چرا باید شلوغی خیابان و صف در پمپ‌بنزین را نشان دهیم
وزیر کشور، اقدامات انجام‌شده در زلزله‌های اخیر به‌ویژه زلزله غرب کشور را تشریح کرد.
عبدالرضا رحمانی فضلی در یک برنامه تلویزیونی با بیان اینکه کرمان یکی از استان‌هایی است که تعداد زلزله‌هایش در این روزها بیشتر شده است و آخرین زلزله در کوهبنان با بزرگی ۵.۲ ریشتر رخ داد، اظهار کرد: متاسفانه این زلزله موجب خرابی بیش از ۳۰۰ واحد از ۲۰ تا ۱۰۰ درصد شد و در این روزهای زمستانی برای مردم مشکلات زیادی ایجاد کرد.
ستاد ساماندهی مسائل زلزله از ساعات اولیه تشکیل شد، به دلیل مناسبت شب یلدا مردم بیدار بودند و خوشبختانه تلفات زیادی نداشتیم اما تعدادی از هموطنان مجروح شدند که در مراحل اولیه دولت تصمیم گرفت امکانات لازم و منابع را برای بازسازی این مناطق تقدیم کند.
عبرت گرفتن از این مسائل این است که در کشوری با شرایط خاص و گسل‌های فراوان و فعالی روبه‌رو هستیم. بنابراین باید نسبت به یک برنامه‌ریزی جامع و کامل اقدام کنیم تا تلفات را کاهش دهیم.
وقتی زلزله در کرمانشاه رخ داد مساکنی که در زمان جنگ بازسازی شده بودند کمتر حادثه دیدند زیرا حداقل استانداردهای ساختمان‌سازی در آنجا رعایت شده بود. همچنین در زلزله ۵.۲ ریشتری تهران و البرز به دلیل استانداردهای ساختمانی خسارت ندادیم ولی در زلزله ۵.۲ ریشتری کوهبنان تخریب به وجود آمد زیرا در بررسی‌های انجام‌شده مساکن با بافت‌های قدیمی و ساخت نامناسبی بودند که با کمترین لرزش امکان ریزش داشتند.
از حدود ۲۰ سال قبل بازسازی و بهسازی مساکن مناطق روستایی توسط بنیاد مسکن پیگیری می‌شود اما به دلیل حجم بالای روستاها نیاز به حرکتی سریع و قوی است که باید مجلس و دولت نیز به فکر آن باشند.
-در تهران هنگام وقوع بحران تا چه میزان آمادگی داریم- آن چیزی که واقع است و آن چیزی که در فضای تبلیغاتی و رسانه‌ای مطرح می‌شود از یکدیگر متفاوتند. مخاطبان ما هم به دلیل اینکه در شرایط و جغرافیای زلزله قرار نگرفتند شاید به آن معنایی که ما در صحنه بودیم و دیدیم، درک متفاوتی داشتند. آنها براساس خبرهای رسانه‌ها داوری می‌کنند.
واقعیت این است که در ساعتی که زلزله کرمانشاه به وقوع پیوست رادیو و تلویزیون اعلام کردند که مرکز زلزله در کشور عراق است و بعد از پیگیری مشخص شد که زلزله در داخل ایران بوده است. همچنین اولین اتفاقی که در آنجا افتاد قطع آب، برق و گاز بود و جاده‌ها بسته شدند و مردم نیز زیر آوار مانده بودند و فشار روحی و جسمی وجود داشت.
ستاد بحران در لحظات اولیه پس از وقوع زلزله در وزارت کشور تشکیل دادیم،اولین نگرانی من این بود که لوله‌های گاز که ممکن بود بر اثر زلزله ترکیده باشند اگر موجب انفجار شوند همه شهر آتش می‌گیرد. همچنین نگرانی‌هایی نیز در خصوص انفجار پمپ‌بنزین‌ها، برق‌گرفتگی و شکسته‌شدن سدها نیز وجود داشت که گاز، برق و سد مدیریت شدند و دامنه حادثه را شناسایی و مدیریت کردیم.
