تلخ اما واقعی، همخانه شدن دو خانواده در یک خانه/ تورم نجومی مسکن این بار سبک زندگی ایرانیان را نشانه گرفت

در طول چند سال اخیر به ویژه امسال و سال گذشته قیمت زمین و مسکن به یک باره با رشدی نجومی افزایش یافت و از قدرت خرید و اجاره جمع کثیری از شهروندان بالاتر رفت؛ واقعیتی انکار ناپذیر که متولیان مسکن و شهرسازی برای حل بحران چاره اندیشی کردند، اما از قرار معلوم توانشان به کاهش بحران پیش آمده نرسید تا پیامدهای مخرب این رویه تشدید شود.

به گزارش «بازتاب»، صرف نظر از پیامدهای مخرب و زیان باری چون امتناع جوانان از ازدواج، طلاق زن و شوهرها، افزایش حاشیه نشینی و… که در پی افزایش قیمت مسکن جامعه به آنها دچار شد، حالا و در هفته های اخیر پیامد مخرب دیگری به واسطه همین بحران رسانه ای شده که باورپذیر نیست؛ پیامدی که ناظر بر گرایش خانواده ها به اجاره اشتراکی خانه است.

ماجرای همخانه شدن دو خانواده در یک خانه و اجاره اشتراکی خانه توسط خانوارها در سال جدید چند باری در رسانه ها منعکس شد اما به هر ترتیب با بازخورد مناسبی در جامعه و میان مسئولان رو به رو نشد. گویا هنوز جمع کثیری از شهروندان اصلاً وقوع چنین پدیده ای را باور نکرده اند!

تیرماه سال جاری و در رابطه با همین موضوع خبرگزاری «ایلنا»، نوشت: افزایش تصاعدی و روزانه اجاره بها در شرایطی در بازار رخ می‌دهد که هیچ نهادی مسئولیت نظارت را بر عهده نمی‌گیرد و دستگاه‌های عریض و طویل حاکمیتی در این حوزه مدعی هستند که نمی‌توان در نرخ گذاری ورود کرد چراکه اجازه دخالت در معاملاتی بین دو نفر انجام می‌شود را ندارند و همواره می‌گویند این بازار متاثر از سایر بازارها است و تا زمانی که سایر بازارها در این بخش التهاب سازی می‌کنند، امکان کنترل وجود ندارد.

در این وضعیت، شاهد افزایش درخواست اجاره مسکن به صورت هم‌خانگی هستیم. شاید تا سال‌های قبل این هم‌خانگی بین مجردها افزایش یافته بود اما امروز گزارش‌هایی حاکی از اجاره نشینی دو خانواده در یک واحد به گوش می‌رسد که نشانه عمق درماندگی مستاجران و کاهش قدرت این قشر در پرداخت اجاره است.

در آن تاریخ رسانه مورد اشاره برای ادعایی که مطرح کرد مصداق و سند مشخصی ارائه نکرد و همین موضوع باعث شد تا حسام عقبایی، نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک این ادعا را تکذیب و غیر ممکن اعلام کند؛ تکذیبی که البته آن هم چندان مستند و همراه با یقین نبود و این مقام مسئول نیز به واسطه اینکه چنین موضوعی را نشنیده است و فرهنگ عمومی جامعه اجازه تحققش را نمی دهد، این ادعا را تکذیب کرد.

با این همه دوباره و در آبان ماه پس از انتشار گزارشی مشابه از زندگی مشترک دوخانواده در یک خانه به دلیل افزایش قیمت مسکن در سایت «شهروند آنلاین» توجه افکار عمومی به این سمت جلب شد.

«شهروند آنلاین» در تاریخ 18 آبان ماه در این باره نوشت: درتب‌وتاب بازار اجاره و افزایش نجومی نرخ اجاره‌ها در یک سال اخیر، بسیاری از مستاجران دیگر از پس تأمین کرایه‌های گران برنمی‌آیند. خیلی‌ها از کلانشهر‌ها در حال کوچ هستند تا حداقل در حاشیه شهر‌ها بتوانند سرپناهی برای خود و خانواده‌شان پیدا کنند.

بسیاری دیگر از مناطق بالای شهر به چند منطقه پایین‌تر رضایت می‌دهند تا در شهری که محل کار و همه فامیل و آشنایانش هستند، بمانند. اما در این میان پدیده‌های جدیدی هم به وجود آمده که زندگی دو خانواده در یک خانه یکی از آنهاست.

