جنگل‌های شمال؛ لقمه‌ای چرب برای مافیای چوب

‌در سال‌های اخیر قاچاقچیان چوب در عرصه‌های جنگلی جولان دادند و حال سوال اینجاست که آیا همه قاچاقچیان به صورت خرده پا و از سر فقر یا بیکاری دست به این کار زدند یا در برخی موارد قاچاق چوب‌های جنگلی به صورت سازمان یافته شکل می‌گیرد؟ آیا مافیای چوب در ایران هنوز دستانش رو نشده است؟ دستانی که به خون طبیعت آغشته شده… آیا طبیعت انتقام خود را از آن‌ها می‌گیرد؟

‌به گزارش ایسنا، “رنگ رخساره خبر می‌دهد از سر درون”، امروزه ظاهر جنگل‌های شمال کشور خود گویای این مطلب است که در دلش چه غوغایی برپاست. آشوبی که خبر از ویرانی می‌دهد. صدای اره موتوری سکوت زیبای جنگل را در هم می‌شکند.

قلب کوچک گنجشک‌ها دیگر تحمل این همه بی رحمی در حق طبیعت را ندارد. خرگوش‌های جنگل سال‌هاست که خواب راحت ندارند اما برخی مسئولان هنوز از خواب خرگوشی بیدار نشدند و یا هنوز عمق فاجعه را درک نکردند و یا می‌دانند و خود را به خواب زدند.

همراه با هر درختی که قطع می‌شود آشیانه بسیاری از پرندگان و خزندگان و حشرات ویران می شود و سقوط هر اصله درخت کاهش اکسیژن، آب و خاک و بهم خوردن چرخه طبیعت را در پی دارد.

این روزها صدای تپش‌های قلب جنگل کندتر شده و نفس‌های جنگل به شماره افتاده است. هر روز از گوشه و کنار جنگل‌های مازندران، گیلان و گلستان خبر کشف چندین تن چوب‌های قاچاق به گوش می‌رسد و هر تکه چوبی که از جنگل خارج می‌شود، گویی پاره‌ای از قلب مادر طبیعت را با خود به یغما می‌برند.

تیشه به ریشه درخت که زده شد بهانه‌ها قطار می‌شود برای عذر تقصیر … علاوه بر قاچاق چوب که به صورت غیرقانونی صورت می‌گیرد، در طی چند دهه اخیر به دلیل احداث سد، آبگیری سد، جاده سازی، خط انتقال گاز، ساخت رستوران و تفریحگاه در پارک‌های جنگلی، تغییر کاربری اراضی و بسیاری موارد دیگر در لوای قانون به راحتی درختان ارزشمند جنگل‌های هیرکانی را قطع کردند و این گونه جنگل‌های شمال کشور را به فرطه نابودی کشاندند.

جنگل‌های شمال ایران در طی 50 سال اخیر از بیرون و درون شدیدا مورد تجاوز قرار گرفتند، به گونه‌ای که در طی 50 سال گذشته یک میلیون و 400 هزار هکتار از جنگل‌های شمال کشور از بین رفت و اکنون فقط یک میلیون و 800 هزار هکتار از این جنگل‌های ارزشمند باقی مانده است و از سوی دیگر این جنگل ها از درون اوضاع خوبی ندارند، چراکه بسیاری از گونه‌های درختی ارزشمند جنگل‌های هیرکانی گاهی به صورت ظاهرا قانونی و گاهی توسط قاچاقچیان قطع شدند و اکنون می توان با گرفتن تصاویر هوایی از جنگل و مقایسه آن با 50 سال گذشته متوجه شد که تاج پوشش جنگل ها بسیار کاهش پیدا کرده و این موضوع بیانگر کاهش تعداد درختان در هر هکتار است.

قاچاقچیان شبانه به دل جنگل شبیخون می زنند و دل جنگل از بی رحمی انسان‌ها خون است و افسوس که قاچاقچیان چوب نمی‌دانند که اگر امروز برای سودجویی‌های شخصی خود جیب‌هایشان پر از پول شده است در فرداهای نه چندان دور؛ دود این سودجویی به چشم فرزندان آن‌ها می‌رود و طبیعت انتقامی سخت از انسان‌ها می‌گیرد اما آن زمان دیگر تر و خشک با هم می‌سوزند. بیابانی شدن خطه سرسبز شمال کشور و وقوع سیل های ویرانگر از عواقب قطع بی رویه درختان و کاهش عرصه‌های جنگلی است.

