در مورد آبادان و جاذبه های گردشگری آن چه می دانید؟
ایران دارای شهرهای زیبای گردشگری است و در این میان جنوب غرب ایران با وجود تاریخ پر پیچ و خمش هم چنان جذابیت خود را حفظ کرده است. شهر آبادان در استان خوزستان، با نخل های زیبایش هر گردشگری را به سوی خود جذب می کند و البته نخلستان ها بخشی از زیبایی های این شهر است.
بازتاب- شهر آبادان با مردم خونگرم و بازارهای رنگی، همواره یکی از مقاصد مهم گردشگری ایران به خصوص در تعطیلات نوروز است. در این مطلب قصد داریم تا شما را با جاذبه های این شهر آشنا کنیم.
پیشینه
بخشی از آبادان در دوره ساسانیان، «بهمن‌اردشیر» نام داشت و رود بهمنشیر یادگار همین اسم باستانی است. در ایران باستان به این شهر «اوپاتان» می‌گفتند. بعد از پیدایش اسلام، اسم این شهر به «عَبادان» تغییر کرد. علت این تغییر هم زیارتگاه کوچکی بودکه گفته میشود خضر نبی در آن دیده شده است. گاهی هم به این منطقه، لقب «جزیرةالخضر» داده شده است. در سال ۱۳۱۴ طی مصوبه شورای وزرای وقت، نام عبادان به آبادان تغییر کرد.
اکثر جمعیت آبادان را قوم عرب بومی آبادان و عشایر مختلف تشکیل میدهند. آبادان و خرمشهر، شهرهای چندفرهنگی هستند که اقوام مختلف ایرانی و دین‌های مختلف، یکپارچه و متحد کنار هم زندگی میکنند. لهجه آبادانی برآمده از لهجه همه این اقوام است و حس آبادانی‌بودن بین همه مشترک است. هم چنین آبادان و خرمشهر دروازه ترقی ایران و مهد تمدن نوین شهرنشینی ایران بودند و همین باعث شده است که جاهای دیدنی بسیاری هم داشته باشد.
موقعیت جغرافیایی
موقعیت جغرافیایی شهر آبادان در طول ۴۸ درجه و ۱۷ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۲۰ دقیقه و با بلندای ۳ متر از سطح دریا و با پهناوری ۲۷۹۶ کیلومتر مربع است. حدود آبادان از شمال به شادگان، از خاور و جنوب به خلیج پارس از جنوب غرب و غرب به کشور عراق که حد فاصل مرز طبیعی را رودخانه اروند تشکیل میدهد و از شمال غربی به خرمشهر محدود می‌گردد.
غذاهای محلی
فلافل‌فروشی‌‌های آبادان علاوه بر فلافل اصیل، فلاسیس ( فلافل و سوسیس)، فلابرگر (فلافل و همبرگر)، فلامیکس (فلافل و سوسیس بندری) و انواع سمبوسه هندی، پیتزایی و لقمه‌ای را سرو میکنند. از دیگر غذاهای آبادان، متن بریانی با دال‌عدسی است، که در آن تکه‌‌های گوشت و مرغ با برنجی پر از ادویه و فلفل طبخ میشود و با دال‌عدس سرو میشود. کوبه عراقی، قلیه‌ماهی و ماهی صبور نیز از دیگر غذاهای معروف خوزستان است. ماهی حلوا که در تنور مخصوص پخته میشود از غذاهای معروف جزیره مینو است، تنور و روش پخت این ماهی، شبیه به پختن نان تافتون است.
سوغاتی
آبادان هم مثل همه شهرهای ایران، سوغات خاص خود را دارد. از سوغاتی‌‌های رایج و مشهور آبادان، علاوه بر خرما و ادویه، ماهی‌‌های خلیج فارس است که از انواع ماهی‌‌های رایج این شهر می‌‌توان به حلوا سفید، راشگو، شوریده، شانگ، زبان، سنگ سر، میش، هامور، کفشک، صبور، قباد و شیر اشاره کرد.
