چه کار کنیم در تلویزیون برندسوزی نشود؟/ شرط دیرباز برای اجرای «دست‌فرمون»
تهیه‌کننده “دست‌فرمون” به شرط کامبیز دیرباز برای اجرای این برنامه اشاره کرد و کارگردان برنامه در خصوص حفظ برند در تلوزیون گفت که باید حرفه‌ای بسازیم و راه را با نوآوری و خلاقیت ادامه دهیم.
در بخش اول میزگرد مسابقه “دست‌فرمون” با اجرای بازیگری کامبیز دیرباز به نکات مختلفی پرداختیم و منتشر شد؛ از اهمیت به دقت و اصول رانندگی تا توجه به لاکچری‌نشدن و رفتن به استان‌ها و عدم تقلید از مسابقات خارجی و ماهواره‌ای. مسابقه‌ای که در پیست 11 هزار متری بوستان ولایت ساخته شده و چند روز در هفته ساعات پایانی شب از شبکه نسیم پخش می‌شود. شرکت‌کنندگانی که از سراسر کشور می‌توانند در این مسابقه شرکت کنند با هر ماشینی و هر قشر و طیفی!
تمام ایرانیان بالای 18 سال و صرفاً دارای گواهینامه رانندگی از هر شهرستان و با هر مدل ماشینی می‌توانند در این مسابقه خود را به چالش بکشند، نکته‌ای قابل تأمل به شمار می‌رود.
لاکچری‌نشدن!
بهنام صفاریان طراح و کارشناس مسابقه “دست‌فرمون” به دغدغه چندین ساله و طرحی به دور از لاکچری‌شدن اشاره کرد و گفت: به این فکر می‌کردم هرکس با هر ماشینی که دارد رانندگی‌اش را محک بزند! می‌تواند هر نوع ماشینی باشد، فرقی نمی‌کند.
فیلمبرداری با 30 دوربین
مسعود صنم کارگردان این مسابقه تلویزیونی درباره دکور و تصویربرداری با 30 دوربین صحبت کرد؛ او گفت: فکر می‌کنم بدون اغراق بزرگترین دکور تاریخ تلویزیون ایران در برنامه‌های ترکیبی است که 11 هزار متر کل فضای دکور است. حدود 30 دوربین هر شب اینجا رکورد می‌کنند. بخش اعظم آن در پیست مسابقه است و بخشی هم در استودیو اتفاق می‌افتد. یکسری از دوربین‌ها در رباتی است که بالای سر قرار دارد و برای این برنامه طراحی شده است. واقعاً اختراع شده و موقع ورود ماشین‌ها می‌بینید که رباتی به صورت منظم دور ماشین‌ها می‌‌چرخد.
کپی‌کردن یا نکردن!
در بخش دیگری به الگوبرداری از مسابقات خارجی پرداختند که: واقعاً “دست‌فرمون” کپی‌برداری نشده و شبیهِ خارجی ندارد. همه گفتند که اینها رفتند و تاپ‌گیر یا همان “تخت‌گاز” را درست کنند. اصلاً این برنامه نیست و شوی تلویزیونی است و ربطی به هدف و شکل و شمایل “دست‌فرمون” ندارد. اینجا ما مسابقه ترکیبی را به نمایش می‌گذاریم و آیتم‌هایی داریم که در هیچ‌جای دنیا نیست.
چرا مسابقه “دست‌فرمون” سرعت ندارد؟
موضوع سرعت و اصول رانندگی بحث دیگری بود که کارگردان “دست‌فرمون” چنین پاسخ داد: خیلی به ما انتقاد می‌کنند که چرا مسابقه شما سرعت ندارد؟ در صورتی که در قامتِ مهارت‌سنجی، سرعت جایگاهی ندارد. مهارت آن است که راننده با دقت و رعایت اصول به پیروزی برسد. در واقع “دست فرمون” اوج رانندگی افراد، دقت و اصول را به منصه ظهور می‌رساند. جالب است بدانید که شبی راننده‌ای با ماشین Z4 که قیمت میلیاردی دارد از پراید شکست می‌خورد. بنابر این حتماً ماشین لاکچری و یا شخص صاحب‌نام در پیست “دست‌فرمون” به پیروزی می‌رسد؛ اینجا حرف اول و آخر را اصول و دقت می‌زند.