برخی مسئولان، کارشناسان جنگل و مردم به عنوان منابع آگاه اذعان دارند که قاچاق چوب در جنگل‌های مازندران به صورت سازمان یافته صورت می‌گیرد و قاچاقچیان خرده پا که معمولا توسط قانون دستگیر می‌شوند و اکثر مردم آن ها را به عنوان قاچاقچی چوب می‌شناسند توسط فرد یا افرادی هدایت و سرکردگی می‌شوند که این افراد شاید در طی سال‌ها شناسایی و دستگیر نشده باشند.

از طرفی مشاهده می‌شود که بسیاری از گونه‌های درختی ممنوع القطع در واحدهای تولیدی و صنایع چوبی کشور برای ساخت مبلمان و دیگر وسایل چوبی مورد استفاده قرار می‌گیرند که بیانگر ارتباط برخی از واحدهای تولیدی با قاچاقچیان چوب‌های جنگلی است و پیگیری جدی این موضوع باید بیشتر مورد توجه مسئولان قرار گیرد و از همین میزان جنگل‌های شمال کشور که امروز باقی مانده است بیشتر حفاظت شود تا نسل آینده در کویر مازندران متولد نشوند و سراب جنگل نبینند.

‌قطع بیش از 10 میلیون مترمکعب درختان جنگل‌های غرب مازندران خارج از طرح‌های جنگلداری

سید وجیه‌الله موسوی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه نوشهر در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: پروانه قطع های صادره درختان جنگلی داخل طرح حوزه اداره کل منابع طبیعی نوشهر در غرب استان از سال 85 تا 95 طی 11 سال در مجموع بالغ بر یک میلیون و 424 هزار و 761 مترمکعب بوده است و همچنین پروانه قطع‌های صادره خارج از طرح‌های جنگلداری از سال 90 تا 96 طی 7 سال در مجموع بالغ بر 10 میلیون و 807 هزار و 51 مترمکعب بوده است.

‌برداشت بیش از سه میلیون مترمکعب درختان جنگل‌های شرق و مرکز مازندران در قالب طرح‌های جنگلداری

سید محسن موسوی تاکامی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: حجم پروانه برداشت صادر شده برای قطع درختان جنگلی داخل طرح حوزه اداره کل منابع طبیعی ساری در طی 10 سال اخیر از 1386 تا 1395 بالغ بر 3 میلیون و 615 هزار و 738 مترمکعب بوده است.

دکتر مجید لطفعلیان عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: تنفس جنگل در واقع طرح نیست، چراکه طرح به مجموعه برنامه‌هایی گفته می‌شود که طی زمانی مشخص برای منطقه‌ای نوشته می‌شود و در یک مرجع به تصویب می‌رسد مانند طرح جنگل داری اما تنفس جنگل برنامه ریزی دقیقی که تمام زوایای آن روی کاغذ نوشته شده باشد؛ ندارد و به همین دلیل بهتر است که از آن به عنوان طرح ذکر نشود.

‌اجرای تنفس جنگل قطعا تشدید کننده قاچاق چوب‌های جنگلی است

وی افزود: اجرای تنفس جنگل قطعا تشدید کننده قاچاق چوب‌های جنگلی است چراکه تبعات توقف بهره برداری چوب در طرح‌های جنگل داری را نسنجیده و برای آن چاره‌جویی نکردند و فقط گفتند به عنوان راهکار جایگزین باید با واردات چوب نیاز داخلی را تامین کرد اما با توجه به مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد این راهکار برای مدت طولانی امکان پذیر نیست و در نتیجه کمبود چوب در بازار موجب تشدید قاچاق چوب می‌شود که در طی یک سال اخیر شاهد انتشار اخبار متعدد از کشفیات قاچاق چوب در شمال کشور بودیم و قطعا وضعیت بدتری در پیش رو است، چراکه تا کنون ذخیره چوب در انبارهای شرکت‌های مجری طرح بهره‌برداری وجود داشت اما این ذخیره رو به پایان است، به همین دلیل نیاز چوبی کشور بیشتر می‌شود و قاچاقچیان و فروشنده‌های چوب از این موضوع کاملا مطلع هستند و قطعا قاچاق چوب در 6 ماهه دوم سال جاری تشدید می‌شود.

