گزارشی تکان‌دهنده از خرید و فروش نوزادان در ایران/ پسر حدود ۵۰میلیون تومان، دختر ۷۰ تا ۸۰میلیون تومان
خرید و فروش نوزادان در اینستاگرام جنجال به پا کرده. حکایت نوزادانی که پس از به دنیا آمدن فروخته می‌شوند، حکایت دردناکی است. کودکانی که ناخواسته وارد این دنیا شده‌اند تا پول سیاهی برای پدر و مادرشان شوند. این گوشه‌ای از ماجرای عجیب‌وغریبی است که این روزها در فضای مجازی شاهد آن هستیم؛ هرچند پلیس فتا بسیاری از این افراد را شناسایی و دستگیر کرده است اما گویا ماجرا همچنان ادامه دارد.
به نوشته شهروند؛ شاید تا چند دهه قبل زوج‌هایی که صاحب فرزند نمی‌شدند، تنها یک راه داشتند آن هم به سرپرستی گرفتن یک کودک بی‌سرپرست بود. اما این روزها با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن راه‌های درمانی، بسیاری از زوج‌ها می‌توانند طعم شیرین پدر و مادرشدن را بچشند. اما متاسفانه کار به اینجا ختم نمی‌شود و گاهی اوقات حتی از دست علم پزشکی هم برای این که زوج‌ها بتوانند صاحب فرزند شوند، کاری برنمی‌آید. درست اینجای ماجراست که پای سودجویان و تبهکاران به میان می‌آید. همان دسته از تبهکارانی که همیشه در کمین نشسته‌اند تا از آب گل‌آلود به نفع خود ماهی بگیرند.
از برگه روی دیوار تا تبلیغ در فضای مجازی
ماجرای فروش نوزادها، ماجرای دردناکی است که غم بزرگی در آن نهفته است. قدیم‌ترها گاهی اوقات روی در و دیوار شهر برگه‌هایی را نصب می‌کردند که نوشته شده بود، نوزادفروشی. اما حالا این برگه‌ها کمتر دیده می‌شود و آگهی فروش نوزادان سر از فضای مجازی درآورده است. کافی است نگاهی بیندازید و با سرچ چند کلیدواژه و هشتگ به خواسته مورد نظرتان برسید. هشتگ واگذاری نوزاد یا سرپرستی نوزاد. آن موقع است که با دنیایی از عکس و مطلب روبه‌رو خواهید شد. چهره نوزادان و کودکان معصومی در مقابل چشمان شما نقش می‌بندد که مانند کالایی باارزش قیمت‌گذاری شده‌اند و خریدار حق انتخاب دارد. جای تخفیف هم گذاشته‌اند. کافی است با یکی از این دلالان فرشته‌ها وارد معامله شوی تا شما را به قبول سرپرستی یکی از این نوزادها قانع کند. آن قدر مهندسی معکوس را خوب آموخته‌اند که شما مجاب خواهید شد همه کارها با روال قانونی پیش خواهد رفت و کوچک‌ترین مشکلی برای شما و فرزندی که قرار است به سرپرستی بگیرید رخ نخواهد داد.
یک خرید واقعی
تا قبل از این هر چه دیدیم و شنیدیم از گفته‌ها و گزارش‌های دیگران بوده. اما برای این که به اصل ماجرا برسیم و با واقعیت از نزدیک آشنا شویم، تصمیم گرفتیم برای خرید یک نوزاد دختر با فردی که خود را مسئول واگذاری نوزادها معرفی کرده بود، وارد معامله شویم.
بخش اول: پیدا کردن سوژه
برای پیدا کردن یک فروشنده باید کمی از فضای مجازی و کارکردن با آن سر دربیاورید. نه می‌توان گفت کار آسانی است و نه کار بسیار سخت و دشواری. یک صفحه شخصی در اینستاگرام راه‌اندازی کردم با نامی مجعول به نام هیچ در هیچ. حالا باید در فضای مجازی جست‌وجو می‌کردم. چند کلیدواژه و چند هشتگ. سرانجام به یکی از صفحه‌هایی که مورد نظرمان است، می‌رسیم. حالا وارد فاز بعدی ماجرا می‌شویم، برقراری ارتباط با فروشنده. هرچند از ظاهر صفحه مورد نظر شما به‌عنوان یک دنبال‌کننده به هیچ عنوان متوجه نخواهید شد که گرداننده این صفحه کیست و در چه حوزه‌ای کار می‌کند اما وقتی سری به استوری‌های این صفحه می‌زنید، با آگهی‌هایی روبه‌رو می‌شوید که نشان می‌دهد اصل ماجرا فروش نوزادان است.
