مذاکره ایران و آمریکا؛ آرزوی محال ترامپ!
یک تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: «حتی اگر با شخص ترامپ مشکلی نباشد، اما قطعا مسئولان ایران نگاه مثبتی به رویکرد‌ها و دیدگاه‌های ترامپ و تندرو‌های آمریکا ندارند. البته نباید این نکته هم فراموش کرد که اگر برخی فکر می‌کنند که بعد از انتخابات ۲۰۲۰ یک دموکرات بر روی کار بیاید شرایط تغییر می‌کند و ممکن است ایران پای میز مذاکره برود، کاملا اشتباه است.»
علی خرم دیپلمات پیشین کشورمان طی گفتگو با فرارو در خصوص صحبت‌های اخیر ترامپ مبنی بر تمایل وی به مذاکرات که بعد ماه‌ها سکوت مطرح کرده است، عنوان کرد: «ترامپ از همان ابتدا یک سیاستی را مدنظر قرار داده و بنا بر همان سیاست بار‌ها عنوان کرده که تمایل دارد با ایران وارد مذاکره شود و دیداری با مقامات ایرانی داشته باشد. ولی طرف ایرانی از همان ابتدا نگاه کاملا منفی به اظهارات رئیس جمهور آمریکا داشت، اما در گذشت زمان احساس می‌شود که ترامپ کاملا دلبسته یک نشست و برخاست و یک دیدار که با چند عکس است. یعنی اصلا لزوما به دنبال این نیست که دیدار مورد نظر دستاورد خاصی داشته باشد حتی برایش اهمیتی ندارد که مذاکرات با ایران یک ماه طول بکشد یا ده سال درگیر آن باشند.»
وی ادامه داد: «واقعیت این است که ترامپ بیشتر علاقه‌مند است که در لیست کاری خود مذاکره با ایران را هم مانند کره شمالی ثبت کند. البته صرفا همان الگوی مذاکره با کره شمالی هم مد نظرش است. یعنی اگر پیش و پس از مذاکره با کیم جونگ اون توجه کنید، می‌بینید یک سری انتظارات ایجاد کرده بود که گویی با آغاز مذاکرات تمام سیستم هسته‌ای کره تعطیل می‌شوند. اما وقتی پای میز مذاکره رفت و چند عکس یادگاری انداخت مشخص شد که هیچ تغییر خاصی رخ نداده است و نخواهد داد و ملاقات صرفا مصرف تبلیغاتی داشت و خیلی پیگیر این نشد که کره شمالی خلع سلاح هسته‌ای شود.»
او افزود: «بنابراین الان برداشت ترامپ این است که شرایط ایران به واسطه تحریم‌ها بسیار بد است و الان زمان مناسبی است که مجددا مسئله مذاکره و دیدار با مقامات ایران را مطرح کند. اما سیگنالی که من می‌گیرم این است که ترامپ سعی دارد این پیام را ارسال کند که تمایل دارد که تحریم‌ها را لغو کند، اما بهایش این است که مقامات ایرانی یک دیداری با او داشته باشند و چند عکس یادگاری بی‌اندازند و بعد هم ببینند مذاکره چه روندی را طی می‌کند و هر زمان که نیاز است به طول بیانجامد. زیرا او اصلا در شرایط فعلی اصرار خاصی بر مسئله مشخصی ندارد. یعنی نمی‌بینیم که درباره برجام یا موضوع خاصی صحبت کند. صرفا مسئله مذاکره را مطرح می‌کند.»
این استاد دانشگاه تصریح کرد: «به همین دلیل من فکر می‌کنم که شاید بهتر باشد که دستگاه دیپلماسی ایران این معضل را حل کند و صرفا از دید منفی به آن نگاه نکند. از سوی دیگر ممکن است مذاکرات دریچه‌های جدیدی را باز کند. درست است که به نظر می‌رسد ترامپ صرفا به دنبال دستاورد تبلیغاتی است، اما به هرحال می‌توان از این فرصت استفاده کنیم و فضا را به سمتی ببریم که دستاورد‌هایی هم برای ما داشته باشد. من شخصا از جمله افرادی هستم که بار‌ها به غیرقانونی و غیر انسانی بودن تحریم‌ها تاکید کرده، اما درست این نیست که صرفا بنشینیم و از دست رفتن طاقت و توان مردم را نگاه کنیم؛ بنابراین شاید مثل کره شمالی که مشکلاتشان از طریق دیگری حل شد، دیپلماسی بتواند مشکلات ایران را هم از طرق دیگر حل کند.»