‌برای جلوگیری از قاچاق سازمان یافته چوب؛ نظارت سازمان جنگل ها کافی نیست

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: قاچاق چوب به صورت سازمان یافته و غیرسازمان یافته صورت می‌گیرد که در غیرسازمان یافته با افراد خرده پا و در سازمان یافته با افراد حرفه‌ای به عنوان سرکرده و هدایتگر چند نفر مواجه هستیم و برای جلوگیری از قاچاق سازمان یافته چوب؛ نظارت سازمان جنگل‌ها به تنهایی کافی نیست. هرچند سازمان جنگل‌ها چهار لایه نظارتی دارد اما به دلیل درون سازمانی بودن آن بی فایده است و باید حتما نظارت برون سازمانی وجود داشته باشد.

لطفعلیان گفت: کارکنان یک سازمان حاضر نیستند حرمت سازمان خود را زیر سوال ببرند و اگر همکار آن‌ها در سازمان تخلفی انجام دهد ناظر درون سازمانی حاضر نیست این تخلف را علنی کند و در نهایت شاید بزرگ ترین اقدام مثبتی که انجام دهد این باشد که جلوی ادامه این تخلف را بگیرد اما علنی نمی‌کند تا آبروی سازمان خود را حفظ کند و این مخفی کاری کردن‌ها موجب تداوم قاچاق چوب می‌شود، به همین دلیل به نظارت برون سازمانی نیاز دارد.

‌احتمال تخلف در نظارت درون سازمانی بالا است

این عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی ساری اظهار کرد: برخی تخلف‌های درون سازمانی به صورت همکاری با متخلف، چشم پوشی و یا قصور در کار است و زمانی که یک فرد در سازمان جنگل‌ها می‌بیند که اگر تخلفی انجام دهد ناظران سازمان مجازات سنگینی برای وی در نظر نگرفتند و رسوایی در پی ندارد، احتمال تخلف درون سازمانی بالا می‌رود و به همین دلیل سازمان بازرسی و سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه‌های نظارتی باید تمام کارکردها و سازوکارهای بهره‌برداری چوب‌های جنگلی را نظارت و بررسی کنند.

وی با بیان اینکه اگر به شکل علمی جنگل داری صورت نگیرد جنگل‌ها از بین می‌روند و هر روز به عرصه‌های جنگلی و درختان تهاجم و دست درازی می‌شود، افزود: برای جلوگیری از قاچاق چوب باید افزایش جمعیت متوقف شود و جمعیت کشور را کنترل کنند. در گذشته منابع طبیعی در منطقه مریوان و بانه توسط مردم فقیر تخریب می‌شد اما در سال‌های اخیر توسط مردم ثروتمند تخریب می‌شود چراکه آن‌ها ویلا می‌خواهند. به طور کلی زمانی که جمعیت انسانی زیاد شود دست اندازی به منابع طبیعی زیاد می‌شود. فقیر و ثروتمند هر کدام به یک نحوی به منابع طبیعی دست اندازی و آن را تخریب می‌کنند.

‌ایجاد اشتغال سازنده راهکاری برای جلوگیری از قاچاق چوب

لطفعلیان گفت: یکی دیگر از راهکارهای جلوگیری از قاچاق چوب؛ ایجاد اشتغال سازنده است. اگر اشتغال سازنده ایجاد نشود، افراد بیکار به سراغ انجام کارهای مخرب می‌روند و از سوی دیگر اگر نیاز چوبی بازار تامین نشود تقاضای بالای بازار موجب قاچاق چوب می‌شود و علم جنگل داری به این دلیل به وجود آمد که اولا مناطق جنگلی را حفاظت فیزیکی کند، دوم‌ به صورت علمی برداشت و نیاز بازار را تامین کند و سوما مردم را به کار گیرد و اشتغال مولد ایجاد کند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در طرح‌های جنگل‌داری از چوب‌های درختان جنگلی بهره‌برداری می‌شود، به این دلیل که چوب بازار را تامین کنند و از سوی دیگر جنگل این توان را دارد که مانند درختی به شما میوه دهد. در اجرای تنفس جنگل دقیقا خلاف منطق جنگل داری که در تمام دنیا رایج است عمل کردند و در نتیجه طرح‌های جنگل داری شکست می‌خورد و همان افرادی که روزی آنها را به عنوان قرقبان استخدام کرده بودند، اکنون به قاچاقچی تبدیل می‌شوند و حتی اگر پس از 10 سال آن فرد را دوباره به عنوان قرقبان استخدام کنند، از آنجایی که مزه قاچاق را چشیده و بارها تمرین کرده قطعا به راحتی به مسیر درست اول باز نمی‌گردد و دیگر کارمند سالمی نمی‌شود.