ماجرای رفتن “دست فرمون” به استان‌ها بخش دیگری است؛ بهنام صفاریان توضیح داد: اینجا تمرین رانندگی است تا جلوی خیلی از سوانح گرفته شود. امیدوارم در فصل بعدی هماهنگی‌هایی داشته باشیم “دست‌فرمون” به استان‌ها و شهرهای مختلف برود و پیست‌هایی برای علاقه‌مندان در استان‌ها ایجاد شود.
نمی‌خواهم روی اعصاب باشم
البته که با کامبیز دیرباز مجری این برنامه هم گفت‌وگویی داشتیم: “در برنامه “دست‌فرمون” اگر دیالوگ یا کلامی را بر زبانم می‌آورم باید چیزی باشد که مخاطب دوست داشته باشد؛ چون من اول خودم را جای تماشاچی می‌گذارم. اگر قرار باشد مخاطب از کار من لذت نبرد و اصطلاحاً روی اعصابش باشم خودم آن کار را نمی‌پذیرم.”
این بازیگر سینما و تلویزیون که مجری مسابقه تلویزیونی است درباره لاکچری‌بازی و کپی‌شدن، گفت: من نمی‌دانم واقعاً کجای “پراید” لاکچری است که این‌طور انتقاد می‌کنند. این دیگر کارشناسی و نقد نیست زود قضاوت‌کردن است. اصلاً خودمان با این فخرفروشی مخالفیم و دوست داریم همه ما را ببینند؛ در نتیجه شرایط معیشتی و اقتصادی همه را درنظر می‌گیریم.
“دست‌فرمون” تخت‌گاز است؟
دیرباز با اشاره به اینکه ما ربطی به “تخت‌گاز” بی‌بی‌سی نداریم، تأکید کرد: این برنامه کپی هیچ‌برنامه‌ای نیست؛ اگر منظور شما و دیگر کارشناسان و منتقدین کپی از مسابقه تخت‌گاز بی‌بی‌سی باشد من اتفاقاً اعتقاد ندارم. ما کپی و هم‌شکل “تخت‌گاز” بی‌بی‌سی نیستیم، چون نمی‌توانیم به خاطر محدودیت‌های بازرگانی تلویزیون نام برند بیاوریم؛ اینجا فقط پراید و پیکان را می‌گوییم که خط تولیدشان به پایان رسیده است. اگر دیده باشید اینجا همه مواظبند نام ماشینی را نبرند و هرکس برای ماشین خودش نام مستعاری انتخاب کرده است. ما همان نام‌های مستعار را می‌بریم؛ مثلاً صدا می‌کنیم اسب سفید، رخش، اژدها و یا نام‌های دیگر اما برنامه “تخت‌گاز” با برندها و مقایسه برندها کار دارد و اتفاقاً ماشین‌های لوکس روی صحنه می‌آیند.
مشروح بخش دوم میزگرد را در ادامه بخوانید:
فرهنگسازی با زبان سرگرمی
* جالب است که “عصر جدید” یا دیگر استعدادیابی‌های تلویزیون به استعدادهای موتوری و ماشینی نپرداختند؛ با اشاره به هدف‌گذاری‌هایتان بفرمایید برای نگه‌داشتن برندهای تلویزیونی خصوصاً مسابقات و برنامه‌هایی که جا می‌افتند باید چه کار کرد…
مسعود صنم کارگردان: می‌دانید که کشته‌های تصادفات ایران خیلی زیاد است با مشورتی که با پلیس راهور و دیگر دست‌اندرکاران این عرصه داشتیم بحث معنوی “دست‌فرمون” تلاش برای کاهش این سوانح و تصادفات و پرداختن به اصول رانندگی است. مثلاً در خلال برنامه به مردم بگوییم “بوق‌زدن نا به جا” و یا “پارک کردن جلوی پارکینگ” چه آسیب‌هایی دارد و برای رفتار اصولی در رانندگی باید چه اقدام ویژه‌ای کرد. ما در “دست‌فرمون” نه کلی‌گویی می‌کنیم و نه پرگویی! اگر بتوانیم با این مسابقه تلویزیونی، کشته و سانحه‌ای را با آموزش کم کنیم برای ما بس است. البته که این مسابقه برای اولین‌بار ساخته می‌شود و مشابه خارجی ندارد حتماً ضعف‌هایی دارد. در شبکه‌ای کار می‌کنیم که خانواده‌محور است و به دنبال القای سرگرمی و شادی برای خانواده‌ها است. ما کار خشنِ خودرویی را در قالب برنامه‌ای ترکیبی طراحی کردیم تا همه طیف‌ها و سنین و اقشاری از آن لذت ببرند.