بازارهای آبادان
بازارهای آبادان عبارتند از بازار کویتی ها، بازار امیری، بازار احمد آباد، بازار ته لنجی ها، بازار مرکزی، بازار درجه یک ماهی فروشان و بازارچه ها متعدد دیگر… آبادان با همجواری خود با کشورهای خلیج فارس و داشتن صادرات و واردات کالا از طریق لنج و کشتی دارای بازارهای متنوع و متعدد و با قیمت های مناسب است که سبب شده است مردم از شهرستان ها و استان های دیگر برای خرید و سیاحت به این شهر سرازیر شوند. استقبال برای سفر به آبادان موجب شده است تا بازارهای این شهر رونق بگیرند و تجارت آن نسبت به دیگر شهرهای استان چشمگیر باشند.
بیشتر بخوانید
- شمار قربانیان حادثه متروپل به 26 نفر رسید
- دستگیری شهردار آبادان
- آتش سوزی در پالایشگاه آبادان
- گرد و خاک در آبادان و خرمشهر به ۱۱ برابر حد مجاز رسید
شهر نخستین‌ها
آبادان شهر نخستین‌ها است؛ نخستین پالایشگاه خاورمیانه و ایران، نخستین آتش‌نشانی ایران، خط اتوبوس درون شهری، سینمای روباز، پیتزا فروشی، کودکستان، تاکسی تلفنی، پیست ماشین‌سواری، موتور‌سواری، گلف، اسکواش و سالن بیلیارد و نخستین پتروشیمی ایران، گوشه‌ای از گذشته‌ی این شهر هستند.
جاذبه های تاریخی و گردشگری
از جمله جاهای دیدنی آبادان و اطراف آن، جاذبههای طبیعی آن است. آبادان شهری است که بین دو رود اروند و بهمنشیر قرار گرفته است. «لب شط» یکی از جاذبههای دیدنی این شهر است. در ادامه به معرفی مناطق دیدنی این شهر می پردازیم.
رودخانه بهمنشیر
حاشیه‌نشینان آبادان نزدیک رود بهمنشیر زندگی میکنند. اسم این رود از شهری به همین نام در زمان اردشیر بابکان، مؤسس سلسله ساسانیان، گرفته است. زمانی این رود آب شفاف و زلالی داشت و از جاهای دیدنی آبادان محسوب می‌شد؛ ولی متأسفانه امروزه مقدار زیادی از فاضلاب شهری به این رود می‌‌ریزد و پر از زباله و گل‌ولای شده است.
اروندرود
اروندرود یکی از بزرگ‌ترین رودهای این منطقه و تنها رودی است که کشتی‌‌ها در آن تردد دارند و رسوبات کارون، دجله و فرات به آن می‌‌ریزد. این رود در شبانه‌روز چهار بار جزر و مد دارد.
جزیره مینو
جزیره مینو که در گذشته «صلبوخ» نام داشت، میان دو شهر آبادان و خرمشهر قرار دارد و یکی از زیباترین جاذبههای طبیعی استان خوزستان و از جمله جاهای دیدنی آبادان است. این جزیره پنج نهر دارد که دو نهر از رود جرف و سه نهر دیگر از اروندرود منشعب می‌‌شوند. روش «برکشند و فروکشند» در سیستم آبیاری در جزیره مینو استفاده میشود که منحصر به همین شهر است.
همچنین نیزارهای انبوه جزیره مینو پناهگاه حیواناتی وحشی مانند گراز است. بسیاری از ساکنان مینو را اعراب تشکیل میدهند و به همین سبب زبان رایج مردمان این منطقه عربی است.