‌بهترین برنامه برای حفاظت از جنگل‌های کشور؛ طرح‌های جنگل داری بود که متاسفانه متوقف شد

وی افزود: بهترین برنامه در طی چند دهه اخیر برای حفظ و حراست جنگل‌های کشور؛ طرح‌های جنگل داری 10 ساله بودند که البته این طرح‌ها نیز ایراداتی داشتند و همیشه معتقد بودم که باید سازمان جنگل‌ها ایرادات طرح‌های جنگل داری را اصلاح کند اما این کار را انجام نداد تا اینکه سال گذشته به یکباره طرح‌های جنگل داری را به کلی متوقف کرد.

این عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی ساری اظهار کرد: یک طرح جنگل داری باید به مدیریت پایدار جنگل که سه وجه اساسی شامل اکولوژیک، اجتماعی و اقتصادی است؛ توجه کند و اگر هر کدام از این جوانب دیده نشود عملکرد بی نتیجه است.

لطفعلیان عنوان کرد: یکی از راه‌های تامین نیاز چوبی کشور زراعت چوب است اما برای زراعت چوب باید یک منطقه از لحاظ اکولوژیکی ارزیابی شود که آیا کاشتن صنوبر در آن منطقه جنگلی از نظر اکولوژیست‌ها مورد تایید است؟ اگر تایید شد به سراغ جنبه دیگر می‌رویم، آیا کارکرد سنوبر در این منطقه اقتصادی است و اگر بود آیا اگر امروز به نفع منطقه است در آینده نیز تبعات منفی به بار نمی‌آورد؟ مشکل تملک اراضی توسط مردم به وجود نمی‌آید؟ اراضی مرتعی قابلیت زراعت چوب ندارد، اگر ظرفیت جنگل شدن را داشتند پس چرا تاکنون مرتع ماندند؟ از آنجایی که میزان بارندگی در آن نقطه ناکافی بوده توان رویش درخت نداشت پس پتانسیل زراعت چوب را ندارد و فقط اراضی که تغییر کاربری پیدا کردند و در گذشته عرصه جنگلی بودند توانایی و پتانسیل زراعت چوب را دارند که باید به مسئله تملک اراضی توسط مردم توجه شود.

این استاد دانشگاه افزود: مجری‌های بزرگ طرح‌های جنگل داری از کارشناسان جنگل بهره می‌بردند اما مجری‌های کوچک به ویژه شرکت‌های تعاونی در این زمینه ضعف‌هایی داشتند. اگر همه مجری‌های طرح‌های جنگل‌داری از افراد متخصص و کارشناسان تحصیلکرده در حوزه جنگل استفاده می‌کردند شاید جنگل‌های شمال کشور کمتر مورد تعرض و آسیب قرار می‌گرفت اما در حقیقت عامل کنترل کننده یعنی ناظران سازمان جنگل‌ها مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند.

‌کشف حدود دو هزار مترمکعب چوب قاچاق طی 10 سال گذشته در جنگل‌های مازندران

علی پیرفلک رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مازندران در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: در 4 سال دولت دهم بالغ بر 231 متر مکعب و در 4 سال دولت یازدهم بالغ بر 950 مترمکعب چوب قاچاق کشف شده است که ارزش کل فرآورده‌های چوبی قاچاق کشف شده از جنگل‌های مازندران در 4 سال دولت یازدهم بالغ بر یک میلیارد و 973 میلیون تومان بوده است.

