانند News Feed فیسبوک امکانات یک شبکه‌ی اجتماعی را به کاربران می‌دهد. مطالب منتشر شده بر روی تایم‌لاین برای دوستان قابل مشاهده خواهد بود. کاربران می‌توانند این پست‌ها را لایک کرده، برای آن‌ها نظر ارسال نموده یا آن را در تایم لاین خودشان با دیگران به اشتراک بگذارند. علاوه بر تایم‌لاین، حساب‌های رسمی، حساب‌هایی می‌باشند که توسط صاحبان کسب و کارها یا افراد مشهور ساخته شده‌اند. این حساب‌ها توسط لاین تایید خواهند شد که باعث می‌شود کاربران به سادگی حساب‌های واقعی و ساختگی را از یکدیگر تشخیص دهند. همچنین بخشی مجزا برای معرفی تمامی حساب‌های تایید شده در لاین وجود دارد که بر اساس دسته‌بندی‌های مشخص این حساب‌ها تفکیک می‌شوند. لذا کاربران به سادگی می‌توانند حساب‌های دلخواه خود را پیدا نموده و دنبال نمایند. یکی از قابلیت‌های دیگر در حساب‌های رسمی لاین امکان چت مستقیم مدیر با کاربران می‌باشد که وجود خالی این ویژگی در پیام‌رسان تلگرام احساس می‌گردد.
در تلگرام کانالها برای ارسال همگانی پیام به دنبال کنندگان می‌باشد. کانالها می‌تواند عمومی و یا خصوصی باشند. دنبال‌کنندگان می‌توانند تمام تاریخچه کانال را مشاهده نمایند ولی قابلیت ارسال نظر یا بیان احساسات را نسبت به مطالب ندارند.
واتس اپ در هشتمین سالگرد تولد خود در فوریه ۲۰۱۷ با افزودن Status، اپلیکیشن خود اجتماعی‌تر نمود. Status همانند Story در اینستاگرام می‌باشد. کاربران می‌توانند عکس یا ویدیویی ۳۰ ثانیه‌ای را با دوستان خود به اشتراک بگذارند. عکس‌ها و ویدیوها پس از ۲۴ ساعت به صورت خودکار پاک خواهند گردید. همچنین قابلیت افزودن استیکر، متن یا نقاشی بر روی عکس‌ها و ویدیوها وجود دارد.
افزودن دوستان یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌های اجتماعی هر پیام‌رسان می‌باشد. افزودن دوستان در لاین از روش‌های متفاوتی مانند جستجوی ID، شماره تلفن، تکان دادن همزمان دو تلفن، QR کد، بلوتوث، ارسال صدای فراصوت و استفاده از لیست دفترچه تلفن امکان پذیر می‌باشد. افزودن دوستان در تلگرام تنها از طریق افزودن شماره به دفترچه تلفن امکان پذیر می‌باشد. همچنین کاربران می‌توانند برای خود ID تعریف نموده ولی دسترسی مستقیم به ID افراد امکان پذیر نمی‌باشد. به طور مشابه افزودن دوستان در واتس اپ تنها از طریق شماره تلفن می‌باشد با این تفاوت که ماهیتی با نام ID در واتس اپ وجود ندارد.