هدایتی در یک معاملات ملکی در جنوب غرب تهران کار می‌کند؛ او درباره تأثیرات روانی و اجتماعی گران‌شدن اجاره‌بها و خرید خانه می‌گوید: «این روز‌ها تقریبا مشتری عادی برای خرید خانه نداریم؛ یعنی کسی که برای خودش دنبال خرید خانه باشد. مواردی که هست دلالانی هستند که مثلا آپارتمان را می‌خرند و دستی به رویش کشیده و ظرف یک ماه به فرد دیگری می‌فروشند و در این میان ۳۰۰ میلیون سود می‌کنند.»

برای این فعال حوزه معاملات مسکن، پدیده اجاره‌خانه مشارکتی یا هم‌نشینی دو خانواده در یک خانه غریب نیست: «بله دیده‌ام؛ خانواده نمی‌تواند از پس اجاره‌بهایی که ناگهان دوبرابر شده بربیاید، به همین علت خواهر یا برادرش را در خانه شریک می‌کند تا اجاره را با کمک او پرداخت کند. مورد‌هایی هم بود که دو زوج که نسبت فامیلی داشتند و از حاشیه شهر آمده بودند برای نزدیکی به مرکز شهر یک آپارتمان دو خوابه را با هم اجاره کردند.»

او ادامه می‌دهد: «برای خود من به‌شخصه قابل قبول نیست که خانه‌ام را با فرد یا افراد دیگری شریک شوم هم از نظر اعتقادی درست نیست و هم مشکلات فرهنگی ایجاد می‌کند. البته این معاملات به این شکل که مالک خانه را به دو خانواده اجاره دهد، قانونی نیست. طرف حساب مالک یک خانواده است، ولی در اصل دو خانواده یا یک خانواده و یک فرد دیگر در آن سکونت دارند.»

رخ فروز کارمند یک بنگاه املاکی در بلوار فردوس تهران نیز در رابطه با همخانه شدن دو خانواده در یک خانه گفته است: «این را من در منطقه‌ای که فعال هستم ندیدم؛ اما شنیدم که در مناطق پایین‌تر حتی این اتفاق هم می‌افتد که یک خانه را دو خانواده اجاره کرده باشند تا بتوانند اجاره‌اش را بپردازند؛ همان طور که قبل از این هم اجاره‌کردن انباری و پشت‌بام‌ها را برای جای خواب افراد یا حتی زوج‌ها دیده بودیم. این‌ها تأثیرات اجتناب‌ناپذیر تورمی مسکن است.

متأسفانه ما در کارمان شاهد گوشه‌ای از آسیب‌های اجتماعی هستیم. زن و شوهرانی که با شنیدن نرخ‌ها، کارشان به بحث و دعوا کشیده می‌شود. متأسفانه در این میان مالک‌ها هم اغلب بر اساس نرخ روز میزان اجاره را تعیین می‌کنند و کمتر کسی با جیب مستأجرش راه می‌آید.»

همانطور که اشاره شد تیرماه سال جاری نائب رئیس اتحادیه مشاورین املاک با استناد به اینکه من سالهاست در کف بازار مسکن تهران هستم ولی چیزی در این باره نشنیده ام، این خبر را تکذیب کرد و آن را مغایر با فرهنگ کنونی جامعه دانست.

علی رغم تکذیب موضوع توسط نائب رئیس اتحادیه مشاورین املاک، شاهد آن بودیم که این بار در آبان ماه خبرنگار «شهروند آنلاین» ضمن گفت و گو با چند مشاور املاک صحت این موضوع را تأیید کرده است.

صرف نظر از اظهاراتی که در خبرگزاری «ایلنا» و «شهروندآنلاین» در این باره آمده است، نگارنده این گزارش نیز شخصاً خانواده هایی را در تهران می شناسد که به دلیل مشکل پیش آمده در رابطه با قیمت ملک، ناگزیر به زندگی مشترک در یک خانه شده اند؛ موضوعی که به ما اجازه نمی دهد تکذیب های نادرست مسئولان را در این باره بپذیریم.

جدا از این حقیقت اگرچه باور این پدیده در جامعه کنونی ما عجیب و تقریباً نزدیک به محال است، اما روند نجومی قیمت خرید و اجاره مسکن به ویژه در تهران به باور پذیر شدن هم خانه شدن چند خانواده در یک خانه کمک می کند.

این پدیده از آن جهت خطرناک و مخرب تر از دیگر آسیب هاست که بدانیم در صورت تحققش ما شاهد تغییرات جدی در سبک زندگی ایرانی – اسلامی هستیم و مسائل شرعی نیز در این رابطه به حاشیه خواهد رفت.

به همین دلیل به نظر شایسته است نهادهای ناظر و مسئول به جای فرار کردن از چنین پیامدهایی راه عبور از آن و حل بحران را به صورت جدی پیگیری کنند.