وی با بیان اینکه در سال 1396 حدود 700 مترمکعب چوب به ارزش 322 میلیون تومان از سطح جنگل‌های مازندران از قاچاقچیان کشف و ضبط شد، افزود: سال گذشته یک هزار و 527 کیلوگرم هیزم و حدود 16 هزار کیلو ذغال غیرقانونی از قاچاقچیان کشف و 230 دستگاه خودرو و 383 نفر دستگیر شدند و برای 611 نفر پرونده تشکیل شده است.

‌دستگیری بیش از 600 قاچاقچی چوب جنگل های مازندران در سال 96

پیرفلک خاطرنشان کرد: در میان 611 نفر که در رابطه با قاچاق چوب جنگل های مازندران در سال 96 برای آن ها پرونده تشکیل شد عوامل خرده پا که برخی برای نخستین بار و همچنین افرادی برای چندمین بار به دلیل قاچاق چوب دستگیر شدند و حتی فردی بیش از 8 بار به دلیل قاچاق چوب دستگیر شده بود و هر بار جریمه و مجازات می شد اما متاسفانه باز هم به جرم خود ادامه می‌داد که البته طبق قانون میزان جریمه و مجازات بستگی به تعداد دفعات تکرار جرم دارد و هر بار جرایم افزایش پیدا می‌کند و حتی به 10 برابر جریمه قابل افزایش است.

‌بیش از 50 درصد کشفیات چوب قاچاق در حوزه جنگلی است

رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مازندران گفت: بیش از 50 درصد کشفیات چوب قاچاق در حوزه جنگلی صورت می‌گیرد و مابقی در محورهای مواصلاتی و محل اخفا و نگهداری چوب و یا واحدهای چوب بری کشف و ضبط می‌شوند.

پیرفلک اظهار کرد: استان مازندران بر روی نوار سبز جنگل‌های ارزشمند هیرکانی قرار گرفته است. قاچاقچیان برای اینکه بتوانند به منافع خود دست یابند، انوع روش‌ها شامل حمل چوب با استفاده از وسایل نقلیه غیرباربری، مسافری، جاسازی در سایر وسایل مانند لوازم منزل یا در صندوق عقب ماشین‌ها، در میان بار وسایل کشاورزی مثل تیلر و تراکتور، قطع درختان در مناطقی که امکان کنترل از طریق دوربین و یا جاده‌های مواصلاتی نباشد و استفاده از کوره راه‌ها را امتحان کردند، البته نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی با تمام توان تلاش می‌کنند که از فعالیت غیرقانونی قاچاقچیان چوب جلوگیری کنند اما به دلیل گستردگی عرصه‌های جنگلی، کمبود نیروی انسانی حفاظتی و کمبود تجهیزات ناوگان یگان حفاظت منابع طبیعی؛ کنترل و حفاظت تمام عرصه جنگل دشوار است.

وی با اشاره به اینکه قاچاق چوب‌های جنگلی در طی 10 سال گذشته روند افزایشی داشته است، افزود: میان مراحل رشد، تکثیر، احیا و بازسازی درختان جنگلی نسبت به میزان بهره برداری؛ توازن و تعادل مناسبی برقرار نبود و باید به جنگل‌ها فرصت داده می‌شد تا توسعه، تکثیر و تولید از بهره برداری پیشی بگیرد تا زمانی که به استاندارد مشخصی دست یابد و سپس طرح‌های بهره‌برداری از جنگل دوباره آغاز شود، به همین دلیل با توجه به بررسی‌های دقیق کارشناسی که انجام شد تشخیص اینگونه بود که طرح تنفس جنگل به صلاح جنگل های شمال است که اجرا شود.

‌با خاتمه یافتن طرح‌های جنگلداری؛ قاچاقچیان چوب جسارت بیشتری پیدا کردند

رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مازندران گفت: از سال گذشته که طرح تنفس جنگل برای حفظ جنگل‌های شمال کشور اجرا شد و فعالیت شرکت‌های بهره بردار که در حفاظت و نگهبانی از عرصه‌های جنگلی کمک خوبی برای یگان‌های حفاظت منابع طبیعی بودند؛ خاتمه یافت، قاچاقچیان چوب جسارت بیشتری برای حضور در جنگل ها پیدا کردند، به همین دلیل از نیمه دوم سال 96 تا کنون اقدامات حفاظتی را تشدید کردیم و طرح پایش تصویری مناطق حفاظت شده جنگل در دستور کار قرار گرفت و در حال اجرا است.