* متأسفانه برخی از برنامه‌های قبلی‌مان در تلویزیون، طوری حوادث و تصادفات رانندگی را نمایش می‌دهند که مخاطب می‌ترسد پشت فرمون بنشیند…
مسعود صنم کارگردان: چالش‌هایی که انتخاب می‌کنیم سعی‌مان بر این است که خوراک مازادی را به مردم در خانه بدهیم؛ یعنی با سؤال‌هایی که طراحی می‌کنند و پاسخ‌های درستی که می‌دهند. همه هرآنچه مربوط به فرهنگ رانندگی و خودرو می‌شود؛ از حوادث و سوانح و تصادفات تا تابلوهای راهنمایی و رانندگی که با پانتومیم سعی در فرهنگسازی و آموزشش داریم. دنبال فضایی شاد، سرگرم‌کننده و در عین‌حال فرهنگساز و آموزنده‌ایم.
چطور برندسوزی نشود؟
* مشکلی که تلویزیون با آن درگیر است و کمتر در حفظ برند به موفقیت می‌رسد؟
درباره مقوله حفظ برند هم باید به این نکته اشاره کنم که باید حرفه‌ای بسازیم و راه را با نوآوری و خلاقیت ادامه دهیم. یعنی در واقع تکراری نشود و به سراغ کارهای جدید و ابداع‌ها و ابتکارها برویم.
رقابت موتوری
* آقای صفاریان به عنوان طراح و کارشناس مسابقه، برای به تکرار نیفتادن و خلق موقعیت‌ها و اتفاقات جدید در “دست‌فرمون” چه برنامه‌ای مدنظرتان است؛ آیا رقابت موتوری در کنار خودرویی در فصل بعدی اتفاق می‌افتد؟
البته که مسابقات فوتبال هم سالها است پخش می‌شود تکرارند اما هیچ‌وقت تکراری نمی‌شود؛ چون مخاطب عاشق هیجان است. اینجا هم مثل مستطیل‌سبز، در نهایت ماشین و پیست است. بنابراین تکرار است اما سعی می‌کنیم با مسیرهای مختلف چه رقابت موتوری و چه ابتکارات جدید در فصل‌های بعدی، مخاطب موقعیت‌های جدید و جذاب ببیند. البته شاید در این فصل شگفتانه‌ای داشته باشیم اما هیچ‌چیز مشخص نیست. برای من خوشحال‌کننده است وقتی می‌بینم مسابقه “دست‌فرمون” را مردم می‌بینند و در کوچه و خیابان پیشنهاد برای آینده هم می‌دهند که در ادامه چه مسیرهایی را برویم.
برایم جالب است کسانی “دست‌فرمون” را می‌بینند که اصلاً ماشین‌باز و حتی راننده هم نیستند؛ آن نانوایی سنگکی، کاسب‌ها، اقشار، مغازه‌دارها و دیگر طیف‌ها، “دست‌فرمون” را می‌بینند؛ اینها به من و همه دست‌اندرکاران این مسابقه تلویزیونی قوت قلب می‌دهد.
شرط اجرای کامبیز دیرباز
* آقای محمودی به عنوان تهیه‌کننده بفرمایید اولین گزینه‌تان کامبیز دیرباز بود؟
شرط کامبیز دیرباز این بود که به آقای احسانی (مدیر شبکه نسیم) گفت من مجری نیستم و آمدم به نوعی هدایتگر این برنامه باشم. حتی نامش در تیتراژ تحت “میزبان” آمده است. دیرباز واقعاً خوب اجرا می‌کند و انرژی‌اش هم فوق‌العاده است. روزهایی که هوا سرد و بارانی و برفی است ایشان از سر فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا (خروج) که در یکی از روستاهای قم فیلمبرداری می‌شد سر صحنه “دست‌فرمون” می‌آمد. گاهی 17، 18 ساعت نمی‌خوابید اما با انرژی سر صحنه می‌آمد. برای تهیه‌کننده و کارگردان هم امتیاز است که مجری حرفه‌ای است و با اتفاقات و موقعیت‌ها کاملاً حرفه‌ای و تخصصی رفتار می‌کند.