بخش دوم: ارتباط با فروشنده
حالا وقت آن رسیده که با فردی که خود را فروشنده معرفی کرده است، ارتباط برقرار کنیم. خودم را زن جوانی معرفی کردم که در به دنیا آوردن نوزاد مشکل دارد و همین موضوع باعث شده در زندگی با همسرش با مشکلات زیادی روبه‌رو شود. زن جوانی که برای بچه‌دار شدن همه تلاش خود را کرده و هر دارو و درمانی که فکرش را بکنید، انجام داده، اما سرانجام به هیچ نتیجه‌ای نرسیده است. حالا این زن جوان تصمیم گرفته از طریق فضای مجازی با فردی که خود را فروشنده معرفی کرده است، وارد صحبت و معامله شود.
در ادامه گفت‌وگوی من با یکی از فروشندگان فرشته‌ها را می‌خوانید.
سلام، می‌شه شرایط رو برای واگذاری بهم بگید. من و همسرم یک پسر می‌خوایم.
اما چند لحظه بعد با این پیام روبه‌رو شدم:
«سلام هزینش ۵۵میلیون تومان. ولی سن و زمان ازدواجتون عرف باشه ۷۵میلیون تومان به نام خودتون.»
من و همسرم متولد ۶۹ هستیم. چند ساله ازدواج کردیم اما بچه‌دار نمی‌شویم. این موضوع مشکلات زیادی برای ما به وجود آورده، مخصوصا از طرف خانواده همسرم.
ششم تیرماه یک عمل زایمان داریم. اگر اوکی هستید در خدمتم.
مبلغ خیلی بالاست جای تخفیف داره؟ باید ماشین زیر پامونو بفروشیم تا بتونیم هزینه رو پرداخت کنیم. نحوه پرداخت به چه صورت است؟
پنج میلیون بزنید به اسم و مشخصاتی که براتون ارسال‌می‌کنم. امروز این خانوم باردار به اسم شما میره سونوگرافی، زمان زایمان مدارک خودتونو میارید و بستریش می‌کنیم. بعد از زایمان هم همسرتون باید ترخیصش کنه.
شما تهران هستید؟ و باید برای تحویل بچه بیایم تهران؟
بله.برای بعدازظهر باید نوبت سونوگرافی بگیرم. اوکی بودید با این شماره ۰۹۳۳۵۵۰۰۰۰۰۰۰۰ تماس بگیرید. بیعانه بزنید. من بیمارستانم آنلاین نیستم.
بله حتما. ما مشکلی نداریم، داشتم به همسرم حرفاتونو می‌گفتم.
خداروشکر.
فقط همسرم می‌گه نکنه خدایی نکرده ۵میلیون تومان پرداخت کنیم و بعد کلاهبرداری باشه و بچه‌ای تحویلمون ندهند، چون ما باید ماشینمونو بفروشیم.
نه فداتشم.
به خدا خیلی تو این زندگی بدبختی کشیدیم.
اتفاق خوب همین بعدازظهر میفته. به اسم شما میرن سونوگرافی بعد تا زایمان.
ممنونم. خدا برات خیر بخواد. همسرمو می‌گم بیفته دنبال جورکردن این پول.
قربونت عزیزم. می‌خوای آشنات کنم با خانومایی که الان چهار ماه رزرو کردم و برای مرداد تا شهریور زایمانشونه. من می‌دونم چقدر سخته. دعام می‌کنید.
واریز کردید بگید من نوبت سونو بگیرم. فعلا شمارمو داری پیام بده بهم.
گزارش به پلیس فتا و آغاز یک پرونده پلیسی
این بخشی از گفت‌وگو با فروشنده نوزاد بود. نوزادی که قرار است چند روز دیگر پا به دنیای خاکی بگذارد و مادرش به هزارویک دلیل قصد دارد او را به فروش برساند. اما این پایان ماجرا نبود. اسکرین‌شات گفت‌وگوهایم را برای پلیس فتا ارسال کردم. به این ترتیب پرونده‌ای در این‌باره آغاز شد و کارآگاهان پلیس فتا با در دست داشتن اطلاعاتی که در اختیارشان قرار دادیم، تحقیقات گسترده‌ای را آغاز کردند.
چند ساعت بعد..
شما گزارشمو به فتا دادید.
سلام خانوم نه.
یکی رفته گزارشمو داده برای همین.
این پایانی برای گفت‌وگوی من با یک فروشنده نوزاد بود. البته برای آن روز و فردا صبح دوباره با دو پیام روبه‌رو شدم که حاوی دو عکس بود. عکس از یک نوزاد پسر که در حال خندیدن است و در ادامه این متن پیام. (این پسر هم هست. مشهد ۴۸ میلیون.)