پیرفلک خاطرنشان کرد: تلاش می‌کنیم تا از ظرفیت رسانه‌های مختلف دیداری، شنیداری، نوشتاری و صداوسیما و همچنین از انجمن‌های مردم نهاد حامی محیط زیست برای فرهنگ سازی و خیزش مردمی صیانت از جنگل استفاده کنیم چراکه همه مردم، گروه‌ها و جریان‌های دولتی و غیردولتی و به ویژه گروه‌های مردمی باید خود را در حفاظت از جنگل مسئول و سهیم بدانند.

وی با بیان اینکه از نیمه دوم سال گذشته بازرسی از واحدهای چوب بری استان و واحدهایی که چوب به عنوان مواد اولیه مورد استفاده آن ها بود را آغاز کردیم و در دستور کار قرار دادیم، افزود: با اداره منابع طبیعی و سرجنگلداری‌ها هماهنگ کردیم که حواله‌های حمل و انتقال چوب و محموله‌های چوب بابت صدور حواله‌های قبلی شامل چوب‌های خشک و شکسته و رها شده حتما باید با سربرگ‌های رسمی و مهر برجسته باشد و همچنین چکش خوری و مهر برجسته در انتهای چوب و شماره گذاری رنگی باید صورت گیرد و راننده‌ها حتما باید بارنامه مورد تایید سازمان یگان حفاظت منابع طبیعی را در اختیار داشته باشند. واحدهای مصرف کننده چوب نیز اگر به صورت غیرقانونی و از افراد دلال و قاچاقچی چوب مورد نیاز خود را تهیه کنند مورد تعقیب و پیگیری حقوقی و قضایی قرار می گیرند و در سال جاری این اقدام را با جدیت بیشتری انجام می‌دهیم.

‌جریمه نقدی و مجازات تعیین شده برای قاچاقچیان چوب؛ بازدارنگی خود را از دست داده است

رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مازندران عنوان کرد: متاسفانه میزان جریمه‌هایی که در برخورد با قاچاقچیان چوب‌های جنگلی محاسبه می‌شود بر اساس نرخ دولتی چوب است و بر مبنای نرخ آزاد قیمت چوب در بازار نیست و با توجه به اینکه این نرخ ها بازدارندگی خود را از دست داده است. از قوه قضائیه و سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز کشور درخواست کردیم که در قیمت گذاری چوب‌های بدست آمده از قاچاقچیان تجدید نظر صورت گیرد، چراکه جریمه‌های اندک فرصت خوبی را برای قاچاقچیان فراهم می‌کند و قطعا مجازات باید بازدارنده باشد.

پیرفلک با بیان اینکه اکثر افرادی که دستگیر می‌شوند قاچاقچیان جزء و خرده پا هستند و گردانندگان اصلی جریان قاچاق چوب حتی ممکن است در استان مازندران حضور نداشته نباشند، یادآور شد: اکثر کسانی که در قاچاق چوب با آن‌ها مواجه هستیم، عوامل خرده پا هستند که سرکرده های قاچاق به عنوان عوامل کار برای رسیدن به مقاصد خود از آنها استفاده می‌کنند که ممکن است این افراد خرده پا یک فرد روستایی باشند که از سر نیاز خود یا فردی بیکار به دلیل نداشتن شغل به این کار روی آوردند و یا اینکه سواد و فرهنگ آن را ندارد که چه آسیبی به منابع طبیعی می زنند. به همین دلیل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مازندران برای سال 97 برنامه ریزی کرده است که حتما ریشه‌های جریان قاچاق چوب به شکل سازمان یافته و حرفه‌ای را در استان مازندران پیدا کند و مورد هدف و ضربه خود قرار دهد.

وی افزود: عوامل خرده پای قاچاق چوب و دلال‌ها و واسطه‌های فروش چوب‌های قاچاق تا به یک جریان بزرگ متصل نباشند، انگیزه‌ای برای فعالیت ندارند، به همین دلیل باید زمینه‌های تقاضا برای خرید چوب قاچاق را با اقدامات پیشگیرانه و عملیات‌های اطلاعاتی و نفوذ در جریان‌های قاچاق در جامعه از بین ببریم.

