خبرهای نگران کننده از انتقال آبله میمونی

اکثریت موارد آبله میمونی در شیوع بی‌سابقه جهانی بیماری طریق تماس جنسی و سایر اشکال تماس جسمی رخ داده است، اما اخیرا یک پست فیس‌بوکی درباره انتقال ویروس آن بوسیله پشه‌ها باعث وحشت گروهی از کاربران شد.

 به نوشته یواس‌ای‌تودی این پست فیس‌بوکی ادعا می‌کرد که انتشار ویروس آبله میمونی مشابه مالاریااز طریق گزش پشه‌ها هم می‌تواند انجام شود.متن این پست این بود: «آبله میمونی را پشه‌ها هم منتقل می‌کنند، خدای من…»

بیش از ۴۰۰۰ کاربر فیس‌بوک در طول سه روز این پست را به اشتراک گذاشتند. پست‌های دیگری درباره اینکه پشه‌ها باعث عفونت افراد با ویروس آبله میمونی می‌شود، در توئیتر هم ظاهر شده است.

در برخی موارد، ضایعه‌های پوستی آبله میمونی ممکن است با جای گزش پشه‌ها اشتباه گرفته شود و پس از تشخیص بیماری به اشتباه انتقال این ویروس به این حشرات نسبت داده شود.

اما هیچ داده آزمایشگاهی یا اپیدمیولوژیکی درباره انتقال ویروس آبله میمونی بوسیله پشه‌ها وجود ندارد و بر عکس شواهد بسیاری وجود دارد که تماس مستقیم جسمی باعث انتقال بیماری می‌شود.

چرا پشه نمی‌تواند آبله میمونی را منتقل کند

یک دلیل مهم اینکه آبله میمونی اصولا نمی‌تواند بوسیله پشه‌ها منتقل شود، نقش خاصی  است که پشه‌ها به عنوان حیوان ناقل در  عوامل بیماری‌زایی مانند انگل مالاریا یا ویروس نیل غربی ایفا می‌کنند. برای مثال انگل مالاریا بخشی از چرخه زندگی خود را در بدن پشه می‌گذراند یا در مورد ویروس نیل غربی پشه پس از نیش زدن پرندگان حامل ویروس بیماری به ویروس آلوده می‌شود و بعد آن را به انسان‌ها منتقل می‌کند.

اما درباره آبله میمونی اصولا چنین ارتباط اپیدمیولوژیکی با پشه به عنوان یک عامل ناقل ویروس بیماری وجود ندارد، چرا که اگر اینگونه بود مواردی از عفونت غیر مرتبط و بدون سابقه تماس مستقیم با بیماران بر اساس گزش پشه‌ها، زیستگاه آنها و رفتارهای مسافرتی افراد شناسایی می‌شد.

یک شاهد دیگر یک مطالعه قدیمی مربوط به سال ۱۹۲۷ است که نشان داد دو گونه پشه‌ها ناقل‌های کارآمد ویروس آبله (خویشاوند نزدیک ویروس آبله میمونی) نیستند به این معنا که این  ویروس نمی‌تواند این پشه‌ها را آلوده کند و در بدن پشه عفونت پایدار ایجاد کند.

یک عامل مهم دیگر در ویروس‌هایی که پشه‌ها با مکیدن خون باعث انتقال آنها می‌شوند، بار ویروسی بیماری در خون مبتلایان است. در افراد مبتلا به آبله میمونی بار ویروس در خون هیچگاه آنقدر بالا نمی‌رود که در هنگام مکیدن خون بوسیله پشه وارد بدن این حشره شود.

دانشمندان دهه‌ها است که آبله میمونی را از هنگام کشف آن در سال ۱۹۵۸ می‌شناسند و نخستین مورد ثبت‌شده عفونت در انسان‌ها در دهه ۱۹۷۰ شناسایی شد. ویروس آبله میمونی خویشاوند نزدیک ویروس آبله میمونی است که قرن‌ها موضوع پژوهش علمی بوده است.

اما هیچگاه در طول این دهه‌ها هیچ شاهدی از اینکه ویروس‌های خانواده پاکس‌ویریده مانند آبله و آبله میمونی بوسیله پشه‌ها منتقل شوند، به دست نیامده است.

بالاخره باید به یاد داشت که شبکه‌های اجتماعی از محل‌های رایج انتشار اطلاعات نادرست (misinformation) و نیز جعل اطلاعات نادرست (disinformation)  بهداشتی است که به خصوص در پاندمی فعلی یک بیماری ویروسی دیگر یعنی کووید-۱۹ هم مشکلات فراوانی آفرید.