گام بعدی این بود که تعداد تلفات را پایین بیاوریم بنابراین به تمامی نیروها دستور دادیم که به مناطق آسیب‌دیده بروند و با وجود قطعی برق و تلفن که باعث می‌شد برآوردی از خسارت نداشته باشیم اما بالاترین حد خسارت را تخمین زدیم و از ارتش، سپاه و بسیج خواستیم که با تمامی نیروهای خود مردم را از زیر آوار نجات دهند.
وزارت راه و شهرسازی موظف به بازگشایی راه‌ها شد، به دلیل اینکه در آن ساعت از شب امکان پرواز هلی‌کوپتر نبود امکانات محلی را به کمک آوردیم. همچنین حدود ۱۹۰۰ روستا و ۷ شهر آسیب دیده بودند که به همه دستگاه‌ها آماده‌باش دادیم زیرا بالاترین حد خسارت را تخمین زده بودیم که در نهایت توانستیم در اولین طلوع خورشید هلی‌کوپترهایی را به آنجا منتقل کنیم که ۵۴ فروند هلی‌کوپتر آماده در آن مناطق داشتیم.
وقتی به منطقه زلزله‌زده رسیدیم در بازدید از منطقه سرپل ذهاب دستور دادیم آب و چادر برای مردم بیاورند و در همان لحظه اعلام کردیم به مردم بگویند که هر کسی در هر جایی گمشده‌ای دارد به ما اعلام کند. در ساعت ۱۳:۳۰ هیچ گمشده‌ای نبود یعنی هیچ‌کس در زیر آوار نبود. همچنین تا بعدازظهر همان روز ۲۷۰۰ نفر از زیر آوار نجات پیدا کردند. در خصوص مجروحان نیز تا ساعت ۷ بعدازظهر همان روز حدود ۵۰۰۰ مصدوم زلزله به استان‌های کرمانشاه، تهران و همدان منتقل شدند.
ارتش مسئول رسیدگی به شهرها و سپاه مسئول رسیدگی به روستاها شد، تا ساعت ۲۳:۳۰ همان شب ۲۰ تا ۲۵ هزار تخته چادر توزیع شد و غذا و امکانات رسید. همچنین در دو روز اول حدود ۹۰ هزار چادر نیز توزیع شد بنابراین اگر کشورهایی که زلزله بیش از ۶.۵ ریشتر داشتند را از نظر میزان کمک‌رسانی با این زلزله مقایسه کنیم می‌بینیم که نباید زحمات را نادیده گرفت. البته مردم حق دارند گلایه کنند زیرا خانه‌هایشان خراب شده است و خانواده‌هایشان را از دست داده‌اند. قطعا آنها حق دارند و ما نیز باید تلاش کنیم.
تعداد خانه‌های آسیب‌دیده و تخریب‌شده ۳۰۰ هزار بود و سه برابر تعداد خانه‌ها چادر توزیع کردیم. همچنین در خصوص هماهنگی دستگاه‌ها نیز در ابتدا اینگونه به نظر می‌رسید که هر دستگاهی کار خودش را انجام می‌دهد اما در حقیقت اقدامات واحدی انجام می‌شد و در مناطق، تقسیم کار شده بود و هماهنگی میان دستگاه‌ها وجود داشت. قطعا از هر حادثه‌ای باید درس عبرت بگیریم و نقاط ضعف و آسیب را جبران کنیم. البته هر اقدامی که انجام دهیم در مقابل آلام مردم کافی نیست.
بزرگ‌ترین مشکلی که مردم دارند اسکان موقت است. اسکان سه مرحله ضروری، موقت و دائم دارد. اسکان ضروری در همان دو روز اول با توزیع چادر تامین شد. در خصوص اسکان موقت نیز پیش‌بینی شد بین ۱۰ تا ۱۲ هزار واحد توسط کانکس تامین شود البته در ابتدا نگاه ما کانکس نبود و قصد بر این بود که با ظرفیت‌های پیمانکاری همه کشور مسکنی حدود ۱۶ متر به صورت موقت بسازیم اما گفتند شاید سرعت ساخت این مسکن‌ها نسبت به کانکس تاخیر داشته باشد و بنا شد که کانکس ایجاد شود.