‌لزوم گسترش زراعت چوب در مازندران

رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مازندران با تاکید بر لزوم گسترش زراعت چوب در استان، گفت: اراضی شیب دار که قابلیت کشت دیم را ندارد و یا زمین‌های با قطعات کوچک که کشت اقلام کشاورزی در آن توجیه اقتصادی ندارد باید کشاورزان را تشویق کرد تا با استفاده از نهال‌های اصلاح شده و سریع الرشد به زراعت چوب بپردازند که خوشبختانه این کار در شرق مازندران آغاز شده و نتایج خوبی داشته است و امیدواریم زراعت چوب بتواند مواد اولیه موردنیاز برای واحدهای تولیدی چوبی را تامین کند و جایگزین خوبی برای بهره برداری از چوب‌های جنگلی شود.

وی افزود: برخی صنایع تولید فرآورده‌های چوبی نیاز مصرفی خود را از دلال ها و واسطه‌هایی که با قاچاقچیان چوب در ارتباط هستند تامین می کنند. پس از اجرای طرح تنفس جنگل در طی یک سال اخیر بخش عمده چوب مورد نیاز صنایع چوبی استان مازندران را استان‌های غرب کشور تامین می کنند که افرادی در استان‌های کرمانشاه، کردستان، ایلام و آذربایجان در زمین های شخصی خود اقدام به کاشت درخت و زراعت چوب کردند.

پیرفلک خاطرنشان کرد: زراعت چوب در مازندران، واردات چوب از کشورهای حاشیه دریای خزر مانند روسیه، کاهش تعرفه واردات چوب که تقریبا به صفر رسیده است از جمله راهکارهای تامین نیاز چوبی کشور در زمان اجرای طرح تنفس جنگل است که البته در حال حاضر واردات چوب در بندر امیرآباد و بندر نوشهر صورت می گیرد.

‌بهره‌برداری از جنگل‌های استان با نظارت سازمان منابع طبیعی

«محسن ذاکری پاشاکلایی» کارشناس ارشد جنگل و سرپرست بهره برداری جنگل در شرکت نکاچوب در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: جنگل‌های بهشهر، نکا، ساری و قائمشهر تحت نظر شرکت صنایع چوب و کاغذ ساری و شرکت نکاچوب است که این دو شرکت از مجری‌های بزرگ طرح‌های جنگل داری در مازندران بودند، بهره برداری از جنگل‌های استان را با نظارت سازمان منابع طبیعی انجام می‌دادند.

وی با بیان اینکه جاده سازی، حفاظت از جنگل و جلوگیری از قاچاق چوب از جمله تعهدات شرکت‌های پیمانکاری در قبال قطع درختان بود، افزود: هرچند جنگل به صورت طبیعی خود را ترمیم می‌کند اما بخش‌هایی از جنگل به نهال کاری و حفاظت توسط قرقبان نیاز دارد که این اقدامات را مجری طرح‌های جنگل داری انجام می دادند.

ذاکری خاطرنشان کرد: شرکت نکاچوب 700 نیروی انسانی دارد که تا پایان اسفندماه 96 این شرکت مشکل مالی نداشت چراکه در انبارها چوب‌های سال 95 و پیش از اجرای طرح تنفس جنگل هنوز موجود بود. از سال گذشته با اجرای طرح تنفس جنگل؛ کارخانه نکاچوب تعطیل شده است اما سازمان منابع طبیعی از نیروهای شرکت نکاچوب در بخش حفاظت از جنگل استفاده می‌کند به همین دلیل تعداد نیروهای قرقبان و گشت شبانه برای حفاظت جنگل بسیار افزایش پیدا کرده است.

پس از اجرای طرح تنفس جنگل، قیمت چوب خام به بیش از دو برابر افزایش پیدا کرد

سرپرست بهره برداری جنگل در شرکت نکاچوب با بیان اینکه پس از اجرای طرح تنفس جنگل، قیمت چوب خام به بیش از دو برابر افزایش پیدا کرد، گفت: در طی 5 سال اخیر شرکت نکاچوب درختان سرپا را قطع نمی‌کرد و فقط درختان شکسته و افتاده در اثر طوفان و یا درختان سرپای آفت زده و معیوب را از سطح جنگل جمع آوری می‌کرد.