وی تاکید کرد: «البته باید این مسئله را در کنار دو موضوع دیگر قرار دهیم. یکی دشمنی اسرائیل با ایران است و دیگری خصومت میان عربستان و ایران. واقعیت این است که حتی اگر ایالات متحده تمایلی به درگیری با ایران نداشته باشد، اما این دو کشور بسیار علاقه‌مند هستند که یک درگیری با ایران ایجاد کنند؛ بنابراین ما باید به دنبال راه‌هایی باشیم که بتوانیم تلاش‌های این دو کشور را به نوعی مهار کنیم و این اتفاق نه از طریق مستقیم اسرائیل و عربستان بلکه از طریق ایالات متحده باید انجام شود. زیرا این دو کشور هر اقدامی بخواهند علیه ایران انجام دهند باید با حمایت و تائید کاخ سفید باشد، لذا ما باید سرچشمه را ببندیم. منظورم این است که ما باید از این حالت سکون خارج شویم و چه از راه مذاکره و از چه راه‌های دیگر سعی کنیم ایالات متحده را مهار کنیم.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که این حالت سکون ایران تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد، گفت: «این سوال بسیار مهمی است که باید مسئولان به آن پاسخ دهند. ما صرفا کارشناسانی هستیم که می‌توانیم راه‌های مختلف را پیشنهاد دهیم، اما آن‌ها که تصمیم گیرنده هستند توجهی به این نکات نمی‌کنند. من شخصا امیدوار هستم که با انتشار مقالات و مصاحبه‌هایی که انجام می‌دهیم بتوانیم نظرات خود را به گوش مسئولان برسانیم. به نظر من هنوز مسئولان لزوم حل این مسئله را احساس نکرده اند و شاید زمانی که این احساس را داشته باشند، کمی هم به حرف تحلیلگران و کارشناسان توجه کنند و از این حالت انفعال خارج شوند.»
او درباره اینکه آیا نهایتا ترامپ می‌تواند تا پایان دوره ریاست جمهوری خود به این آرزو دست پیدا کند و با ایران پای میز مذاکره بنشیند، گفت: «به نظر من از لحاظ تئوریک و منطقی این اتفاق هرگز رخ نخواهد داد. یعنی همانطور که سخنگوی وزارت امور خارجه گفته است، ترامپ این آرزو را به گور خواهد برد.»
خرم در پایان در پاسخ به این سوال که آیا عدم تمایل ایران نسبت به مذاکره می‌تواند به دلیل حضور شخص ترامپ در کاخ سفید باشد، گفت: «حتی اگر با شخص ترامپ مشکلی نباشد، اما قطعا مسئولان ایران نگاه مثبتی به رویکرد‌ها و دیدگاه‌های ترامپ و تندرو‌های آمریکا ندارند. البته نباید این نکته هم فراموش کرد که اگر برخی فکر می‌کنند که بعد از انتخابات ۲۰۲۰ یک دموکرات بر روی کار بیاید شرایط تغییر می‌کند و ممکن است ایران پای میز مذاکره برود، کاملا اشتباه است. ما در دوره اوباما هم رفتار درستی از خود نشان ندادیم و با وجود اینکه زمینه دستیابی به راه‌حل‌های بسیاری وجود داشت، اما دیدید که چگونه در داخل علیه آمریکا و برجام و تیم مذاکره کنند، فعالیت کردند؛ لذا به نظر من حتی اگر یک دموکرات هم پیروز انتخابات شود، ما صرفا به خانه اول برمی‌گردیم.»