همچنین چون برخی از مردم خودشان به آن مناطق کانکس بردند و مردم نیز آنان را دیدند و دریافتند که وضعیت در این کانکس‌ها بهتر از چادر است همه آنها تقاضای کانکس کردند. بنابراین ۸۰۰۰ کانکس در روستاها و ۲۰۰۰ کانکس در شهرها باید ساخته شود که وظیفه تولید این کانکس‌ها در روستاها بر عهده سپاه و در شهرها نیز برعهده ارتش گذاشته شد و در نهایت بنیاد مسکن متولی آن شد. در حقیقت به ما قول دادند در مدت ۴۵ روز از وقوع زلزله این مساکن موقت را تحویل دهند.
کانکس تنها یک اتاق آماده نیست و به صورت قطعات جدا از هم و بسته‌بندی‌شده است، این کانکس‌ها زیرساخت می‌خواهند و نیازمند سکوی بتنی هستند. همچنین باید چارچوب‌های فلزی در آنجا نصب شود و سپس قطعات کانکس روی آن قرار گیرد که این کار امری زمان‌بر است.
به طور متوسط روزی ۴۰۰ کانکس در حال نصب است و از ۴۵ روزی که برای تحویل کانکس قول دادند حدود ۲۰ روز باقی مانده است.
همچنین تسهیلاتی برای ساخت مسکن در شهر و روستا، کمک‌های بلاعوض و کمک‌هایی برای دام‌های روستاییان در نظر گرفته شده است و ۴۰۰۰ تن علوفه قرار است به آنها داده شود. از طرفی بنیاد مسکن نیز اعلام کرده است که آواربرداری را انجام می‌دهد و براساس تقاضای مردم از پیمانکاران محلی در خصوص آواربرداری استفاده کردیم و بخش دیگر آواربرداری را نیز به سپاه دادیم.
در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه برق در همان روز و در ساعت ۲۳ شب وصل شد اما برخی از خیابان‌ها و کوچه‌ها به علت افتادن تیربرق امکان برق‌دهی نداشتند چون خطر برق‌گرفتگی بود، در خصوص آب نیز در همان روز اول آب بود اما کدر بود زیرا منشاء آب چشمه‌های کوهستانی هستند و هنگام وقوع زلزله این چشمه‌ها دچار ریزش شده بودند اما آب خوردن به اندازه کافی به مردم رسید. در خصوص گاز نیز هیچ مشکلی نداشتیم اما باید تمامی رگولاتورها تنظیم می‌شدند. در حقیقت مشکل کلی در برق، آب و گاز وجود ندارد اما برخی از مناطق و محله‌ها به علت عدم نصب تیرهای برق به هم ریخته است.
مردم خودشان گفتند که خانه‌هایشان را تعمیر می‌کنند و ما نیز به آنها تسهیلات دادیم اما در بحث نوسازی که باید دوباره خانه‌ای ساخته شود در حال حاضر تقریب درستی به دست ما نرسیده است اما قطعا در مدت یک سال این مشکل را برطرف خواهیم کرد.
-در مورد زلزله‌ای که در تهران رخ داد- در اولین اقدام، ستاد بحران تهران تشکیل شد و صداوسیما نیز به سرعت وارد صحنه شد.
انتقادهایی از این نظر به صداوسیما دارم چراکه هنگام بحران، تامین امنیت اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است. نشان دادن شلوغی خیابان‌ها و صف در پمپ‌بنزین‌ها می‌تواند عواقبی در پی داشته باشد. ما باید در اینجور مواقع به مردم آرامش دهیم. همچنین آموزش مردم در مدیریت بحران نیز از وظایف صداوسیماست و باید در مواقع بحران، استرس را کاهش دهد.
حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ سوله مدیریت بحران در مناطق مختلف تهران ساخته شده است. همچنین ۲۰ استان مسئول مدیریت شرایط خاص تهران شده‌اند و در حال حاضر زمینی ۱۵ هکتاری نزدیک مرقد مطهر حضرت امام (ره) خریداری شده که تجهیزات ۲۰ استان برای مدیریت بحران تهران در آنجا تامین می‌شود.
در حال حاضر برای زلزله‌های ۶ تا ۶.۵ ریشتری در تهران برنامه‌ریزی صورت گرفته است، برای زلزله‌های ۶.۵ ریشتر به بالا برنامه‌ریزی فوق‌العاده‌ای در تهران و شهرهای دیگر صورت گرفته است. همچنین به وزارت راه و شهرسازی نامه‌ای در خصوص تهیه شناسنامه ایمنی مساکن ایران به‌ویژه در مناطق زلزله‌خیز ابلاغ شده است.
ظرف پنج سال آینده ۵۰ درصد روستاها دارای چادر و امکانات در انبارهای خود برای مدیریت بحران در هر نقطه از کشور می‌شوند، اگر در هر نقطه‌ای اتفاق ناگواری بیفتد این روستاها می‌توانند به تمام نقاط کشور کمک کنند.
بحث بافت‌های فرسوده و حاشیه‌نشینی‌ها نیز یکی از نگرانی‌های دولت است. این اتفاق به دلیل تصمیمات و برنامه‌ریزی‌های غلط در گذشته رخ داده است و مهاجرت به شهرها و اسکان در نقاطی که استانداردهای لازم را ندارند سبب شده است رئیس‌جمهور به طور جدی پیگیر حاشیه‌نشینی و بافت‌های فرسوده باشند.
مدیریت بحران در شهر تهران در حال حاضر به عهده شهرداری است، به دلیل اینکه شهرستان‌های استان تهران نیز ممکن است همزمان با شهر تهران دچار بحران شوند، در اصلاح قانون این مساله را بیان کرده‌ایم که مسئولیت مدیریت بحران کل استان تهران به استانداری سپرده شود.
مرکز ملی بحران در کشور راه اندازی شده است. همه حدس‌هایی که در مورد زمین‌لرزه بیان می‌شود براساس شواهد است و امکان پیش‌بینی دقیق آن وجود ندارد.
حقوق شهروندی یک موضوع اعتقادی و همچنین قانونی است. وظیفه‌ای بر عهده وزارت کشور در حوزه امنیت نظامی و عمومی در جامعه وجود دارد که با هماهنگی همه دستگاه‌های امنیتی باید بگوییم که از ضریب بالای امنیتی در کشور برخوردار هستیم. همچنین در حوزه امنیت داخلی نیز ضریب امنیتی بالایی داریم.
در حوزه سیاسی بزرگ‌ترین حقی که مردم دارند مشارکت در سرنوشت خودشان است. برای این مشارکت، مردم در ساختارهای سیاسی فعالیت می‌کنند که مهم‌ترین مولفه ساختار سیاسی، احزاب هستند. در فعالیت احزاب در چهار سال اخیر باید بگوییم که حتی یک حزب، معطل مجوز پشت در وزارت کشور نمانده است.
خانه احزاب در تهران نیز تعطیل بود که در سال‌های اخیر خانه احزاب در تهران و ۱۰ استان دیگر فعال شد و نتیجه این تعامل، مشارکت در حوزه سیاست داخلی است.
در مراسم ۱۶ آذر در سراسر کشور ۱۰۰۰ سخنرانی ظرف چند روز انجام شد و حتی یک مورد درگیری نیز نداشتیم. همچنین در چند سال اخیر چهار انتخابات در دو مقطع انجام شد که بالاترین میزان مشارکت و سالم‌ترین انتخابات را داشتیم.