این کارشناس ارشد جنگل اظهار کرد: مجری‌های طرح‌های جنگل‌داری پس از بهره برداری چوب؛ به نهال کاری می‌پرداختند و البته ارتفاع نهال‌های کاشته شده 70 تا 100 سانتی متر بود که به راحتی توسط دام خورده می‌شوند و پروانه چرای دام پیش از سال 1342 از پدرها یا پدربزرگ ها به فرزندانشان رسیده است و دامداران اطراف جنگل از آن استفاده می‌کنند و از آنجایی که سازمان منابع طبیعی با دامداران حوزه جنگل اصولی برخورد نکردند، متاسفانه به دلیل چرای دام در برخی مناطق جنگل؛ دام تاج نهال را می‌خورد و به دلیل اینکه درخت از تاج رشد می‌کند، این نهال خشک می‌شود و اینگونه بسیاری از نهال ها رشد نکردند و جایگزین درخت‌های بهره برداری شده؛ نشدند اما در مناطق صعب العبور که دام‌ها نمی‌توانند بروند. نهال‌های بسیاری به خوبی رشد کردند و جنگل بسیار جوانی در آن مناطق وجود دارد.

ذاکری تصریح کرد: جنگل نیاز به آرایش دارد و اگر درختان شکسته، افتاده و خشک شده از سطح جنگل جمع آوری نشود، در واقع جنگل به یک مخروبه تبدیل می‌شود، به همین دلیل طرح تنفس جنگل طرح اشتباهی است.

وی افزود: زمانی که ذخیره چوب انبارهای شرکت نکاچوب به عنوان تنها شرکتی که در حال حاضر در مازندران چوب دارد، به اتمام برسد واحدهای تولیدی چوب مورد نیاز خود را از دلالان چوب های قاچاق تامین می کنند چراکه چوب تولید شده در زراعت چوب به تنهایی برای نیاز مصرفی واحدهای تولیدی کافی نیست.

سرپرست بهره برداری جنگل در شرکت نکاچوب گفت: پیمانکارهای کوچک که عمدتا اهالی روستاهای اطراف جنگل بودند با شرکت نکاچوب قرارداد می‌بستند و پس از آنکه شرکت نکاچوب تنه اصلی درخت را از جنگل خارج می‌کرد، آن ها شاخه‌ها و قطعات کوچک باقی مانده از درخت را از سطح جنگل جمع آوری می‌کردند و به کارخانه‌های تولید فرآورده‌های چوبی و یا شرکت نکاچوب تحویل و به فروش می‌رساندند و این افراد تا سال گذشته از محل فروش این چوب‌ها درآمد کسب می‌کردند اما از سال جاری قطعا اکثر آن‌ها به قطع غیرقانونی درختان می‌پردازند و حجم قاچاق چوب بسیار افزایش می‌یابد.

ذاکری اظهار کرد: در غرب مازندارن شرکت‌های بزرگ مجری طرح‌های جنگل داری وجود ندارد و فقط شرکت‌های تعاونی کوچک در آن منطقه فعالیت می‌کند، حفاظت از جنگل بسیار کمتر است و قاچاق چوب بیشتر صورت می‌گیرد. قطعا وجود شرکت صنایع چوب و کاغذ ساری و شرکت نکاچوب در شرق مازندران و تعداد بالای نیروهای حفاظتی، قرقبان و گشت شب موجب افزایش امنیت و کاهش قاچاق چوب در شرق و مرکز استان شده است.

این کارشناس ارشد جنگل خاطرنشان کرد: پس از اجرای طرح تنفس جنگل از 700 نیروی کار شرکت نکاچوب حدود 600 نفر در بخش‌های حفاظتی جنگل‌های شرق مازندران فعالیت می‌کنند و قرار است سازمان منابع طبیعی دوباره مسئولیت ترمیم جاده‌های جنگلی و نهال کاری را به شرکت نکاچوب محول کند، چراکه حتی در زمان اجرای تنفس جنگل که درختی قطع نمی‌شود، بخش‌هایی از جنگل توان ترمیم کردن خود را به صورت طبیعی ندارد و باید جنگل کاری و نهال کاری صورت گیرد، از طرفی تعدادی از نیروهای شرکت نکاچوب که بیکار شده بودند، در این بخش مشغول به کار می‌شوند.