ایران، دومین کشور در محدودیت اینترنت
ایران در سال ۲۰۲۲ مجموعا ۱۱ مورد محدودیت اینترنتی را تجربه کرده که شامل فیلترینگ دو شبکه اجتماعی، ۵ قطعی سراسری و ۴ قطعی منطقه‌ای اینترنت بوده است.
قطعی اینترنت در سال ۲۰۲۲، حدود ۴.۲ میلیارد نفر از جمعیت ۷.۸ میلیارد نفری جهان را تحت تاثیر قرار داده است. این آماری است که وب‌سایت سرف‌شارک (Surfshark) منتشر کرده است. میانگین مدت زمان ادامه پیدا کردن محدودیت‌های اینترنتی در سال گذشته میلادی ۳۳ ساعت و میانگین روزهایی که محدودیت‌ها ادامه پیدا کرده ۱۱۴ روز بوده است.
طبق آمارهای این وب‌سایت، ایران دومین کشور جهان است که بیشترین میزان محدودیت در اینترنت را دارد.
طبق گزارشی که دنیای اقتصاد از یافته‌های اخیر سایت سرف‌شارک منتشر کرده «اعتراضات» و «آشفتگی‌ها و مجادلات سیاسی» در کشورها اصلی‌ترین دلایل ایجاد محدودیت برای اینترنت در سال ۲۰۲۲ میلادی بوده است. از نظر محدودیت‌های ایجادشده در میان تمام قاره‌ها، آسیا رکورددار بیشترین تعداد کشورهایی است که در سال گذشته میلادی محدودیت اینترنت را تجربه کرده‌اند.
افغانستان، ایران، قزاقستان، سریلانکا و ازبکستان در آسیا؛ کشورهای بورکینافاسو، سیرالئون، سودان و زیمبابوه در آفریقا و کوبا در آمریکای جنوبی بیشترین و شدیدترین محدودیت‌های اینترنتی را در سال ۲۰۲۲ اعمال کرده‌اند.
از نظر تعداد محدودیت‌های اعمال‌شده در اینترنت نیز ۱۰ کشور بیشترین تعداد را داشته‌اند: جامو و کشمیر، ایران، هند، سودان، بورکینافاسو، زیمبابوه، پاکستان، روسیه، کوبا و سیرالئون. سرف‌شارک مناقشات سیاسی در منطقه جامو و کشمیر را اصلی‌ترین عامل بروز ۲۴ مورد محدودیت در اینترنت این منطقه می‌داند و اعتراضات چهار ماه اخیر در ایران را نیز علت اصلی اعمال ۱۱ مورد محدودیت اینترنتی در ایران عنوان کرده است. پس از جامو و کشمیر و ایران، هند با ۱۰ مورد اختلال در رتبه سوم کشورهای دارای بیشترین محدودیت در اینترنت قرار گرفته است.
طبق گزارش سرف‌شارک، ۱۰ مورد از محدودیت‌های اینترنت در ایران مربوط به اعتراضات بوده و دولت ایران نیز به همین دلیل در سال گذشته میلادی دو شبکه اجتماعی اینستاگرام و واتساپ را فیلتر، اینترنت چهار منطقه را قطع کرده و در پنج مورد اقدام به قطع سراسری اینترنت کرده است.
ایران در زمینه بیشترین تعداد «محدودیت‌های طولانی» هم رکورددار است؛ آمارهای سرف‌شارک نشان می‌دهد که کشور ما در سال ۲۰۲۲، به مدت دو هزار و ۴۲۴ ساعت محدودیت واتساپ و اینستاگرام را تجربه کرده، اسکایپ محدودیت دو هزار و ۳۵۳ ساعتی داشته، قطع اینترنت در کردستان به مدت ۳۳۶ ساعت ادامه داشته و قطع اینترنت سراسری هم به مدت ۳۳۰ ساعت رخ داده است.
البته در میان طولانی‌ترین محدودیت‌ها، بورکینافاسو با فیلتر کردن فیسبوک برای بیشتر از ۸ هزار و ۴۰۰ ساعت رکورددار است. روسیه هم در سال گذشته میلادی توییتر، فیسبوک و اینستاگرام را به مدت بیش از هفت هزار ساعت فیلتر و از دسترس شهروندانش خارج کرده است.
در سال ۲۰۲۲، دولت‌ها محدودیت‌های اینترنتی را به سه شکل مختلف اعمال کرده‌اند: اعمال محدودیت و فیلترینگ برای شبکه‌های اجتماعی خاص، قطع اینترنت داخلی و قطع اینترنت بین‌الملل. قطع اینترنت محلی و داخلی با ۴۱ مورد پرتکرارترین شیوه اعمال محدودیت در جهان بوده است. پس از آن، ۲۳ مورد قطعی اینترنت بین‌الملل در جهان رخ داده و ۱۴ مورد از محدودیت‌ها هم به فیلترینگ برخی شبکه‌های اجتماعی مربوط می‌شود.
در میان تمام شبکه‌های اجتماعی که با بیشترین میزان فیلترینگ و مسدودیت مواجه شده‌اند، فیسبوک در رتبه اول ایستاده و در سال گذشته در بورکینافاسو، روسیه، اردن و سریلانکا فیلتر شده است. اینستاگرام دومین پلتفرمی است که در بسیاری از کشورها فیلتر شده و تیک‌تاک سومین شبکه اجتماعی مغضوب کشورها است. این پلتفرم در سال گذشته میلادی در ارمنستان، آذربایجان و اردن فیلتر و از دسترس خارج شده است.
هرچند محدودیت‌های بسیاری در اینترنت کشورهای مختلف جهان در سال ۲۰۲۲ اعمال شده و سرف‌شارک تعداد این محدودیت‌ها را ۷۸ مورد اعلام کرده است، اما این تعداد نسبت به سال ۲۰۲۱ میلادی ۴۰ درصد کمتر است.
سال ۲۰۲۲ با ۳۴ مورد محدودیت در اینترنت آغاز شد و با ۴۱ مورد به پایان رسید که در مجموع در ۳۲ کشور رخ داده و بیش از نیمی از جمعیت جهان، یعنی ۴.۲ میلیارد نفر، را تحت تاثیر قرار داد. از بین تمام این ۳۴ مورد محدودیت فقط دو مورد از آن‌ها پیش از پایان سال ۲۰۲۲ رفع شده و ۳۲ مورد دیگر در سال جدید میلادی هم‌چنان ادامه پیدا کرده است.
سرف‌شارک در توضیح اهمیت پرداختن به موضوع سانسور اینترنت نوشته است: «همه ما می‌دانیم که سانسور اینترنت پیامدهای مخرب و خطرناک فراوانی دارد؛ از دست رفتن فرصت‌های مردم برای رشد، دانش، آزادی و دموکراسی از جمله این پیامدها است که دسترسی به اینترنت را به یک موضوع حیاتی تبدیل کرده که ارزش صحبت کردن و پرداختن را دارد.
