بنزین یورو ۴ با طعم یورو ۲
«بنزین‌های ما استاندارد نیست و علت واقعی آلودگی هوا تنها بحث کیفیت خودروها نیست بلکه علت اصلی آن، مساله کیفیت بنزین است. آزمایش‌هایی که بارها انجام شده است، فقدان کیفیت استاندارد در بنزین‌های مصرفی را تایید می‌کند.»
روزنامه قانون نوشت: «این روزها بحث آلودگی هوا به شدت ذهن همه مردم را به خود درگیر کرده است. بر مبنای آمارهای موجود در روزهای گذشته در سال ۹۶ شاید بتوان گفت که تعداد روزهای آلوده در شهر تهران بیش از روزهایی با هوای سالم و پاک بوده است. دلایل بسیاری برای آلودگی هوا در شهرها وجود دارد؛ از جمله کارخانه‌های صنعتی و توده‌های جوی که از سمت کشورهای همسایه وارد کشور ما می‌شود اما یکی از مهم‌ترین دلایل آلودگی‌های گسترده به ویژه در شهرهایی که تراکم جمعیت و خودرو در آنها بسیار است، مساله کیفیت بنزین مصرفی در شهرهاست که یکی از دلایل مهم آلودگی هوا در کلانشهرها به شمار می‌رود و رعایت کردن استاندارد بنزین مصرفی می‌تواند در زمینه کاهش آلودگی هوا بسیار موثر باشد. از طرفی مسئولان این حوزه بارها تاکید کرده‌اند سوختی که در شهر تهران در اختیار مردم قرار می‌گیرد، استانداردهای لازم را دارد و بنزین با کیفیت یورو ۴ است. در این زمینه چند روز پیش رییس‌جمهور در برنامه‌ای تلویزیونی بیان کرده بود که در شهرهای بزرگ کشور ما بنزین با استاندارد یورو۴ در جایگاه‌ها ارائه می‌شود. با این حال او معتقد است که این مساله باید سراسری شود و در تمام شهرها بنزین را با چنین استانداردی در اختیار مردم قرار دهند. صحبت‌های رییس‌جمهور در حالی است که معاون دادستان کل از انجام نمونه‌برداری از سوخت‌های مصرفی شهر تهران خبر داد و گفت که نتیجه این نمونه‌برداری‌ها نشان داده که استاندارد لازم در سوخت رعایت نمی‌شود و در شهر تهران سوخت با استاندارد یورو۲ به مردم عرضه می‌شود. با توجه به گفته معاون دادستان و از آنجا که شهر تهران مهم‌ترین کلانشهر کشور محسوب می‌شود، تناقضی در گفته‌های رییس‌جمهور و معاون دادستان مشاهده می‌شود. به این ترتیب اگر در شهر تهران نیز استاندارد یورو ۴ برای بنزین رعایت نشود، به طور یقین می‌توان چنین برداشت کرد که در هیچ کلانشهر و حتی شهر کوچکی این استاندارد رعایت نخواهد شد.
وجود یک تناقض
حسن روحانی در گفت‌وگوی تلویزیونی که دوشنبه شب برگزار شد، در پاسخ به پرسشی در زمینه علت وجود بحران آلودگی هوا در شهرهای بزرگ و اقدامات دولت در این زمینه می‌گوید: حتما باید از پس این بحران برآییم و اقدامات هم در این زمینه شروع شده اما مساله این است که باید بنزین و گازوییل در شهرهای بزرگ که به طور عموم آلودگی بیشتری دارند، استاندارد باشد. البته قدم‌های خوبی در این زمینه در کلانشهرها برداشته شده و اقدامات وزارت نفت در این زمینه قابل توجه است و گازوییل ما با گذشته بسیار متفاوت است و همچنین بنزین در شهرهای بزرگ که البته در همه شهرهای ما بنزین یورو ۴ نیست اما باید این کار سراسری شود. ما باید وسایل حمل و نقل عمومی برای مردم بیشتر کنیم تا در روزهای آلودگی هوا ماشین‌های‌شان را بیرون نیاورند که در این زمینه باید به شرکت اتوبوسرانی و مترو کمک کنیم. ضمن این که باید وسایل نقلیه‌ای را که آلودگی هوا ایجاد می‌کند، حذف کنیم.
این در حالی است که معاون دادستان کل در حقوق عامه گفت: در زمینه آلودگی هوا در شهر تهران اقدام به نمونه برداری از سوخت مصرفی کردیم و نمونه ها در آزمایشگاه‌های وزارت نفت و سازمان استاندارد انجام شد و هر دو اعلام کردند که سوخت‌های مصرفی استاندارد لازم را ندارد و به جای استاندارد یورو ۴ ، استاندارد یورو ۲ را دارند.