عملیات پلیسی برای دستگیری فروشنده فرشته‌ها
این دو عکس و پیامی که به دنبال آن ارسال شد، آخرین پیامی بود که از فرد فروشنده به دستم رسید و پس از آن دیگر پیامی ارسال نشد. اما در این هنگام کارآگاهان پلیس فتا همچنان در حال انجام تحقیقات کارشناسانه خود روی این پرونده بودند. پازل‌های مربوط به این پرونده توسط کارآگاهان پلیس فتا یکی پس از دیگری کنار هم چیده شدند تا این که یک روز بعد باخبرشدم کارهای پلیس به نتیجه رسیده است و کارآگاهان پلیس فتا با ردزنی‌هایی که انجام داده بودند، موفق به شناسایی فرد مورد نظر شدند.
به گفته پلیس فتا فرد فروشنده مردی جوان و ساکن یکی از شهرستان‌ها بود. هرچند با پیگیری مأموران پلیس فتا این فروشنده فرشته دستگیر شد اما هنوز به فکر آن نوزادی هستم که قرار بود چند روز دیگر به دنیا بیاید یا همان نوزاد پسری که چهره با لبخند او را برایم ارسال کرده بود. انگار دست‌هایی پشت پرده ماجرا قرار دارد که به راحتی می‌توان کودک مورد نظر را دید و خریداری کرد. اما نباید فراموش کنیم این فرشته‌های خدا قابل فروش و معامله نیستند و هیچ قیمتی نمی‌توان روی آنها گذاشت.
از دستگیری باند فروش نوزاد تا اعترافات متهمان
تابستان امسال بود که دوباره ماجرای خرید و فروش نوزاد آن هم در فضای مجازی به‌خصوص اینستاگرام خبرساز شد. مطبوعات و خبرگزاری‌ها به این ماجرا واکنش نشان دادند. خبرهای منتشرشده حاکی از آن بود که فرد یا افرادی در فضای اینستاگرام عکس کودکانی را با سن و سال‌های متفاوت از نوزاد تا خردسال منتشر کرده و برای هر کدام از آنها قیمتی گذاشته‌اند. اعضای باندی که در فضای مجازی اقدام به خرید و فروش نوزاد می‌کردند از سوی پلیس فتای تهران منهدم شدند. این اولین خبری بود که از این اتفاق در مطبوعات و خبرگزاری‌ها منتشرشد. سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس پایتخت درباره شناسایی باند فروش نوزادان در فضای مجازی اظهار کرد: «با توجه به این که وظیفه پلیس کنترل فضای مجازی است و پلیس فتا هم اقدامات خوبی را در این زمینه انجام داده است، ما توانستیم به سرعت سرنخ‌هایی از این گروه پیدا کنیم.»
پلیس فتا در گشت‌زنی‌هایی که در فضای مجازی داشته است، با صفحاتی مواجه شده است که در آنها آگهی‌های خرید و فروش نوزاد را منتشر کرده بودند. از این رو با توجه به حساسیت ویژه این پرونده، کارآگاهان پلیس فتا مأموریت پیدا کردند تا هرچه سریع‌تر پرده از راز این ماجرای هولناک بردارند. ماجرای فروش نوزادان در فضای مجازی آن قدر عجیب و دردناک بود که روحیه مردم را جریحه‌دار کرد، به همین علت همزمان با آغاز تحقیقات پلیس بود که تعداد بسیاری از مردم نیز با تماس‌هایی که با پلیس داشتند، از این اتفاق و دیدن این آگهی‌ها ابراز نگرانی و از پلیس درخواست کردند هرچه سریع‌تر با عوامل این کار غیر انسانی برخورد کنند.
دستگیری متهمان پرونده
تحقیقات گسترده مأموران پلیس ادامه داشت تا این که سرانجام همه سرنخ‌ها به یک مرد جوان رسید. با سرعت عمل بالای پلیس مخفیگاه متهم و همدستان او در نقاط مختلف شناسایی شد و همه اعضای باند در چند عملیات غافلگیرانه دستگیر شدند. در همان تحقیقات اولیه مشخص شد مرد جوانی که سردسته باند است، ۱۰ تا ۱۵ صفحه مجازی داشته که تمامی این صفحات حقیقی بوده و از این طریق اقدام به فروش نوزادان می‌کرده است.
ماجرای شناسنامه‌دار کردن نوزادان دروغ است
یکی از ترفندهای متهمان این نوع پرونده‌ها برای ترغیب خانواده‌هایی که به دنبال سرپرستی نوزادان هستند، دادن ضمانت برای گرفتن شناسنامه نوزادان با نام خانوادگی پدر و مادر جدید است، موضوعی که سردار حسین رحیمی به آن واکنش نشان داد و اظهار داشت: «در اکثر این پرونده‌ها شاهد هستیم که متهمان مدعی هستند بعد از فروش نوزادان می‌توانند برای این کودک شناسنامه بگیرند و هیچ مشکلی وجود ندارد، اما این کار غیر قانونی بوده و به هیچ عنوان نه این فرد و نه فرد دیگری نمی‌تواند برای نوزادی که به این صورت خرید و فروش می‌شود، شناسنامه بگیرد.»
