آیا چین تایوان را محاصره می کند؟

«اگر چین با محاصره دریایی تایوان، روند صادرات این جزیره را به دست بگیرد، رهبران غربی خود را در وابستگی محض به چین جهت سرپا نگه داشتنِ اقتصادهایشان خواهند یافت. در این میان، اقدام روسیه در تحت فشار قرار دادن بازارهای انرژی جهان پس از اقدام این کشور در حمله به اوکراین، در برابرِ تسلط چین به بازار ریز تراشه های جهان(پس از محاصره تایوان)، امری کم اهمیت به نظر خواهد رسید.»

بازتاب-پایگاه خبری “اسپکتِیتور” در گزارشی ضمن اشاره به ارده جدی “شی جین پینگ” رئیس جمهور چین در آنچه متحدسازی مجددِ تایوان با سرزمین مادری(چین) می خواند، به طور خاص به طرح این سوال می پردازد که آیا امکان دارد که ارتش آزادی بخشِ چین، سناریوی محاصره تایوان و به تسلیم واداشتن آن به نفع پکن را در پیش گیرد؟ اقدامی که در صورت تحقق، تبعات جهانی گسترده ای را به همراه خواهد داشت.

اسپکتِیتور در این رابطه می نویسد: «”شی جین پینگ” رئیس جمهور چین در سال های اخیر این نکته را به وضوح روشن ساخته که وی جهت بازگرداندن تایوان به خاک کشورش، کاملا مصمم است. وی عملا میراث سیاسی و مشروعیت خود را نیز به نوعی معطوف به این مساله کرده است. با این حال، مشکل اصلی چین این است که نظرسنجی ها در تایوان به طور مداوم نشان می دهند که صرفا یک درصد از جمعیت تایوان، خواستار اتحاد مجدد با چین هستند.

از این رو اگر شی جین پینگ واقعا خواستار اتحاد تایوان با چین است، باید این دستورکار را با استفاده از حربه زور به پیش برد. اگرچه برخی مفسران غربی استدلال می کنند که مشکلات و چالش های جاری روسیه در قالب جنگ اوکراین، احتمالِ حمله چین به تایوان را تا حد زیادی کاهش داده اند با این حال، هیچ سند و مدرکی دال بر این مساله که تغییری در سیاست چین نسبت به تایوان ایجاد شده، مشاهده نمی شود.

اگرچه ارتش تایوان از دیرباز آموزش های مختلفی دیده و از نیم قرن پیش مجهز به تانک و هواپیما است، با این حال، سه چهارم از مردم آن بر اساس برخی نظرسنجی ها اعلام کرده اند که حاضرند برای حراست از تایوان در برابر چین، وارد درگیری های نظامی شوند. اضافه بر این، بر اساس موضع گیری هایی که اخیرا انجام شده، به احتمال فراوان در صورت حمله چین به تایوان، ژاپن و آمریکا در حمایت از تایوان به صورت مستقیم وارد میدان خواهند شد. در قالب این سناریو، ارتش آزادیبخش چین هزینه های سنگینی را متحمل خواهد شد.

با این حال، برخی ناظران و تحلیلگران غربی می گویند راه دیگری نیز برای حراست از تایوان وجود دارد. راهی که تا حد زیادی تحت تاثیر آموخته های “سون تزو” فیلسوف نظامی سرشناس چینی است. فیلسوفی که هنوز هم آثار و نوشته های او از سوی رهبران و فرماندهای ارتش آزادیبخش چین مطالعه می شود. سون تزو می گوید:  “عالی ترین هنر جنگ این است که دشمنِ خود را بدون درگیری، تحت تسلط و کنترل بگیریم”. این دقیقا همان راهبردی می تواند باشد که چین بواسطه محاصره دریایی و هوایی تایوان، شاید بخواهد آن را محقق کند.

محاصره تایوان از سوی چین چند هدف را با یک تیر خواهد زد. در این راستا، جزیره تایوان از دریافت تسلیحات غربی محروم خواهد شد و تمامی واردات و صادرات آن تحت کنترل و حتی تحریم های بالقوه چین در خواهد آمد. این رویکرد هم موجب خواهد شد که اقتصادِ جزیره تایوان به شدت آسیب ببیند و هم ارتش تایوان توانایی چندانی جهت مقابله با ارتش چین نداشته باشد. در این راستا حزب کمونیست چین امید دارد که شاید تایوانی ها برای منابع خودشان هم که شده، به اتحاد مجدد با چین رای دهند و عملا پذیرای سازوکار “یک کشور و دو سیستم” باشند.

تردیدی نیست که چین از منابع کافی جهت تحمیل یکچنین محاصره ای نیز برخوردار است. چین بیش از ۳۵۰ ناو و ناوچه، ۱۳۰ قایق گارد ساحلی، و صدها مورد تجهیزات دریایی دیگر را در اختیار دارد که با استفاده از همه آن ها می تواند فضای تحریمی و محدود کننده خاصی را به تایوان تحمیل کند. در واقع چین می تواند تایوان را عملا وارد دوره ای از قرنطینه طولانی‌مدت کند.