سرعت در “دست‌فرمون” وجود ندارد و مهارت در رانندگی ملاک برنامه‌سازی ما است. همه طیف‌ها و اقشار از همه‌جای ایران می‌توانند در مسابقه ما شرکت کنند؛ با همه استانداردهایی که بتوانند قوانین پیست را رعایت کنند گواهینامه حتماً ملاک است. ما خوشحالیم از پسر هجده‌ساله‌ای که دو روز است گواهینامه گرفته تا خانمی که صاحب نوه شده بود با 50 سال سن در مسابقه “دست‌فرمون” شرکت کرد. شبی بوده که 2 پسر خیلی خوب و حرفه‌ای بوده‌اند اما خانمی بالا رفته که این نوع رقابت‌ها برای ما جذاب است. ما در “دست‌فرمون” دنبال نخبه‌های رانندگی‌ایم.
* نفراتی که به عنوان برگزیده انتخاب می‌شوند بر چه اساس و مقیاسی این برتری را نسبت می‌دهید؟
محمود محمودی(تهیه‌کننده): در مرحله مقدماتی که 20 قسمت است چهارنفر شرکت می‌کنند دو نفر از اینها چه در پیست چه در چالش‌های قبل از پیست، امتیازاتی کسب می‌کنند؛ از این 20 نفر، 10 نفر به مرحله بعد می‌روند. متر و زمان در کمترین خطر، بهترین مهارت و زمان بهتر، ملاک‌های انتخاب است. هرچه خطا بیشتر باشد به زمان اضافه می‌شود؛ بر این اساس مهارت داشتن یا نداشتن به منصه ظهور می‌رسد.
چرا هنرمندان به چالش “دست‌فرمون” آمدند؟
* چرا بخشی در “دست‌فرمون” قرار دادید تا هنرمندان و اقشار صاحب‌نام کشور، رانندگی‌شان به چالش کشیده شود؟
مسعود صنم کارگردان: وقتی برنامه را طراحی کردیم همه جوانب را مدنظر قرار دادیم؛ تأکید مدیر شبکه نسیم این بود فقط ماشین‌بازها، مخاطب این مسابقه نباشند. برای ایجاد جذابیت، از هنرمندان و صاحب‌نام‌های عرصه‌های دیگر به خصوص ورزشکاران دعوت کردیم. اما برای ما و شبکه چهره مهم نیست و این انتخاب و ایجاد بخش استفاده از این اقشار صرفاً در خدمت برنامه است.
نمی‌خواستیم مردم اذیت شوند
* چرا “دست‌فرمون” را به بوستان ولایت آوردید؛ جای بکر در مناطق بالای شهر تهران هم وجود دارد؟
مسعود صنم کارگردان: در وهله اول شرایط محیطی که سوله و پیست در کنار هم باشد و البته توجه به جغرافیای پایین‌شهر تهران؛ اما بیشتر برنامه‌سازی و کنار هم قرار گرفتن شرایط کار برای‌مان اهمیت داشت.
محمود محمودی(تهیه‌کننده): می‌دانستیم شب می‌خواهیم فیلمبرداری کنیم دنبال جایی بودیم که اطراف آن مجتمع مسکونی نباشد و مردم اذیت نشوند. سه جا درنظر داشتیم؛ پارک ارم، دانشگاه پلیس در شمال‌غرب تهران و بوستان ولایت.
* معمولاً چند روز در هفته ضبط می‌کنید؟
محمود محمودی(تهیه‌کننده): چهار روز از هفته ضبط می‌کنید.
برندسوزی شد!
* آقای محمودی بفرمایید قبل از “دست‌فرمون”، چه برنامه‌هایی را تهیه کرده‌اید؟
من 7 سال تهیه کننده ساعت 25 بودم و البته “گلخانه” شبکه 3. اتفاقاً همان برندسوزی با این دو برنامه هم اتفاق افتاد. البته “راه شب” شبکه 5 را با اجرای هومن حاجی‌عبداللهی روی آنتن داشتم.
* پس برنامه شبانه زیاد داشتید؟
بله برنامه شبانه زیاد داشتم و البته همیشه برنامه‌ای را به آنتن رساندم که شبیه آن را نداشتیم.