اهمیت استاندارد سوخت در کلانشهرها
تراکم جمعیت و تردد بالای خودروها در کلانشهرها به خصوص شهر تهران، این شهرها را به استفاده از سوخت باکیفیت نیازمند می‌کند، زیرا هر گونه قصوری در کیفیت سوخت و رعایت نکردن استاندارد به راستی جان عده زیادی را در پایتخت در معرض تهدید قرار می‌دهد؛ به ویژه که در فصل‌های سرد سال به طور طبیعی با پدیده وارونگی هوا مواجه هستیم و مساله عدم رعایت استاندارد لازم در مورد سوخت نیز به این قضیه دامن خواهد زد؛ بنابراین استاندارد کیفیت بنزین در کلانشهرها اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
چالش کیفیت بنزین
بحث کیفیت سوخت در تهران چالشی است که طی سال‌های اخیر بارها با آن مواجه بوده‌ایم و به مراتب رییس سازمان ملی استاندارد تاکید کرده بود که نمونه‌های دریافت شده از وزارت نفت که مورد آزمایش قرار گرفته، نشان می‌دهد بنزین توزیعی، از کیفیت لازم برخوردار است و مشکلی ندارد. چندی پیش نیره فیروزبخت درباره کیفیت بنزین‌های مصرفی در شهر تهران گفته بود: «هماهنگی برای نمونه‌گیری پایش کیفیت بنزین در گذشته بین وزارت نفت و سازمان ملی استاندارد صورت می‌گرفت ولی به دلیل شبهاتی در مورد هوای تهران که آلوده است، دادستانی تهران هم تقاضای ورود به نمونه‌گیری پایش بنزین را داشت. با هماهنگی دادستان تهران و وزارت نفت، اقدام به نمونه گیری کرده‌ایم که بر این اساس در سال ۹۵ عدد الفین ۹ شده است که حداکثر مجاز آن، ۱۸ بوده که البته نمونه اخذ شده با همکاری دادستانی ۱۳.۵ بوده است.
این در حالی است که میزان بنزن به عنوان یک آلاینده در سال ۹۵ معادل یک بوده و در سال ۹۶ نمونه بنزن در تهران ۰.۹ بوده که سقف آن یک است. البته گوگرد در بنزین تهران بالا بوده، به نحوی که حد مجاز ۵۰ بوده که در تهران این عدد ۵۸ بوده است؛ اگر میانگین کلانشهرها در نظر گرفته شود، این میزان استاندارد است.»
با توجه به صحبت‌های معاون دادستان تهران باز هم با چالشی بزرگ در این زمینه مواجه می‌شویم که در نهایت استاندارد سوخت در تهران و شهرهای بزرگی که تا به امروز ادعا شده که در آنها بنزین یورو۴ در اختیار مردم قرار می‌گیرد، به چه ترتیبی است و در این باره به حرف کدام نهاد باید اعتماد کرد. بنزین‌های آزمایش‌شده به گفته برخی مسئولان، استاندارد یورو۲ را نشان می‌دهند و به گفته برخی دیگر مشکلی در کیفیت بنزین در پایتخت وجود ندارد. نکته مهمی که در اینجا وجود دارد، بحث آلودگی گسترده هوا بوده که نفس کلانشهرها را بریده است.
در چنین شرایطی اگر بنزین با کیفیت مناسب ارائه می‌شود، به این نتیجه خواهیم رسید که دلایل مشکل آلودگی هوا را باید در مسائل دیگری جست‌وجو کرد و برای حل این معضل به روش‌های دیگری متوسل شد.
بنزین تهران استاندارد نیست
مجید مخدوم، استاد دانشگاه تهران، در یادداشتی نوشت: «در مورد چالش‌های کیفیت بنزین در کشور و مباحثی که در این باره مطرح می‌شود و ادعاهایی که درباره عرضه بنزین یورو ۴ در جایگاه‌های شهر تهران وجود دارد، باید بگویم با دعواهایی که میان نهادهای مسئول وجود دارد، کاری ندارم اما این بار معاون دادستان تهران واقعیت را مطرح کرده است. بنده به عنوان شخصی که تجربه ۴۰ ساله در مساله محیط زیست دارم، به شما می‌گویم وقتی بوی بنزین را از اگزوز خودروی خود استشمام می‌کنم، می‌توانم به شما درصد بنزن، گاز Co و Co۲ آن را بگویم. به شما عرض می‌کنم که بنزین‌های ما استاندارد نیست و علت واقعی آلودگی هوا تنها بحث کیفیت خودروها نیست بلکه علت اصلی آن، مساله کیفیت بنزین است. آزمایش‌هایی که بارها انجام شده است، گفته بنده را مبنی بر فقدان کیفیت استاندارد در بنزین‌های مصرفی را تایید می‌کند.»
