علت گرفتگی عضلات پا در خواب چیست؟

بازتاب– یکی از رازآلودترین انواع گرفتگی‌های عضلانی، آن‌هایی هستند که در دل شب و هنگام خواب رخ می‌دهند. برخی از این انقباض‌ها بدون علت مشخصی بروز می‌کنند و در اصطلاح پزشکی به آن‌ها «گرفتگی‌های ایدیوپاتیک» گفته می‌شود. اما در بسیاری از موارد، عوامل زمینه‌ای و اختلالات جسمی یا عصبی در بروز این پدیده نقش دارند.

بارداری، به‌ویژه در ماه‌های پایانی، یکی از دوره‌های پرتکرار گرفتگی عضلات پا در زنان است. هرچند هنوز علت دقیق آن ناشناخته باقی مانده، اما برخی فرضیه‌های علمی شامل اختلال در عملکرد اعصاب محیطی، نارسایی جریان خون به عضلات، استرس مداوم یا فعالیت‌های فیزیکی سنگین مطرح شده‌اند.

در کنار این موارد، فهرستی از عوامل رایج دیگر نیز در بروز گرفتگی شبانه پا نقش دارند؛ از جمله:

• کم‌آبی بدن و کمبود الکترولیت‌هایی مانند منیزیم، پتاسیم و کلسیم

• وضعیت نامناسب بدن هنگام خواب

• بیماری‌های زمینه‌ای نظیر اختلالات تیروئیدی، کم‌خونی و مشکلات قلبی-عروقی

• اختلالات عصبی یا جریان خون ضعیف در اندام تحتانی

چه کسانی بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند؟

گرفتگی عضلات پا محدود به گروه خاصی نیست، اما برخی افراد با احتمال بیشتری به آن دچار می‌شوند. روند طبیعی پیری، یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش‌دهنده خطر است؛ چراکه با افزایش سن، تاندون‌ها –بافت‌هایی که ماهیچه‌ها را به استخوان متصل می‌کنند– انعطاف‌پذیری خود را از دست داده و کوتاه‌تر می‌شوند.

آمارها حاکی از آن است که بیش از ۶۰ درصد بزرگسالان و حدود ۴۰ درصد کودکان و نوجوانان حداقل یک‌بار در ماه دچار این نوع گرفتگی‌ها می‌شوند. همچنین، زنان بیشتر از مردان به این عارضه مبتلا می‌شوند، به‌ویژه در دوران بارداری و یائسگی.

گرفتگی عضله یا سندرم پای بی‌قرار؟ فرق را بدانید

یکی از اشتباهات رایج، یکسان‌انگاری میان «گرفتگی عضلات پا» و «سندرم پای بی‌قرار» است، در حالی که این دو اختلال علیرغم برخی شباهت‌های ظاهری، ماهیت بسیار متفاوتی دارند.

سندرم پای بی‌قرار (RLS) معمولاً با احساس ناخوشایند یا سوزن‌سوزن‌شدن در پاها همراه است که فرد را وادار به تکان دادن مداوم اندام می‌کند. این حالت برخلاف گرفتگی، دردناک نیست، اما آزاردهنده است و با بی‌خوابی همراه می‌شود. در حالی‌که گرفتگی عضله، انقباضی شدید و دردناک است که نیاز به اقدام فوری مانند ماساژ یا کشش دارد.

اگرچه گرفتگی عضلات پا معمولاً بی‌خطر است، اما تکرار آن می‌تواند هشداری برای وجود مشکلات پنهان در بدن باشد. سبک زندگی سالم، نوشیدن آب کافی، کشش منظم عضلات، و در صورت لزوم مشاوره با پزشک می‌تواند کمک مؤثری در پیشگیری و کنترل این وضعیت آزاردهنده باشد. به یاد داشته باشید: بدن، پیش از آن‌که از کار بیفتد، با علائمی ساده حرف می‌زند—و گرفتگی عضله یکی از آن‌هاست.