آینده‌های تیره کودکان خریداری‌شده
همیشه باید به فکر آینده بود. با خرید نوزاد چه آینده‌ای به این کودکان هدیه خواهیم داد.
دکتر سمیرا دهقانی، روانشناس درباره آسیب‌هایی که این کودکان در آینده خواهند دید، به «شهروند» می‌گوید: «بدون شک این کودکان خریداری‌شده پی به حقیقت ماجرا می‌برند و دچار بحران هویت می‌شوند.»
از نظر روانشناختی این افراد با افسردگی، اضطراب و حس تعارض و گم‌گشتگی روبه‌رو خواهند شد که نه‌تنها در زندگی فردی بلکه در زندگی اجتماعی آنها نیز تأثیر بسزایی می‌گذارد.
بیشتر این افراد وقتی درجریان اصل ماجرا قرار می‌گیرند، برای پیداکردن والدین اصلی خود اقدام می‌کنند که همین مسأله استرس مضاعفی را به آنها وارد می‌کند و این استرس و حس تعارض تا زمانی که والدین خود را پیدا نکنند، از بین نخواهد رفت. اگر والدین‌شان را پیدا کنند ولی آنها از دنیا رفته باشند، این فرد تا پایان عمر با سوال‌های بی‌پاسخی روبه‌رو می‌شود که در سلامت روانی او تأثیرگذار است. از آن‌طرف اگر والدین آنها زنده باشد، هرچند شاید بتوانند راحت‌تر با این موضوع کنار بیایند اما قبول خانواده جدید یا ادامه رابطه عاطفی با خانواده قبلی مشکلات و مسائل مربوط به خود را به همراه خواهد داشت. از نظر روانشناسی توصیه می‌کنیم این دست از خانواده‌ها در درجه اول به هیچ‌عنوان برای انتخاب فرزند از این روش استفاده نکنند اما درصورتی که از این طریق سرپرستی فردی را به عهده گرفتند، بهتر است از همان ابتدا کودک تحت نظر روانشناس باشد تا در زمان مشخص این موضوع را با او در میان بگذارد. آسان‌ترین راه لزوما بهترین راه نیست. قبل از انجام هر کاری بهتر است پیامدهای آن را بررسی کنیم تا آسیب کمتری به اطرافیان وارد کنیم.
خریدوفروش نوزاد در قانون
خریدوفروش نوزادان و کودکان در قانون جمهوری اسلامی ایران جرم تلقی می‌شود و قانونی با عنوان قانون حمایت از کودکان و نوجوانان در ۹ ماده به تصویب رسیده است که متأسفانه اشاره صریحی جهت خریدوفروش غیرقانونی به آنان نشده است تا ضمانت اجراهایی را در پی داشته باشد.
لکن در ماده ۳ قانون بیان شده است که هرگونه خریدوفروش و بهره‌کشی از کودکان به جهت اعمال خلاف مانند قاچاق و… شخص مرتکب به ۶ماه تا یک‌سال حبس یا پرداخت ۱۰میلیون ریال تا ۲۰میلیون ریال محکوم خواهد شد.
البته نکته حایز اهمیت آن است که اداره کل حقوقی قوه‌قضائیه در نظریه مشورتی در خصوص پدران و مادرانی که طفل خود را در اختیار دیگری قرار داده و در قبال وجهی را دریافت می‌کنند و فرزندخواندگی اتفاق می‌افتد، بیان داشته است که این مورد نیز مشمول ماده ۳ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۱۳۸۱ بوده و هرگونه خریدوفروش و بهره‌کشی جرم محسوب می‌شود و ضمانت اجرای کیفری را به دنبال خواهد داشت.
اما باید این نکته را در نظر داشت که بسیاری از افراد برای دورزدن قانون، از الفاظی چون هدیه و اهدای نوزاد استفاده می‌کنند تا مشمول این ماده نشوند و از این رو خلأ قانونی به‌شدت در این حوزه احساس می‌شود.
شخصی که نوزاد را خریداری کرده است نیز، می‌توان برحس تعاریف آدم‌ربایی تلقی کرد و او را مورد تعقیب قرار داد؛ چراکه طبیعت و ذات آدم‌ربایی آن است که وقتی شخصی توسط شخص دیگری ربوده می‌شود، از حقوق انسانی خودش محروم شده، حتی اگر که این کودک در مقابل مبلغی فروخته شود و در اختیار ثالثی قرار گیرد.»
