کاری که «شهرزاد» برای زیورآلات سنتی کرد
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور گفت: شاید کاری که سریال «شهرزاد» برای زیورآلات سنتی کرد، کمتر کسی می‌توانست انجام دهد. فروش زیورآلات سنتی بعد از پخش این سریال، به نوعی نماد اقتصاد مقاومتی است.
به گزارش ایسنا، بهمن نامورمطلق – معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری – درباره مجموعه «دست‌آفریده‌ها» که قرار است با محوریت تولید فیلم‌های مستند صنایع دستی انجام شود، توضیح داد: بعد از آن‌که استان‌ها نسبت به هنرهایی که دارند احساس مسئولیت کردند، قرار شد که از برنامه «سیمرغ» که هدف آن نمایش ۳۰ فیلم درباره صنایع دستی است، حمایت مالی کنند.
او با بیان این‌که همکاری صداوسیما با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باید بیشتر از این شود، گفت: ما با صنایع خلاق روبه‌رو هستیم، رسانه و صنایع دستی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. پیش از این هم فیلم‌هایی مربوط به این حوزه در شبکه مستند، شبکه چهار، خبر و شبکه‌های برون‌مرزی پخش شده است. امیدواریم این همکاری ادامه داشته باشد. سرشت صنایع دستی در حال تغییر است، اما تصویر آن هنوز تغییر نکرده، پس رسانه می‌تواند در این تصویرسازی با ما همکاری کند.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی ادامه داد: تصاویری که عمدتا در رسانه‌ها تولید شده، تولیدمحور بوده است و پیشکسوتان را مد نظر قرار داده‌اند؛ اما با توجه به این‌که مشکل فعلی صنایع دستی، بحث فروش است درصددیم از برنامه‌های تولیدمحور به مصرف‌محور گرایش پیدا کنیم و به سمت الگوسازی پیش برویم. ما به الگوی مصرف نیاز داریم. بنابراین بهترین کمکی که تلویزیون می‌تواند به ما کند، کمک به رایج شدن الگوهای مصرف صنایع دستی است.
او اظهار کرد: ما از برنامه‌های داستانی و پرمخاطب توقع داریم به ما کمک کنند، زیرا حضور صنایع دستی در خانه‌ها و شهرها می‌تواند ذهن ما را تغییر دهد. اگر از صنایع دستی برای دکوراسیون و معماری استفاده بهینه کنیم، جامعه‌ی بهتری خواهیم داشت. امیدواریم بتوانیم تصویر صنایع دستی پویا را که نیازمند پاسخ به نسل جوان است، با خانواده مولد پیوند بزنیم، زیرا در برخی موارد می‌بینیم که حتی صدای خانواده‌ها نیز درآمده و آن‌ها اعلام می‌کنند، ما صنایع دستی می‌خریم، اما نمی‌دانیم با آن باید چه کنیم. امیدواریم بتوانیم جلوه‌های زیبایی از صنایع دستی را به تصویر بکشیم.
نامورمطلق در بخش دیگری از صحبت‌هایش بیان کرد: به قول محققان، ما در پایان ژانرها هستیم. مستند نیز طوری نیست که با داستان تفاوت داشته باشد. تنوعی که در مستند وجود دارد، به فیلم‌های داستانی نزدیک شده است. ما هیچ ژانری را نفی نمی‌کنیم. با توجه به این‌که منابع محدودی داریم و ساخت فیلم‌های داستانی بسیاری گران است. به همین دلیل دست ما بسته است. یکی از مشکلاتی که معاونت صنایع دستی با آن مواجه است، این است که سازمان برنامه و بودجه هیچ بودجه‌ای برای تبلیغ صنایع دستی در نظر نگرفته است و ما نیز نمی‌توانیم بدون اعتبار برای این موضوع کاری انجام دهیم. به همین دلیل این موضوع باید تبدیل به گفتمان شود.