مسجد رنگونیها
در جنوب غرب ایران زیباترین مسجد، مسجد رنگونیها است. این مسجد یکی دیگر از جاهای دیدنی آبادان است که به سبک معماری هندی‌اسلامی ساخته شده است و با سایر مسجدهایی که غالبا معماری ایرانی اسلامی دارند متفاوت است. همین تفاوت در معماری باعث تمایز و بهتر دیده‌شدن این مسجد میشود. ورودی این مسجد بیشتر شبیه به کاخ‌‌های سلطنتی است و شباهت چندانی با مساجد معمول در ایران ندارد. گفته میشود بعضی از مصالح ساختمانی، خاصه رنگ‌‌های به‌کاررفته اولیه در نقش‌ونگارها از هندوستان تأمین شده است. یکی از ویژگی‌‌های بارز مسجد، محراب گلگونه‌ای است که به شیوه خاصی ایجاد شده است. محراب با انبوهی از اشکال هندسی و نقوش اسلیمی تزئین شده. رنگ‌‌های گوناگون و طرح‌‌های نقش‌بسته بر دیوارهای محراب، نمادی از بهشت برین است.
محله لین
در سال‌های گذشته و بیشتر در دوره پهلوی، آبادان به یک پایگاه صنعتی برای گسترش صنعت نفت ایران تبدیل شد. اکثرا در این شهر کارمندان شرکت نفت زندگی میکردند که با توجه به درجه و مقامشان در محلههای مختلف شهر زندگی میکردند. اسم محلههای آبادان از همان زمان به یادگار مانده است. مثلا محله لین بومی‌شده کلمه انگلیسی «لاین» است. محله احمدآباد که کارگران و کارمندان درجه یک تا پنج شرکت نفت در آن‌جا زندگی میکنند یکی از محلههای شرکت نفتی است. احمدآباد، ۱۵ لین اصلی و ۱۳ لین فرعی دارد. بازار قدیمی شهر در لین یک است که همه چیز در آن پیدا میشود و بازار صیفی مفصلی دارد که از جمله جاهای دیدنی آبادان محسوب میشود.
محله بوارده
محل زندگی مهندسان رده میانه شرکت نفت که دو بخش شمالی و جنوبی دارد. آن‌هایی که گرید ۵ تا ۱۰ داشتند، اینجا زندگی میکردند. زمین‌‌های بوارده از مرد ثروتمندی بود که چون فقط یک دختر به نام ورده (گل سرخ) داشت، به ابوورده مشهور شده بود. این نام در محاوره به بوارده تبدیل شده است.
محله بریم
بریم، تافته جدابافته آبادان و محل زندگی بزرگان شرکت نفت است. این شهرک ویلایی مسلما یکی از جاهای دیدنی آبادان است؛ اما نگهبانی دارد و تردد شبانه غیر بومی در آن ممنوع است. جالب است بدانید همه سیم‌کشی‌ها و کولرهایش، زیرزمینی است و خدمات و همه تعمیرات آن را شرکت نفت انجام میدهد. بعضی‌ها می گویند محله بریم چون در کنار اروندرود قرار دارد، نامش را از کلمه انگلیسی بریم (berim) به معنای کناره و لبه گرفته است. بعضی‌ها هم می‌‌گویند محل روییدن خرمای بِرِیمی است یا نام صاحب قبلی‌اش ابوابراهیم بوده است یا… قول‌هایی از این دست.
بازار ته لنج
خیابان امام خمینی پاتوق ته‌لنجی‌‌ها است که در نوروز از شدت هجوم مردم، قفل میشود. این خیابان ۵۰۰متری و کوچه‌های اطراف، پاتوق شبانه آبادانی‌‌ها هستند. انتهای ته‌لنجی‌‌ها هم بازار بزرگ آبادان در دو طبقه قرار دارد. بازار ته لنجی ها از سمت خیابان امیری خوش‌مسیرتر است.
استادیوم تختی
تقریبا همه ایرانی‌‌ها می‌‌دانند که فوتبال یکی از ورزش‌‌های محبوب مردم آبادان است و غالب مردم هم طرفدار تیم ملی برزیل هستند. استادیوم تختی یکی از قدیمی‌تر‌ین استادیوم‌‌های ایران است که دو سکوی سیمانی برای تماشاچیان دارد. این دو سکوی سرد خاکستری‌رنگ در روزهای بازی صنعت نفت آبادان، داغ و زرد می‌‌شوند. از روی سکوهای شرقی می‌‌توان لوله‌‌های پالایشگاه را دید که در غرب استادیوم هستند.