آمریکا و ژاپن نیز احتمالا به اقدام چین در محاصره تایوان واکنش نشان خواهند داد. با این حال پکن پیش بینی‌های خاصی را نیز برای این وضعیت داشته و بنیان حقوقی خاصی را برای اقدامات خود تعریف می کند. در ژانویه سال ۲۰۲۱، چین قانون گارد ساحلی را به تصویب رساند که عملا به گارد ساحلی این کشور این قدرت را می دهد تا اقدامات لازم و ضروری نظیر استفاده از تسلیحات جهت حراست از حاکمیت چین را داشته باشد.

تا همین اواخر اینطور تصور می شد که این قانونِ جدید با هدف پیگیری دستورکارهای خاصِ چین در دریای چین جنوبی وضع شده است. با این حال ماه گذشته، وزارت خارجه چین اعلام کرد که تنگه تایوان جز آب های بین المللی نیست و باید آن را بخشی از آب های سرزمینی چین به حساب آورد. اگرچه چین این ادعا را در مورد تمامی آب های پیرامونی تایوان مطرح نکرده با این حال چین فاصله طولانی تا تسری حوزه نفوذ و تسلط خود به تایوان و مناطقی ساحلی آن ندارد.

چین می خواهد نشان دهد که هر اقدامی که این کشور در مورد تایوان انجام می دهد، به دو دلیل، در چهارچوب‌های قانونی قرار دارد:

اول، این کشور می خواهد حمایت های بین المللی از طرح های غربی و مداخلات آن ها در امور تایوان را خنثی کند. در واقع پیگیری این دستورکار از منظر قانونی، آسان تر و مشروع تر است. در این راستا، اگر آمریکا، ژاپن، یا هر کشور متحد دیگری بخواهد محاصره تحمیلی چین علیه تایوان را نقض کند، چین نیز امپریالیسم غربی را محکوم می کند و اقدامات مقتضی خود را به اجرا خواهد گذاشت.

دوم اینکه چین اکنون خود را به مثابه قهرمانِ نظم جدید جهانی تصویرسازی می کند و می خواهد خود را به مثابه قدرتی حامی اصلالح مقررات بین المللی نشان دهد تا از این طریق مشروعیتش را تقویت کند. در شرایطی که دو سومِ جهان یا در مورد جنگ اوکراین  و به طور خاص در قبال روسیه غیرمتعهد هستند و یا با آن همسو می باشند، از این رو استقرار یک نظم جهانیِ چینی، از ظرفیت ها و امکانات بالقوه فراوانی جهت محقق شدن برخوردار است.

با توجه به مرکزیتِ تایوان در صنعت ریزتراشه های جهان، هرگونه اقدام چین علیه تایوان تبعات وخیمی را برای اقتصاد جهانی به همراه خواهد داشت. کافی است بدانیم که یک شرکت تایوانی به نامِ TSMC به تنهایی ۵۰ درصد از سهم جهانی تولید ریزتراشه ها را دارد.

آمریکا نیز تلاش های زیادی را انجام داد تا به نوعی از شدت اهمیتِ صنعت ریزتراشه های تایوان بکاهد. با این حال، فقدان منابع کافی در این حوزه مانع از عملی شدنِ برنامه های این کشور شده است. از این رو، محروم شدن از فعالیت های تایوان در این حوزه(صنعت ریزتراشه های جهان) برای جهان خسارت های زیادی را به بار خواهد آورد.

اگر چین با محاصره دریایی تایوان، روند صادرات این جزیره را به دست بگیرد، رهبران غربی خود را در وابستگی محض به چین جهت سرپا نگه داشتنِ اقتصادهایشان خواهند یافت. در این میان، اقدام روسیه در تحت فشار قرار دادن بازارهای انرژی جهان پس از اقدام این کشور در حمله به اوکراین، در برابرِ تسلط چین به بازار ریز تراشه‌های جهان(پس از محاصره تایوان)، امری کم اهمیت به نظر خواهد رسید.

واشینگتن و متحدانش نیاز دارند تا به نحوی هوشمندانه تر زمانی که صحبت از چین و جاه طلبی های آن در مورد تایوان می شود، کنشگری کنند. در غیر اینصورت، جزیره تایوان از دست خواهد رفت و در کنار آن، اعتبار آمریکا به عنوان کشوری که می تواند جلوی قدرت گیری جهانیِ چین را بگیرد نیز زیر سوال خواهد رفت.

مطالب مرتبط

ماجرای ناپدید شدن وزیر دفاع چین چیست؟

آیا رشد قدرت جهانیِ چین رو به پایان است؟

آیا جنگ میان چین و تایوان نزدیک است؟

آیا منطقه خاورمیانه در آستانه تغییرات بزرگ است؟