مستندسازی به تداوم هنر هنرمندان کمک می‌کند
محمدرضا جعفری‌جلوه – مدیر شبکه دو سیما – نیز درباره برنامه «دست‌آفریده‌ها» که قرار است به‌زودی سری دوم آن از این شبکه پخش شود، بیان کرد: اگر به تداوم صنایع دستی واقف باشیم مشخص می‌شود چرا رسانه باید در این زمینه گام بردارد. صنایع دستی یک امر تجملاتی نیست، بلکه به نوعی جزو لوازم زندگی محسوب می‌شود، حتی جایی که جذابیت بصری برای آن غالب است، در تلطیف زندگی نقش مهمی دارد.
او ادامه داد: صنایع دستی هویت‌ساز است و زندگی را معنا می‌دهد. علاوه بر آن، حیطه بسیار مهمی برای اقتصاد و معاش مردم محسوب می‌شود. به همین دلیل به‌نحو بالقوه مطرح است و باید به بهترین شکل از مرحله قوه به بالفعل درآید. در بسیاری از کشورها از جمله آسیای شرقی، صنایع دستی جزو مشاغل خانگی محسوب می‌شوند، به همین دلیل این رشته برای این دسته از کشورها یک بحث حیاتی است.
مدیر شبکه دو سیما اظهار کرد: ممکن است خاستگاه هنرهای قدیم و جدید متفاوت باشد، اما ما در این زمینه به یکپارچگی نیاز داریم. تجلی هنرهای سنتی موجب می‌شود تا این حوزه معانی خود را به هنرهای جدید نیز تسری دهد. حیات و تجلی هنرهای سنتی می‌تواند مبانی و حکمت خود را تسری دهد و یکپارچگی را در هنر بیان کند. وقتی هنرهای سنتی تا این اندازه اهمیت دارند طبیعی است که رسانه به صحنه بیاید.
جعفری‌جلوه بیان کرد: در دوره اولی که مستندهای «دست‌آفریده‌ها» ساخته شد، من مدیر شبکه دو نبودم؛ اما به نحوی حامی این برنامه بودم. این ترس وجود دارد که برخی هنرمندان فراموش شوند، اما مستندسازی درباره آن‌ها و هنرشان به تداوم و دیده شدن این حوزه کمک می‌کند.
او در پاسخ به پرسش ایسنا مبنی بر این‌که صرف ساخت مستند برای صنایع دستی کافی نیست، آیا برنامه‌ای برای پخش چندباره این مستندها در شبکه دو در نظر گرفته‌اید تا ملکه ذهن مخاطب شود؟ توضیح داد: هدف ما این است تا این نوع کار به اثری خواستنی تبدیل شود و از طرفی مورد اقبال بخش نمایش خانگی نیز قرار گیرد. تلاش می‌کنیم در این مجموعه به جنبه‌های عرضه، بازار، فروش و مصرف صنایع دستی توجه شود و صرفا یک مستند از بیوگرافی هنرمند ارائه نکنیم. پیگیری مخاطب و رغبت آن برای خریدن آثار در شبکه نمایش خانگی، مستلزم پخش خوب آثار است. به همین دلیل، تبلیغات خوبی قبل و همزمان با پخش این مجموعه انجام خواهیم داد.
مدیر شبکه دو سیما با بیان این‌که هدف ما ارائه کار تزیینی نیست، گفت: باید نحوه تولید و پخش این مجموعه با سری اول متفاوت باشد تا بعدها که در شبکه نمایش خانگی عرضه می‌شود با استقبال مخاطب مواجه شود.
«دست‌آفریده‌ها» از ۱۰ شهریور کلید می‌خورد
داوود سماواتی‌یار – تهیه‌کننده و مدیر اجرایی پروژه «دست‌آفریده‌ها» – نیز در نشست خبری این برنامه که صبح امروز (۲۴ مردادماه) در معاونت صنایع دستی برگزار شد، بیان کرد: سری دوم این پروژه در ۳۰ قسمت ۲۰ دقیقه‌ای در هشت استان تهیه می‌شود. به عبارتی رشته‌های صنایع دستی که در حال فراموشی هستند، مستندنگاری می‌شوند. این مجموعه چند تفاوت با مجموعه قبلی دارد؛ یکی آن‌که ۱۴ کارگردان در آن فعالیت می‌کنند که چهار فیلمساز از میان آن‌ها زن هستند.