سینما رکس
اولین جایی که نام سینما رکس به گوش نسل ما خورده، کتاب‌‌های تاریخ مدرسه است که نوشته بود «سینمایی که سوخت و تماشاچیانی که زنده‌زنده درونش سوختند». این روزها دیگر خبری از این سینما نیست و نمی‌توان از آن به‌عنوان جای دیدنی آبادان یاد کرد. فقط روی سنگ سیاهی در راسته لوازم کامپیوتری‌ها ماجرای آتش‌سوزی سینما حک شده است.
سینما شیرین
سینما شیرین آبادان که با قدمتی ۸۰ ساله در سال ۱۳۱۰ در دورۀ پهلوی اول با ظرفیت بیش از ۷۰۰ نفر توسط بخش خصوصی و یک تاجر هندی ساخته شد. سینما شیرین در دورۀ ساخت خود نخستین سینمای مجهز آبادان به شمار می‌رفت که دو طبقه سرپوشیده و یک سالن نمایش تابستانی داشت. پس از جنگ جهانی دوم، با افزودن دو طبقه دیگر به ساختمان، این سینما به بزرگ‌ترین سینمای ایران تبدیل شد. سینما شیرین بعد از انقلاب به فعالیت خود ادامه داد اما با شروع جنگ عراق تعطیل شد و هیچ‌وقت مجدداً راه‌اندازی نشد و در اثر جنگ خسارت‌هایی هم به این سینما وارد شد. در حال حاضر این سینما در فهرست ملی ایران به ثبت رسیده است.
سینما نفت
عمر سینما نفت به اندازه عمر پالایشگاه آبادان است. زمانی آبادان شهر سینماهای ایران بود. به‌جز سینما رکس معروف در حال حاضر آبادان فقط دو سینما دارد. سینما شیرین و سینما نفت. سینما شیرین که به‌دست یک تاجر هندی ساخته شده است، قبل از انقلاب، سینمای پررونقی بود و فیلم‌‌های زیادی روی پرده داشت؛ ولی با وقوع جنگ این سینما به مخروبه‌ای تبدیل شد و مدتی درهایش بسته بود. این روزها هم با وجود اینکه به ثبت ملی رسیده؛ ولی هنوز بازسازی نشده است.
سینما نفت یا همان سینما تاج سابق که به نگهبان آبادان معروف بوده همچنان سرپاست. علت این لقب، طراحی این سینما است که شبیه به یک شیر نشسته است. معروف است که آجرهای قرمز سینما نفت از لندن آورده شده است و قبل از انقلاب پاتوق کارکنان شرکت نفت بوده است. سینما نفت که از گزند حوادث جنگ در امان مانده است، امروزه بازسازی شده و با راه‌اندازی سیستم دیجیتال پخش فیلم، تنها سینمای پر رونق آبادان است.
موزه آبادان
ساختمان موزه آبادان با الهام از مقبره دانیال نبی در شوش ساخته شده و یکی از قدیمی‌تر‌ین موزه‌‌های ایران است. موزه آبادان یک تالار اصلی و دو تالار جانبی دارد. تالار اصلی محل نمایش آثار باقی‌مانده از شوش در هزاره اول قبل از میلاد و آثار دوره صفوی و قاجار است. آثار مربوط به مردم‌شناسی و پوشاک سنتی مردم خوزستان هم در بخش‌‌های دیگر موزه به نمایش گذاشته شده است.
موزه تنوع زیستی
موزه تنوع زیستی آبادان، یکی از جاهای جالب و دیدنی این شهر است که در فاصله ده‌کیلومتری جاده قفاص قرار دارد. این موزه از مجموعه‌ای بیش از ۱۵۲ کبوتر، ۲۱ خزنده و دوزیست، ۱۲ نمونه از ماهیان آب‌های شور و شیرین و انواع صدف‌های دریاهای ایران تشکیل شده است.
پل کابلی
پل کابلی آبادان نخستین پل کابلی واقع در خشکی جهان نام گرفته است. این پل در محله کوی فرهنگیان و به اسم رایج (تانکی ابوالحسن) در بین مردم این شهر شناخته میشود.
