مسجد بزرگ آستانه؛ شاهکاری از معماری اسلامی در قلب آسیای مرکزی

بازتاب– مسجد بزرگ آستانه، که در سال ۲۰۲۲ افتتاح شد، عنوان بزرگ ‌ترین مسجد آسیای مرکزی را به خود اختصاص داده است. این مسجد که به عنوان یک اثر معماری برجسته شناخته می‌شود، نه تنها برای اهالی مسلمان سنی آستانه، بلکه برای گردشگران نیز جذابیت زیادی دارد.

یک شاهکار معماری

مسجد بزرگ آستانه، که در حاشیه شهر و در مکانی وسیع قرار دارد، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های این پایتخت است که از هر نقطه‌ای از شهر قابل مشاهده است. این مسجد به دستور و نظارت نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور سابق قزاقستان، ساخته شد.
پیش از این، مسجد حضرت سلطان در مرکز آستانه بزرگ‌ترین مسجد آسیای مرکزی بود، اما در سال ۲۰۱۹ با تکمیل مسجد بزرگ دوشنبه در تاجیکستان، این عنوان به مسجد بزرگ آستانه منتقل شد.

ویژگی‌های منحصر به فرد

مسجد بزرگ آستانه با مساحتی بالغ بر ۵۷,۰۰۰ متر مربع، شامل چهار مناره به ارتفاع ۱۳۰ متر، یک گنبد مرکزی بزرگ و ۷۲ گنبد کوچک است. گنبد مرکزی این مسجد که ادعا می‌شود بزرگ‌ترین گنبد از نوع خود در جهان است، ۸۳.۲ متر ارتفاع و ۶۲ متر قطر دارد. این ابعاد باعث می‌شود گنبد مسجد آستانه تنها چند متر کوتاه‌تر از گنبد کلیسای سنت پل در لندن باشد و در عین حال، بیش از ۲۰ متر بزرگ‌تر از گنبد کلیسای سنت پیتر در واتیکان باشد.
مناره‌های مسجد که با رنگ آبی پوشیده شده‌اند، به پنج بخش تقسیم شده‌اند که به نظر می‌رسد نمایانگر پنج نماز روزانه یا پنج رکن اسلام (ایمان، نماز، روزه، صدقه و حج) باشند.
برای ورود به مسجد، بازدیدکنندگان باید از یکی از بلندترین درب‌های چوبی جهان عبور کنند. این درب از چوب سخت ایرکو از آفریقا ساخته شده و وزن آن یک و نیم تن است و ارتفاع آن ۱۲.۴ متر است.

داخل بزرگ‌ترین مسجد آسیای مرکزی

همانند همه مساجد، بازدیدکنندگان و نمازگزاران قبل از ورود باید کفش‌های خود را درآورند. هنگام قدم زدن در راهروهای تزئین‌شده این مسجد، بازدیدکنندگان می‌توانند از کافه‌ها و فروشگاه‌های موجود در این مجموعه عبور کنند. گفته می‌شود که در عمق این ساختمان یک استودیو تلویزیونی نیز وجود دارد.
پنجره‌های راهروها به حیاط مرکزی (ساهان) مسجد دید دارند. در این حیاط، طرح‌های طلاکاری شده ویژه قزاقستان بر روی پنجره‌ها و کف زمین به چشم می‌خورند و تضاد رنگی سفید و آبی ساختمان، تصویری چشم‌نواز خلق کرده‌اند.

هال بزرگ و قالی دستباف

هال بزرگ مسجد که به عنوان محل نماز مردان استفاده می‌شود، خانه بزرگ‌ترین قالی دستباف جهان است. دراین قالی که شاید با نگاه اول ویژگی خاصی به نظر نرسد، زیبایی فوق‌العاده‌ای دارد.
دیوار مقابل ورودی هال بزرگ، دیوار قبله است که جهت نمازگزاران را به سوی مکه نشان می‌دهد. این دیوار با ۹۹ نام خداوند تزئین شده و درخشان‌ترین جز آن، استفاده از کریستال‌های فراوان در طراحی آن است.
دیوار قبله همچنین از بخش زنانه نمازخانه قابل مشاهده است که در طبقه بالایی قرار دارد. از این مکان، طراحی ظریف قالی بزرگ مسجد نیز به وضوح دیده می‌شود.

دقت در جزئیات و شکوه بی‌نظیر

یکی از ویژگی‌های برجسته مسجد بزرگ آستانه، دقت فراوان در طراحی و تزئینات آن است. دیوارها و فضاهای داخلی مسجد تقریباً همه با کنده‌کاری‌ها، موزاییک‌ها و طلای خالص تزئین شده‌اند. الگوهای پیچیده‌ای که بر روی قالی مسجد به چشم می‌خورند، در سراسر مسجد تکرار شده و هر یک از این اشکال نماد خاصی دارند. به عنوان مثال، شاخ گوسفند که نماد رفاه، مهربانی و قدرت است، و پرنده‌ای که نماد آزادی است، از جمله اشکالی هستند که در این طراحی‌ها مشاهده می‌شود.

آنچه بیشتر از همه در این مسجد توجه را جلب می کند، دقت درجزئیات و شکوه آن بود. این که یک بنا به این اندازه مدرن و پر زرق و برق، به هیچ‌وجه حالت تزیینی و بدنه‌ای زرق و برق‌دار نداشت، به این معنی است که در طراحی آن از ظرافتی خاص بهره برده شده تا درعین زیبایی، متناسب با دیگر بناهای تاریخی اسلامی در سراسر جهان باشد.
به‌طور کلی، مسجد بزرگ آستانه نه تنها یک مکان مذهبی بلکه یک شاهکار معماری است که جلوه‌ای بی‌نظیر از هنر و فرهنگ اسلامی را در قلب آسیای مرکزی به نمایش می‌گذارد.

منبع euronews