او ادامه داد: ما در این مجموعه نسل امروز و دیروز را کنار هم نشان می‌دهیم و برای اولین‌بار به سراغ رشته‌هایی رفتیم که تا کنون هیچ مستندسازی برای آن‌ها صورت نگرفته است. بسیاری از این فیلم‌ها در روستاها ضبط می‌شوند و در قالب‌های متفاوت از جمله ساختاری، مستند محض، داستانی و روایی تولید می‌شوند.
سماواتی‌یار بیان کرد: محمدرضا اصلانی و مصطفی گودرزی و محمد بهشتی از مشاوران ما در این پروژه هستند و قرار است بعد از رونمایی از فیلم‌ها نمایشگاه عکسی داشته باشیم. از هر فیلم، یک عکس تهیه و به‌نمایش گذاشته می‌شود. سیاوش یعقوبی این بخش را هدایت می‌کند. هشت تصویربردار، ۱۲ تدوین‌گر، پنج عکاس ما را در این پروژه یاری می‌کنند.
تهیه‌کننده و مدیر اجرایی پروژه «دست‌آفریده‌ها» اظهار کرد: برای ضبط این فیلم‌ها، پژوهش میدانی و کتابخانه‌ای انجام شده است. همچنین از لوکیشن و محل کارگاه‌ها بازدید و عکاسی شده و با استادکاران نسل دیروز و امروز در این زمینه گفت‌وگو داشته‌ایم. در حال حاضر در حال تهیه سناریوها هستیم و این کار از شبکه دو و گروه خانواده مدیریت می‌شود.
او با بیان این‌که از ابتدای شهریور پیش‌تولید «دست‌آفریده‌ها» آغاز می‌شود، گفت: از ۱۰ شهریور نیز فیلمبرداری شروع می‌شود و تا پایان مهرماه ادامه دارد. هزینه‌های تولید را معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی تأمین کرده است. همچنین در این مجموعه از موسیقی محلی مناطق استفاده شده و هماهنگ کرده‌ایم تا نوازنده‌های قدیمی با سازهای‌شان در آن حضور داشته باشند. بخش اول این پروژه حتی از شبکه پرس‌تی‌وی هم پخش شد و تلاش خواهیم کرد بعد از پخش این مجموعه بتوانیم آن را در شبکه نمایش خانگی نیز عرضه کنیم و حتی درصدد هستیم این برنامه را در سینماتک و معاونت صنایع دستی راه‌اندازی کنیم و در موزه‌ها نمایش دهیم.
چه رشته‌هایی فیلم می‌شوند؟
علی حاجی‌شیزری – مدیرکل توسعه و ترویج معاونت صنایع دستی – نیز بیان کرد: قرار است مجموعه فیلم‌های «دست‌آفریده‌ها» در استان کرمانشاه رشته‌های گلیم‌بافی، گیوه‌بافی، نمدمالی، چاقو و ادوات فلزی، در استان همدان سفال لالجین، سراجی سنتی، منبت ملایر و تویسرکان، در استان قم تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، خرمهره‌سازی، طراحی سنتی (نقشه فرش)، در استان چهارمحال و بختیاری نمادمالی، لباس‌های محلی، قفل سنتی، رنگرزی سنتی، در استان گلستان زیورآلات ترکمن، نمدمالی قزلباش، پلافس‌بافی، در استان کردستان نازک‌کاری چوب، جولایی، شالبافی، وتری‌سازی (جعبه جواهرات)، در استان اردبیل جاجیم‌بافی، ملیله‌سازی نقره، ورنی‌بافی، سراجی سنتی، در استان قزوین پن‌بافی، زره‌بافی، سبدبافی، تراش شیشه، نقاشی لاکی و نقاشی روی چوب را ضبط و ثبت شود.