کلیسای سورت گاراپت
به‌خاطر نفت‌خیز بودن خوزستان، آبادان هم مانند شهرهای دیگر استان، در دوره‌‌های مختلف میزبان اقوام و افرادی از کشورهای گوناگون بوده است. این اقوام نمادهایی از فرهنگ خود را در گوشه‌هایی از این شهر به یادگار گذاشته‌اند. یکی از این نماد‌‌های فرهنگی، کلیسای سورت گاراپت است که درست در کنار مسجد بهبهانی‌‌ها بنا شده است. این کلیسا در ابتدای خیابان زند واقع شده است. این کلیسا، کوچک و ساده، اما زیباست. البته هم‌نشینی ادیان در آبادان فقط منحصر به قرن اخیر و حضور انگلیسی‌‌ها در این شهر نیست، بلکه از سال‌ها پیش، پیروان ادیان مختلف در این شهر در کنار هم زندگی میکردند. آرامگاه ارامنه آبادان هم در منطقه «شطیط»، در جنوب شرقی آبادان، بالاتر از اروندکنار قرار دارد که همراه با کلیسا از جاهای دیدنی آبادان محسوب میشود.
قدمگاه خضر نبی
مقام خضر نبی، بقعه‌ای با گنبدی سفید و سبز، در هفت کیلومتری شرق آبادان در میان رودخانه بهمنشیر و اروند و در کنار روستای طرة الحضر قرار دارد. این آرامگاه که در سال ۹۲۰ هجری قمری بنا شده، به قدمگاه حضرت خضر نبی یا مقام خضر نبی معروف است. بقعه حضرت خضر نبی (ع) سال‌ها به عنوان مسجد مورد استفاده قرار می‌گرفت تا اینکه ساکنان محل آن را به زیارتگاه تبدیل کرده و اکنون آئین‌های نذر و شادباش اعیاد پیامبران الهی در آن برگزار میشود.
قدمگاه امام رضا (ع)
قدمگاه امام رضا (ع) در شمال آبادان و در پشت بیمارستان آیت ا…طالقانی و در مسیر روستای فیاضیه واقع شده است. بر اساس متون تاریخی، محل دیدار مردم آبادان با امام عصر خویش، در این محل بوده و امام در این مكان برای مردم ایراد سخنرانی داشته، نمازگزارده و به استراحت پرداخته‌اند. پس از عزیمت امام رضا (ع) از شهر آبادان و حركت ایشان به سوی سرزمین توس مردم آبادان برای زنده نگه‌داشتن و جاودان ساختن این خاطره شیرین اقدام به ساخت بنای یادبود این مكان كرده كه در ادوار مختلف تجدید بنا شده است.
مضیف حاج عبدالله
مضیف در حقیقت به اتاق پذیرایی مردمان عرب در روزگاران قدیم گفته می‌شد و حکم مهمانخانه را دارد. اعراب رسم دارند در مجاورت خانه خود، محلی برای مهمان‌ها بنا کنند تا مهمان احساس راحتی داشته باشد، بر اساس رسم و رسوم، صاحب‌خانه تا سه روز نیز از مهمان پولی نمی‌گیرند.
مضیف‌های حاج عبدالله یکی از زیباترین و مجهزترین مضیف‌های کشور است که در باغی زیبا و بزرگ به مساحت 15000 مترمربع در جزیرۀ مینو قرار دارد. در این مضیف‌ها غذای سنتی سرو و پذیرایی به رسم عرب‌ها انجام میشود.
سید عباس
یکی از جلوه‌‌های مذهبی در آبادان بقعه سید عباس است. اینجا امامزاده‌ای قدیمی نیست، بلکه سه قبر در آن وجود دارد که مدفن سه سید به نام‌های عباس، یاسین و سعد است که صد سال پیش با قدرت گرفتن وهابیان در عربستان به ایران آمدند و نسلشان به امام موسی کاظم(ع) منسوب است. این زیارتگاه در بین اهالی جایگاه ویژه‌ای دارد.
