چربی شکمی؛ عامل پنهان افزایش خطر ابتلا به اندومتریوز در زنان
اندومتریوز یکی از بیماریهای مزمن شایع در میان زنان است که با رشد بافتی مشابه آندومتر در خارج از رحم شناخته میشود و معمولاً با درد شدید قاعدگی، درد مزمن لگن و اختلالات باروری همراه است. بسیاری از زنان سالها با علائم این بیماری زندگی میکنند و تشخیص آن اغلب با تأخیر انجام میشود.
پژوهشگران در مطالعهای تازه تلاش کردهاند ارتباط میان چاقی، بهویژه نوع و محل تجمع چربی در بدن، و احتمال ابتلا به اندومتریوز را در یک جمعیت بزرگ شهری بررسی کنند تا عوامل خطر این بیماری با دقت بیشتری شناسایی شود.
اندومتریوز حدود ۱۸ درصد زنان را درگیر میکند و شیوع آن در کشورهای در حال توسعه نیز بالاست. این بیماری تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی زنان و خانوادههایشان دارد و هزینههای درمانی آن با برخی بیماریهای مزمن شایع مانند دیابت نوع ۲ قابل مقایسه است.
متخصصان معتقدند اندومتریوز یک بیماری چندعاملی است و عوامل هورمونی، ایمنی و التهابی در بروز آن نقش دارند. از همین رو، شناسایی عوامل خطر احتمالی اهمیت زیادی دارد. در سالهای اخیر توجه پژوهشگران به ویژگیهای بدنی زنان و نقش آنها در افزایش یا کاهش خطر ابتلا به این بیماری جلب شده است.
برخی مطالعات پیشین نشان میدادند زنان مبتلا به اندومتریوز معمولاً لاغرتر و دارای شاخص توده بدنی پایینتری هستند، اما مشخص نبود این ویژگی علت بیماری است یا پیامد آن. در مقابل، با افزایش شیوع چاقی در جهان و تأثیر آن بر سلامت باروری، این پرسش مطرح شد که آیا محل تجمع چربی در بدن میتواند در بروز اندومتریوز نقش داشته باشد یا خیر.
در همین راستا، فهیمه رمضانی تهرانی از مرکز تحقیقات اندوکرینولوژی تولیدمثل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به همراه همکارانش، مطالعهای مقطعی را با استفاده از دادههای «مطالعه قند و لیپید تهران» انجام دادند. در این پژوهش، شاخصهای مختلف تنسنجی از جمله وزن، قد، دور کمر، دور باسن، شاخص توده بدنی و میزان چربی احشایی بررسی و با در نظر گرفتن عواملی مانند سن، فعالیت بدنی و مصرف سیگار تحلیل شدند.
در مجموع، اطلاعات ۱۳۰۳ زن مورد بررسی قرار گرفت که ۲۵۰ نفر از آنها مبتلا به اندومتریوز بودند. نتایج نشان داد وزن، قد، دور باسن و شاخص توده بدنی ارتباط معناداری با افزایش خطر ابتلا ندارند، اما شاخصهایی مانند دور کمر، میزان چربی احشایی و شاخص گردی بدن با افزایش احتمال ابتلا به اندومتریوز ارتباط قابل توجهی دارند.
این یافتهها نشان میدهد که تنها میزان وزن اهمیت ندارد، بلکه محل تجمع چربی و الگوی توزیع آن در بدن میتواند نقش تعیینکنندهتری در بروز اندومتریوز داشته باشد. به بیان سادهتر، چربیهای شکمی و مرکزی ممکن است بهعنوان عوامل خطر این بیماری عمل کنند.
به گزارش ایسنا، نتایج این پژوهش که در «مجله غدد درونریز و متابولیسم ایران» منتشر شده است، بر این نکته تأکید دارد که شاخص توده بدنی همیشه تصویر دقیقی از وضعیت چاقی ارائه نمیدهد و توجه به توزیع چربی بدن میتواند در شناسایی زودهنگام خطر اندومتریوز و بهبود راهبردهای پیشگیری و تشخیص مؤثر باشد.
