پشت پرده تبادل آتش میان مرزبانان ایرانی و طالبان/ طالبان دچار سوءتفاهم شده است یا ایران؟!

دیروز مرزهای ایران و افغانستان شاهد تبادل آتش میان مرزبانان ایران و طالب و انتشار اخبار و ضد و نقیض در این رابطه بود. ظاهرا دلیل اصلی درگیری احداث دیواری در خاک ایران بوده است که نیروهای طالبان آن را صفر مرزی ایران و افغانستان در نظر گرفته‌اند.

«بازتاب»؛ آرش صفار- دیروز 10 آذر، نیروهای مرزبانی ایران در «شغالک» در نوار مرزی با ولایت نیمروز افغانستان با نیروهای طالبان درگیر شدند.

یک مقام طالب در ولایت نیمروز مدعی شده است که این درگیری‌ها پس از حمله توپخانه‌ای نیروهای ایرانی به طالبان در نوار مرزی رخ داده است.

همچینی برخی منابع از تسلط طالبان بر پاسگاه مرزی «ده رئیس»، «دوست محمد» و «بالا سیاه چشمان» در مرز ایران با ولسوالی کنگ در ولایت نیمروز خبر دادند؛ این منابع مدعی شدند که طالبان از خودروهای زرهی آمریکایی به جا مانده در این کشور استفاده کرده‌اند.

خبر تسلط طالبان بر پاسگاه‌های مرزی ایران از سوی مقام‌های مرزبانی تکذیب شد. برخی رسانه‌های ایرانی این درگیری مرزی را ناشی از «سوءتفاهم» عنوان کردند؛ بر خلاف روایت رسانه‌های افغان، در اثر این سوءتفاهم نیروهای طالبان به سوی نیروهای مرزی ایران آتش گشوده‌اند و طرف ایرانی نیز با بهره‌گیری از توپخانه پاسخ داده است.

پس از پایان تبادل آتش که ظاهرا به زخمی شدن دست کم یک نفر منجر شده است، مقام‌های مرزی ایران وارد گفتگو برای رفع سوءتفاهم مقام‌های مرزی طالبان شده‌اند.

ای درگیری‌ها که نخستین مورد از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان بوده است، چند روز پس دیدارهای «حسن کاظمی قمی»، نماینده رئیس‌جمهور در امور افغانستان با «ملا محمد حسن آخوند» و «ملا محمد برادر» انجام شده است.

به تأیید دو طرف، در این دیدارهای توافقات مهمی در خصوص همکاری ایران و طالبان صورت گرفته است.

با توجه به توضیحات ارائه شده، «سوءتفاهم» نیروهای طالب در مرز به این دلیل رخ داده است که ایران چند سال قبل یک دیواری مرزی را برای «جلوگیری از ورود اشرار» ساخته است.

این دیوار چند کیلومتری، نه در صفر مرزی، بلکه در عمق خاک ایران کشیده شده و در فاصله دیوار با مرز دو کشور، زمین‌ها کشاورزان مرزنشینان واقع شده است.

دیروز در حالی که کشاورزان برای رسیدگی به زمین‌ها خود از دیوار عبور کرده‌اند، نیروهای طالب با این تصور که دیوار شاخص مرزی دو کشور است، عبور کشاورزان را ورود غیرقانونی به افغانستان در نظر گرفته و به سوی آن‌ها آتش گشوده است که طبیعتا با اقدام متقابل نیروهای ایرانی روبه‌رو شده‌اند.

بر همین اساس «توجیه مقام‌های طالب در خصوص خط مرزی» حکایت از توضیح تفاوت محل احداث دیوار با مرزهای بین‌المللی به مقام‌های طالبان دارد.

درگیری روز گذشته، بار دیگر اختلاف نظرها در خصوص شیوه درست برخورد با طالبان از سوی ایران را در میان کاربران ایرانی به ویژه حامیان دو جریان سیاسی کشور، تشدید کرده است.

فارغ از این اختلاف نظرها، دو نکته در خصوص درگیری دیروز مطرح است:

اولا اینکه مقام‌های مرزی باید توضیح دهند که اساسا دلیل احداث دیوار، نه در صفر مرزی، بلکه در خاک ایران با در نظر گرفتن کدام ملاحظات انجام شده و چرا زمین‌های زراعی اهالی منطقه، پشت این دیوار به سمت خاک افغانستان قرار گرفته است؟ چه تضمینی وجود دارد که این سوءتفاهم بار دیگر تکرار نشود و احتمالا باعث کشته شدن کشاورزان یا نیروهای مرزبانی نشود؟

نکته دوم اینکه، سرکشی و رسیدگی کشاورزان به مزارع خود، قطعا دیروز برای اولین بار رخ نداده است و مردم محلی در تمام این سال‌ها، قبل و بعد از تسلط طالبان بر افغانستان، برای کشت و کار خود از دیوار عبور می‌کرده‌اند؛ پرسش این است که چرا در گذشته شاهد این اتفاق نبوده‌ایم و طالبان پس از چند ماه، تازه دیروز دچار سوءتفاهم شده‌اند؟